Polskie Radio

Historyk: są analogie między 1939 rokiem a sytuacją na Ukrainie

Ostatnia aktualizacja: 30.08.2014 08:30
Plany Władimira Putina są niejasne, tak jak zamiary Adolfa Hitlera – to rezultat centralizacji władzy. Niemcy również oferowali wolę utrzymania pokoju do końca sierpnia 1939 roku i twierdzili, że muszą bronić mniejszości narodowych – mówił w Jedynce prof. Tadeusz Rutkowski.
Audio
  • Prof. Tadeusz Rutkowski z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego o II wojnie światowej (Sygnały dnia/Jedynka)
  • O czym pisano w polskich gazetach pod koniec sierpnia 1939 roku – sprawdzała Katarzyna Pilarska (Sygnały dnia/Jedynka)
II wojna światowa
II wojna światowaFoto: U.S. National Archives and Records Administration

- Nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę – tak mówił szef polskiego MSZ Józef Beck w maju 1939 roku. Była to odpowiedź na zerwanie przez Niemcy paktu o nieagresji. Prof. Tadeusz Rutkowski z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego mówił, że Beck był zręcznym dyplomatą, ale przyszło mu prowadzić politykę w trudnych czasach. Według gościa "Sygnałów dnia", można mu zarzucić, że zbyt późno wyczuł, że trzeba podejmować odpowiednie działania i że skończyła się polityka balansowania między Niemcami a Związkiem Sowieckim. Wiązało się to również z późnym zaalarmowaniem kierownictwa państwa.

SERWIS SPECJALNY: II WOJNA ŚWIATOWA >>>

Historyk dodał, że Adolf Hitler sam podejmował decyzję o ataku na Polskę. Otoczenie nie wiedziało, co wódz zamierza, stąd tradycyjny wywiad miał mniejsze możliwości. Nie było wiadomo, czy nie jest to blef. A koszty alarmu to ogromny koszt postawienia armii w gotowości i zaniepokojenie społeczne. Historyk zauważył, że gdybyśmy dzisiaj mielibyśmy postawić w stan gotowości 100 tys. żołnierzy, to minister finansów powiedziałby, ze nie ma na to pieniędzy.

Są pewne analogie z sytuacją na Ukrainie – przyznał historyk. Zaznaczył, że tak jak wtedy, i teraz sytuacja wydaje się niejasna. Wcześniej zastanawiano się, czego chce Hitler, tak teraz wszyscy łamią sobie głowę nad planami Putina, jak daleko one sięgają. - Jest centralny ośrodek władzy, rozpoznanie jego celów jest dość trudne – mówił historyk. Dodał, że Niemcy do końca sierpnia 1939 roku oferowali wolę utrzymania pokoju, choć mnożyli warunki. Niemcy, tak jak teraz Rosja, wykorzystywali kwestię mniejszości narodowych – twierdzono, że III Rzesza nie chce wojny, ale musi bronić Niemców.

Kryzys na Ukrainie: serwis specjalny >>>

Dlaczego wojna zaczęła się w Warszawie? Polska została oceniona jako najsłabsze ogniwo systemu – jak się okazało słusznie – mówił historyk. Zaznaczył, że zapewne atak na Francję wywołałby reakcję Polski i jej uderzenie na Niemcy.

Gość Jedynki komentował również tezy, że należało współpracować z Niemcami przed 39' rokiem. Jego zdaniem nie było to możliwe. Argumentował, że po pierwsze Berlin nie był wtedy państwem przewidywalnym, po drugie Polska w relacji z III Rzeszą nie byłaby liczącym się partnerem, po trzecie nie można było lekceważyć nastrojów ludności. W społeczeństwie nie było zgody na współdziałanie z Hitlerem.

Zdaniem historyka, można było dłużej mamić kanclerza Niemiec, przewlekać rozmowy. Prof. Rutkowski zauważył, że gdyby wojna wybuchła w październiku, warunki prowadzenia wojny byłyby inne – przy pochmurnym niebie samoloty miałyby problemy, drogi by rozmokły, poziom rzek by się podniósł.

agkm, pg

Czytaj także

Zachód zapomniał o pakcie Ribbentrop-Mołotow."Trzeba przywrócić pamięć"

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2014 08:30
W czasie zimnej wojny Europa zachodnia zaakceptowała sowiecką interpretację II wojny światowej, "moralność i prawdę poświęcono na ołtarzu zasług Armii Czerwonej w pokonaniu faszyzmu" - napisał prof. Heinrich Olschowsky w dzienniku "Tagespiegel".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Petro Poroszenko: Ukraińcy walczą z imperialnymi planami Rosji

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2014 12:05
Prezydent Ukrainy Petro Poroszenko wydał oświadczenie z okazji stulecia rozpoczęcia I wojny światowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Biały Dom: nie będzie stałych baz NATO w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 29.08.2014 23:59
- Szczyt NATO w Walii nie zdecyduje o stworzeniu stałych baz Sojuszu w krajach bałtyckich, czy w Polsce, bo byłoby to sprzeczne z umową z Rosją z 1997 r. - tłumaczył w piątek przedstawiciel Białego Domu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prezydent: wobec inwazji Rosji na Ukrainę stawiam na silne NATO

Ostatnia aktualizacja: 30.08.2014 23:59
Historia pokazuje Europie i światu, jak powinny zachować się w obliczu zagrożenia ze wschodu – mówił polski prezydent w rozgłośni Deutschlandradio Kultur.
rozwiń zwiń