Cud z Faras, którego dokonali Polacy. Skarby kultury zasypane tonami piasku

Muzeum Narodowe w Warszawie otworzyło nową Galerię Faras, prezentującą jedne z najważniejszych skarbów kultury znajdujących się w Polsce. - Zaoferowano mi 5 stanowisk i wybrałem Faras, bo wiedziałem, że jest najbardziej obiecujące. Zdecydowałem się zaatakować najtrudniejszy teren i po trzech tygodniach naszym oczom ukazały się pierwsze freski - mówi prof. Kazimierz Michałowski.

Freski z Faras. Północna ściana nawy północnej z przedstawieniami św. Anny i władczyni z archaniołem

Foto: Muzeum Narodowe w Warszawie

Światowa prasa odkrycie polskich badaczy okrzyknęła "cudem w Faras". - Nasz udział w wykopaliskach opisywano jako wyciągnięcie największego losu na loterii w Nubii, której to losy ciągnęło kilkadziesiąt ekip z całego świata - opowiadał w archiwalnym nagraniu prof. Kazimierz Michałowski.
Choć cenne zabytki skrywały tony piasku, które były nawiewane na ruiny kościoła przez setki lat i żadna z ekip badawczych nie chciała zadać sobie trudu poszukiwania we wzgórzu, to wyzwanie podjęli Polacy. - Na metody są metody, po prostu trzeba mieć fach w ręku, warsztat opanowany i ten łut szczęścia, a profesor Michałowski dysponował tym wszystkim - mówi w Jedynkowym "Wieczorze odkrywców" dr Alfred Twardecki, kurator Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej MNW.

Odkrycie malowidła przedstawiającego archanioła Michała na ścianie katedry obok południowego wejścia do świątyni.dzięki uprzejmości Archiwum Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk (IKŚiO PAN/ Muzeum Narodowe w Warszawie)

Po gruntownej przebudowie, 18 października w Muzeum Narodowym w Warszawie została otwarta nowa Galeria Faras. Jest to jedyna w Europie i wyjątkowa w skali światowej stała ekspozycja zabytków sztuki nubijskiej z okresu chrześcijańskiego. Ta unikatowa kolekcja trafiła do Warszawy dzięki pracom polskich archeologów pod kierunkiem prof. Kazimierza Michałowskiego. Na początku lat 60. uczestniczyli oni w międzynarodowej akcji ratowania zabytków Nubii, które miały zostać zalane wodami sztucznego jeziora.

Wieczór odkrywców >>> słuchaj na moje.polskieradio.pl

Nasi badacze odkryli na północy Sudanu, niedaleko granicy z Egiptem dobrze zachowane ruiny kościoła katedralnego z VIII wieku. Jego wnętrza zdobiły wspaniałe malowidła o tematyce religijnej pochodzące z VIII–XIV wieku. Polskim konserwatorom udało się zdjąć ze ścian i uratować ponad 120 przedstawień malarskich, z których 67 znajduje się dziś w MNW. Wkrótce potem kościół w Faras znalazł się w odmętach wód jeziora Nasera.

O 3-letniej kampanii nubijskiej, walce z czasem i trudnościach, jakie napotkali w Sudanie polscy specjaliści, dowiesz się słuchając nagrania audycji.

Rozmawiała Katarzyna Kobylecka.

(sm, pg)