Nauka

Nic śmierci do nas. Epikur i jego filozofia

Ostatnia aktualizacja: 02.11.2014 11:00
"Śmierć, najstraszniejsze z nieszczęść, wcale nas nie dotyczy, bo gdy my istniejemy, śmierć jest nieobecna, a gdy tylko śmierć się pojawi, wtedy nas już nie ma". Czy starożytny filozof może pomóc nam w oswojeniu się ze śmiercią?
Audio
Popiersie Epikura, rzymska kopia greckiego oryginału. British Museum
Popiersie Epikura, rzymska kopia greckiego oryginału. British MuseumFoto: Jayantanth/Wikipedia.

Na przełomie października i listopada myślimy o tych, którzy odeszli, zastanowimy się nad słowami greckiego filozofa Epikura. Pisał on między innymi o lękach przed śmiercią, przed gniewem bogów, cierpieniem oraz o tym, jak radzić sobie z tymi lękami.

- Epikur był filozofem trzeciego okresu filozofii greckiej, po filozofii presokratycznej i okresie klasycznym, czyli Platonie i Arystotelesie. Kiedy najwybitniejszy uczeń Arystotelesa, Aleksander, podbił pół świata, pojawiła się potrzeba nowej filozofii - mówi dr Katarzyna Kasia, filozof. - Powstały nowe szkoły, które starały się sprawić, by filozofia była praktyczna. Epikureizm to jedna z nich.

Poglądy Epikura znamy dzięki Diogenesowi Laertiosowi, który w III wieku spisał zasady filozofii najważniejszych ówczesnych myślicieli. - Gdyby nie Diogenes Laertios, nasza wiedza o Epikurze byłaby uboższa. Trzeba jednak podkreślić, że uczniowie Epikura, na przykład rzymski Lukrecjusz, zachowali jego naukę niemal niezmienioną - mówi dr Kasia.

Rodzice Epikura byli Ateńczykami. Tam rozpoczynał. - Przyjechał z Samos, bo jego rodzice wyjechali tam z Aten jako koloniści. Po śmierci Aleksandra Macedońskiego pojechał do Kolofonu, a potem wrócił do Aten, by założyć własną szkołę. Były to tzw. Ogrody Epikura - mówi filozof. Uczyły się tam także kobiety, co było ewenementem.

Epikur, tak jak inni filozofowie greccy, szukał formuły, która uczyniłaby ludzkie życie dobrym i szczęśliwym. - Epikur uważał, że szczęście wiąże się z przyjemnością. Dążenie do przyjemności jest zatem dążeniem do szczęścia - wyjaśnia dr Kasia. Nie chodziło jednak o hedonizm, ale osiągnięcie stanu, w którym się nie cierpi. - W dążeniu do przyjemności przeszkadzają nam nasze lęki. Chodzi zatem o to, by pozbyć się lęku. Epikur przekonywał, że nie należy bać się bóstw czy śmierci. Twierdził, że śmierci się nie czuje. Mówił, że nic śmierci do nas - relacjonuje gość radiowej Jedynki.

Uważał także, że to, co jest dobre, jest łatwe do zdobycia. Nie był zwolennikiem tezy, że trzeba nieumiarkowanie czerpać z życia. - Wręcz odwrotnie. Trzeba pamiętać o skutkach zbytniego oddawania się przyjemności. Bardziej szczęśliwy według Epikura jest człowiek, który się nie upija, by potem nie mieć kaca - mówi dr Kasia. W relacjach międzyludzkich najlepsza jest z kolei spokojna przyjaźń, bo za namiętności się płaci wielką cenę.

O szczegółach epikureizmu i o epikurejskim stosunku do śmierci opowiada dr Katarzyna Kasia - filozof. Audycję z cyklu "Naukowy zawrót głowy" przygotowała i poprowadziła Katarzyna Jankowska.

(ew/ag)

Czytaj także

Wiem, czy nic nie wiem. Czy Sokrates jest aktualny?

Ostatnia aktualizacja: 29.09.2014 17:00
Największym dziełem Sokratesa było jego własne życie. Miał powiedzieć "Wiem, że nic nie wiem". Czy w dobie społeczeństwa informacyjnego może to być ciągle aktualna dewiza?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tales z Miletu. Czy z jego filozofii nadal warto korzystać?

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2014 22:22
Powszechnie uznawany jest za pierwszego filozofa cywilizacji zachodniej oraz inicjatora badań nad przyrodą jako nauką. Należy do kanonu siedmiu mędrców. Czy nauka tak dawnych myślicieli może jeszcze być atrakcyjna?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Platon i jego szkoła. Jak ją dziś rozumieć?

Ostatnia aktualizacja: 09.10.2014 12:20
Grecki filozof założył szkołę, którą kierował przez 42 lata. Przeszedł do historii jako twórca idei idealnego państwa, w którym określone zadania są przypisane właściwym podmiotom.
rozwiń zwiń