Celem przedsięwzięcia jest stworzenie unikalnego, pierwszego takiego w Polsce układu laboratoriów, którego ważnym elementem będzie napowietrzne laboratorium mobilne, wyposażone w różnorodną - w zależności od potrzeb projektu - aparaturę pomiarową, umieszczoną w koszu balonu.
Nauka w portalu PolskieRadio.pl
Natomiast trzonem projektu będą laboratoria stacjonarne, wyposażone w aparaturę do badań zanieczyszczeń atmosfery, będące częścią Uniwersyteckich Laboratoriów Kontroli Atmosfery - w skrócie ULKA, stąd potoczna nazwa całego przedsięwzięcia. Tak samo prawdopodobnie będzie nazywał się sam balon.
Dzięki wykorzystaniu balonu o pojemności 3,5 tys. m sześc. można będzie przeprowadzać bezpośrednie pomiary składników gazowych i aerozoli powietrza oraz pobierać próbki, zarówno w gradiencie (stosunek przyrostu jakiejś wielkości do przyrostu odległości) poziomym, jak i pionowym, do wysokości ok. 4 km.
Ponieważ balon nie ma napędu, ruch w kierunku poziomym jest zgodny z naturalnym ruchem powietrza, co stwarza unikalną sytuację poboru próbek w strefach atmosfery, które nie zostały zaburzone żadnymi urządzeniami mechanicznymi.
Utrzymując stałą wysokość położenia balonu podczas lotu poziomego, możliwe będzie prowadzenie pomiarów i pobieranie próbek na stałych wysokościach względem Ziemi od źródła zanieczyszczeń, np. od komina emitującego zanieczyszczenia do miejsca, kiedy zawartość tych zanieczyszczeń spadnie poniżej progu oznaczalności.
Będzie to możliwe, ponieważ balon porusza się biernie, zgodnie z kierunkiem rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń; dzięki temu możliwe będą pomiary związane z transportem tych zanieczyszczeń i ustaleniem ich składu w zależności od odległości od źródła.
Balon zostanie zaprezentowany po nowym roku
Inicjatorami przedsięwzięcia są naukowcy z różnych jednostek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: Wydziału Nauk o Ziemi, Instytutu Fizyki oraz Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska. Część z nich, oprócz wieloletniego doświadczenia w badaniach atmosfery, ma też odpowiednie uprawnienia z dziedziny baloniarstwa.
Balon będzie przydatny m.in. studentom nowego kierunku studiów, pod nazwą Inżynieria zagrożeń środowiskowych, a także studentom międzywydziałowego kierunku Ochrona Środowiska oraz geofizyki, geologii, geografii i biofizyki.
Projekt uzyskał 300 tys. zł dofinansowania z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚ) w Katowicach, i to między innymi właśnie dlatego czasza balonu będzie trójkolorowa. Ciemnoniebieski to barwa Uniwersytetu Śląskiego, jasnozielony - barwa Funduszu, a na części czerwonej znajdą się logotypy uczelni oraz WFOŚ.
Balon wykonała wyłoniona w przetargu firma z Wielkiej Brytanii. Obecnie przechodzi on etapy odbioru technicznego, wymagane dla każdego statku powietrznego. Musi być certyfikowany oraz zarejestrowany. Zostanie zaprezentowany na początku roku.
W przyszłości laboratorium zostanie wzbogacone o samochód terenowy, który posłuży do transportu balonu, a jednocześnie sam będzie wyposażonym w odpowiednią aparaturę laboratorium badawczym, współpracującym w czasie rzeczywistym z urządzeniami na pokładzie balonu.
kk
