Nauka

Wielki sukces polskiego naukowca. Złamał amerykański monopol

Ostatnia aktualizacja: 08.12.2014 11:34
"Zielony proszek", katalizator opracowany przez zespół prof. Karola Greli, pomógł złamać monopol firmy z USA, która blokowała rozwój koncernom chemicznym. Dzięki katalizatorom uzyskiwać można cenne związki (leki, dodatki do biopaliw) ze związków prostszych.
Wielki sukces polskiego naukowca. Złamał amerykański monopol
Foto: Daino_16/sxc.hu/cc

Prof. Karol Grela z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Chemii Organicznej PAN jest tegorocznym laureatem Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Opracowany przez zespół prof. Greli "zielony proszek" to katalizator reakcji metatezy olefin. Ta dosyć skomplikowana nazwa nie odstręcza firm, m.in. farmaceutycznych czy chemicznych. One na podobne substancje czekały od lat i teraz chętnie z nich skorzystają.

- Dzięki naszym katalizatorom np. z taniego oleju palmowego czy z oleju rzepakowego, który zawiera kwas oleinowy, można otrzymać dodatki do biopaliw, albo inne cenne związki, z których produkuje się lakiery, środki powierzchniowo czynne lub inne pożyteczne produkty - powiedział prof. Grela.

„Byłem świadomy, że się spóźniłem”

W przemówieniu podczas rozdania Nagród FNP prof. Grela stwierdził, że po raz pierwszy mechanizm reakcji metatezy olefin został zaprezentowany dawno - ponad 40 lat temu i od tego czasu wiele się w tym obszarze nauk zdarzyło. Dlatego, gdy prof. Grela wybierał metatezę olefin jako temat habilitacji, obawiał się, że duża część najważniejszych momentów w historii tej reakcji już minęła. - Byłem świadomy, że się spóźniłem - powiedział naukowiec i przyznał, że mimo to postanowił spróbować swoich sił w tym obszarze badań.

- Nie spóźniłem się jednak na moment, gdy metateza wchodziła do przemysłu i na moment, kiedy udało się złamać monopol amerykański w tej technologii - zaznaczył.

Niekorzystne warunki Amerykanów

Wyjaśnił, że kiedy zaczynał swoje badania, katalizatory metatezy olefin można było kupić tylko od jednej firmy z USA, która dyktowała niekorzystne warunki. Dlatego też np. przemysł farmaceutyczny starał się unikać metatezy w produkcji nowych substancji. - Dzięki wysiłkom kolegów z Europy, a także moich cudownych współpracowników, w tej chwili sytuacja jest zupełnie inna i metateza znajduje swoją drogę do przemysłu. Myślę, że to jest jedno z moich ważniejszych osiągnięć - ocenił profesor.

Dodał, że opracowane przez jego zespół katalizatory są już produkowane przez kilka przedsiębiorstw i są dostępne na rynku. - Kupują je firmy produkujące chemiofarmaceutyki, środki ochrony roślin, lub zajmujące się tzw. fine chemicals - związkami chemicznymi do różnych zastosowań. Firmy jednak niechętnie informują, do czego dokładnie wykorzystują nasze katalizatory - przyznał prof. Grela.

pp/PAP

 

Czytaj także

Naukowcy stworzą atlas "szympansich gestów". Dogadają się z małpami?

Ostatnia aktualizacja: 06.05.2011 21:14
Szympansy bardzo sprawnie porozumiewają się dzięki gestykulacji - do takiego wniosku doszli szkoccy naukowcy, którzy postanowili stworzyć katalog gestów tych małp.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Lek na uraz rdzenia kręgowego

Ostatnia aktualizacja: 04.12.2014 23:00
Jak wynika z artykułu na łamach "Nature", lekarstwo pomogło odzyskać kontrolę nad ciałem szczurom z urazem rdzenia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Otyłość może skracać życie

Ostatnia aktualizacja: 06.12.2014 21:00
Nawet o osiem lat. Takiego zdania są naukowcy, którzy publikują wyniki swych badań na portalu tygodnika "The Lancet".
rozwiń zwiń