Kultura

Literacka wycieczka w nieznane

Ostatnia aktualizacja: 11.02.2011 09:30
"Alice Munro potrafi zawrzeć w każdym ze swoich opowiadań taką głębię, mądrość i precyzję, jaką wielu pisarzy osiąga w powieściach w ciągu całego życia" - tak głosił werdykt jury, które przyznało kanadyjskiej pisarce prestiżową Nagrodę Bookera w 2009 roku.
Audio
  • Rozmowa o twórczości Alice Munro/Audycja Doroty Gacek "Słowa po zmroku" (Dwójka)

Alice Munro, autorka kilkunastu tomów opowiadań, należy do najbardziej cenionych autorek języka angielskiego. Dwa lata temu otrzymała prestiżową Międzynarodową Nagrodę Bookera. W Kanadzie jej nazwisko wymienia się jednym tchem wraz z Margaret Atwood, choć ich pisarstwo niewiele łączy.  Atwood chętnie eksperymentuje z formą i językiem. Tego typu elementów nie ma w twórczości Alice Munro, która raczej trzyma się sprawdzonych gatunków literackich, choć ma swój własny, rozpoznawalny styl.

Dwa lata temu w Polsce ukazał się tom jej opowiadań "Uciekinierka", teraz do księgarń trafia druga książka tej pisarki zatytułowana "Zbyt wiele szczęścia". W dwójkowych "Słowach po zmroku" o życiu i twórczości Alice Munro opowiadała tłumaczka opowiadań z tego tomu - Agnieszka Kuc.

"Złożoność rzeczy wydaje się nieskończona" – stwierdzenie to pisarka uczyniła zasadą własnej twórczości. Opowiadania pełne są niedopowiedzeń, mimo że Munro potrafi w kilku zdaniach przemycić wiele informacji o swoich bohaterach. – Bardzo cenię tę pisarkę za umiejętność naszkicowania postaci zaledwie kilkoma kreskami. Jest doskonałym intuicyjnym psychologiem, unika też oceny moralnej, ta sama osoba może być w jej literaturze zabójcą i wybawcą – stwierdziła tłumaczka.

Alice Munro preferuje formy krótkie – w szczególności opowiadania. Zdaniem Agnieszki Kuc wynika to nie tylko z artystycznego wyboru, ale też z konieczności życiowych. – Zawsze zwraca uwagę, że jest pisarką, a nie pisarzem. W naszej tradycji istnieje silny etos pisarza, który potrzebuje czasu na tworzenie, jego praca jest uświęcona, a on sam stawiany jest na piedestale. Natomiast pisarka postrzegana jest często jako osoba niezaradna życiowo, jako ktoś, kto nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, zaniedbuje dom i dzieci – mówiła Agnieszka Kuc. Krótka forma lepiej współgra z tymi obowiązkami niż obszerne utwory, jednak jej opowiadania tworzą cykle, zazębiają się ze sobą tematycznie, tworząc coś na kształt pokawałkowanej powieści.

Munro nie apoteozuje macierzyństwa, raczej zawsze ustawia się w opozycji, bycie matką to dla jej bohaterek droga pełna cierni. Sama pisarka wspomina lata wychowywania swoich dzieci jako bardzo trudny okres, w którym – jak sama przyznała -  "jedną ręką pisała, a drugą odganiała dzieci, które jej w pisaniu przeszkadzały". Starsza córka pisarki - Sheila - w książce "Dorastanie z Alice Munro"wspomina swoje dzieciństwo z pewną dozą goryczy.

Dążenie do skrótowości i konkretu widać także w samym języku opowiadań. Alice Munro pisze krótkimi zdaniami, są one jednak bardzo gęste, czytelnik ma ciągle wrażenie, że coś go omija, że powinien wrócić i jeszcze raz przemyśleć to, co właśnie przeczytał. Narracja opowiadań z tomu "Uciekinierka" płynie bardzo wolno, charakteryzuje ją wyciszony ton, daleki od patosu i ekstazy. Można wyczuć echa stłumionych wielkich namiętności, wszystkie utwory przenika podskórne napięcie, ledwie zauważalne w tempie małomiasteczkowego życia.

Audycję przygotowały: Dorota Gacek i Elżbieta Łukomska.

Aby wysłuchać całej audycji, kliknij ikonę dźwięku "Małe szczęścia Alice Munro" w boksie Posłuchaj po prawej stronie.

(Lm)


www.narodoweczytanie.polskieradio.pl
Cichociemni
Czytaj także

Booker dla Mantel

Ostatnia aktualizacja: 07.10.2009 11:41
6 października poznaliśmy finalistkę Nagrody Bookera, została nią Hilary Mantel za powieść „Wolf Hall”.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Paul Celan - poeta śmierci

Ostatnia aktualizacja: 25.11.2010 12:30
Jeden z najwybitniejszych poetów języka niemieckiego XX wieku pozostaje wciąż nieodkryty przez polskich czytelników.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Naga prawda o profesorach

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2011 09:00
Należą do tych krytyków literackich, o jakich dzisiaj trudno, będących trwalszymi autorytetami niż krytycy piszący recenzje dla czasopism.
rozwiń zwiń