Kultura

Gdy rozum śpi, budzą się demony

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2009 11:29
W Muzeum Narodowym w Krakowie można oglądać dzieła wybitnego malarza hiszpańskiego, jednego z prekursorów sztuki nowoczesnej - Francisca Goi.

 


Wchodząca w skład zbiorów Muzeum Czartoryskich w Krakowie "Dama z gronostajem" pędzla Leonarda da Vinci, na ponad pół roku opuściła tamtejsze mury. Od 28 października jest atrakcją wystawy "Od Botticellego do Tycjana", otwartej w Budapeszcie. Janusz Wałek z Muzeum Narodowego w Krakowie zapewnia, że jeden z najcenniejszych obrazów, jaki znajduje się w muzealiach polskich, zajmuje na budapesztańskiej wystawie godne miejsce. - Obraz znajduje się w centralnym miejscu ekspozycji. Każdy, kto przekracza progi muzeum, od razu kieruje się ku niemu. To nie dziwi, skoro inne wspaniałe damy, ustępują urodą „Damie z łasiczką"- dodaje Janusz Wałek.

 

W ramach rewanżu budapesztańskie muzeum prezentuje w Krakowie jedno ze swoich najważniejszych dzieł: "Epizod z hiszpańskiej wojny o niepodległość" Francisca Goi. Tym samym, w Polsce po raz pierwszy, możemy oglądać obraz olejny hiszpańskiego prekursora sztuki nowoczesnej. Taka okazja pewnie szybko się nie powtórzy. Najważniejsze obrazy Goi znajdują się bowiem w  Muzeum Prado w Madryckie, które niezwykle rzadko i niechętnie wypożycza obrazy Goi innym muzeom.

 
 
fot. Ignacy Pelikan-Krupiński.fot. Ignacy Pelikan-Krupiński

Namalowany około 1808–1810 roku obraz olejny zatytułowany „Epizod z hiszpańskiej wojny o niepodległość”, poprzedzający arcydzieło Goi – "Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808 roku" (z 1814 roku), przedstawia zaciekły bój kilkunastu ludzi w opustoszałym miejscu.  Nie wiadomo, kto z kim walczy: żołnierze napoleońscy z hiszpańskimi partyzantami, zwanymi guerillas, czy dezerterzy z różnych armii z plądrującymi pola bitew grabieżcami. Wszystko dzieje się na przygnębiającym, wyjałowionym terenie. Jedyny jasny punkt, znajdujący się w górnej części obrazu, odczytywany jest bardzo często jako symbol nadziei. Całość namalowana jest  w niezwykle ciemnych, przytłaczających barwach z  typowym dla Goi, pełnym rozmachu, romantycznym gestem. Janusz Wałek dodaje, że ten obraz doskonale potwierdza pasję malarską Goi.

Pokazywanemu w krakowskim muzeum obrazowi towarzyszy pokaz kilkunastu rycin Goi ze słynnego cyklu „Okropności wojny” ofiarowanych Muzeum Narodowemu w Krakowie przez Feliksa „Mangghę” Jasieńskiego. Wojna przedstawiona jest w nich jako totalne szaleństwo. Janusz Wałek dodaje, że przed Goyą, nikt w podobny sposób, drastycznych scen w sztuce nie przedstawiał.

Wstrząsające ryciny prezentowane są na tle reprodukcji fragmentów tak zwanych "czarnych obrazów Goi", namalowanych przez artystę na ścianach własnego domu, dla siebie samego, w wyniku rozgoryczenia światem ogarniętym religijnym fanatyzmem, nienawiścią, obawą przed samotnością i śmiercią.

Tytuł wystawy „Goya. Gdy rozum śpi..." nawiązuje do jednej z rycin malarza pochodzącej z cyklu „Kaprysy". Na rycinie widnieje śpiący młodzieniec, zza którego wyłaniają się tajemnicze zjawy. Całość przypieczętowana jest napisem- Gdy romum śpi, budzą się demony. Janusz Wałek wyjaśnia, że rozum zawsze stabilizuje świat. Dzięki niemu, potrafimy odpowiednio w nim  funcjonować . Kiedy rozum martwieje, otwierają sie drzwi, dla rzeczy najgorszych.

 

 

 

Wystawę "Goya. Gdy rozum śpi…" można oglądać do 14 lutego 2010 w Gmachu Głównym  Muzeum Narodowego  w Krakowie.

(na podst. audycji "Wybieram Dwójkę )
 

www.narodoweczytanie.polskieradio.pl
Cichociemni
Czytaj także

Kurosawa w Krakowie

Ostatnia aktualizacja: 16.03.2010 10:47
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie uczci wystawą 100-lecie urodzin wybitnego japońskiego reżysera Akiry Kurosawy. Na ekspozycji prezentowanej od wtorku będzie można obejrzeć m.in. osobiste pamiątki Andrzeja Wajdy ze spotkania z Kurosawą.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Susida Ruchy Kobiet

Ostatnia aktualizacja: 29.10.2009 09:37
Już od 30 października w krakowskiej Galerii Potocka można będzie zobaczyć wystawę prac jednego z najlepszych malarzy średniego pokolenia - Pawła Susida.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Muzea otwierają swoje drzwi

Ostatnia aktualizacja: 20.11.2009 11:57
Ponad dwadzieścia krakowskich instytucji uczestniczy w organizowanym po raz piąty Dniu Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich. W tym roku hasło przewodnie brzmi: „Muzea swoim dobrodziejom".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kolekcja Starmachów

Ostatnia aktualizacja: 09.11.2009 14:57
W tym roku minie dwadzieścia lat działalności Galerii Starmach, jednej z najważniejszych w Polsce. W ciągu dwóch dekad jej właściciele - Andrzej i Teresa Starmachowie - zgromadzili niemal muzealną kolekcję sztuki czołówki polskich artystów współczesnych. Najlepsze i najciekawsze prace z tego zbioru można oglądać w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie.
rozwiń zwiń