Komitet KOR

Niezależna Oficyna Wydawnicza

Ostatnia aktualizacja: 09.09.2016 10:50
Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA była pierwszym polskim wydawnictwem działającym w drugim obiegu. Powstała w 1977 roku, a pomysł narodził się na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
Okładka promocyjna wystawy Wiedzieliśmy w co się bawić, przybliżającej działalność Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA.
Okładka promocyjna wystawy "Wiedzieliśmy "w co się bawić", przybliżającej działalność Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA. Foto: materiały prasowe

Janusz Krupski, Piotr Jegliński i Wit Wojtowicz utworzyli tam "Nieocenzurowaną Oficynę Wydawniczą". Latem 1977 roku skontaktowali się z Mirosławem Chojeckim i wspólnie stworzyli "Niezależną Oficynę Wydawniczą NOW-a". Pierwszymi publikacjami były: magazyn literacki "Zapis" nr 1, "Pochodzenie systemu" Marka Tarniewskiego (Jakub Karpiński) i trzy teksty Adama Michnika – "Nowy ewolucjonizm", "Polskie perspektywy" i "Będę krzyczał" wydane w jednym tomie.

Na szczególną uwagę zasługuje "Zapis" redagowany przez wybitnych polskich pisarzy i intelektualistów: Jerzego Andrzejewskiego, Stanisława Barńczaka, Jacka Bocheńskiego, Kazimierza Brandysa, Tomasza Burka, Marka Nowakowskiego, Barbarę Toruńczyk i Wiktora Woroszylskiego. Publikowano tam materiały nie dopuszczone do druku przez cenzurę.

NOWĄ kierował w pierwszym okresie działalności Mirosław Chojecki wraz z Grzegorzem Bogatą, Ryszardem Knauffem, Marią Fedecką i Adamem Michnikiem.

We wszystkich publikacjach NOW-ej na ostatniej stronie zamieszczano swoiste credo, które brzmiało następująco:

"Niezależna Oficyna Wydawnicza dąży do tego, aby wolne słowo nie stawało przed barierą państwowego monopolu wydawniczo-informacyjnego. Niezależna Oficyna Wydawnicza nie reprezentuje żadnego kierunku politycznego, chce służyć różnorodnym inicjatywom twórczym. Niezależna Oficyna Wydawnicza spełni swoje zadania, jeśli społeczeństwo udzieli jej poparcia. Jej powodzenie zależy od dostarczanych nam tekstów, pomocy w kolportażu, zdobywania materiałów i sprzętu poligraficznego, pomocy finansowej. Od nas samych zależy los wolnego słowa w Polsce."

W październiku 1977 roku pojawił się też charakterystyczny znaczek wydawnictwa – litera "n". Pierwsze publikacje drukowano w nakładach 300-400 egzemplarzy na powielaczu spirytusowym. Wielkim wydarzeniem było opublikowanie w listopadzie 1977 roku "Księgi zapisów cenzury" w nakładzie 1500 egzemplarzy.

Jak wspomina Mirosław Chojecki: "(..) myśmy postanowili wręczyć książkę ważnym ludziom w PRL – politykom, ludziom z rządu, parlamentarzystom, rektorom wyższych uczelni, żeby potem nikt z nich nie mógł powiedzieć: nie wiedziałem."

W okresie podziemnej działalności NOWA wydała blisko trzystu książek oraz periodyki: Zapis, Puls, Krytykę i Tygodnik Mazowsze. Nakładem wydawnictwa ukazały się takie książki jak: "Miazga" Jerzego Andrzejewskiego, "Mała apokalipsa" Tadeusza Konwickiego, "Blaszany bębenek" Guntera Grassa, "Kurier z Warszawy" Jana Nowaka-Jeziorańskiego.