Wielki Powrót

Piotr Wysocki - inicjator powstania listopadowego

Ostatnia aktualizacja: 27.04.2017 06:00
- Fenomen Piotra Wysockiego był możliwy na tle chyba endemicznie występującego w Polsce problemu: kto ma rządzić krajem? – mówił na antenie Polskiego Radia dr Krzysztof Bauer. Paradoks zrywu podchorążych polegał na tym, że oni sami nie wierzyli, że mogą poprowadzić bunt.
Audio
  • Audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" poświęcona Piotrowi Wysockiemu. (PR, 17.07.2002)
  • Spór o postać Piotra Wysockiego w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie". (PR, 2.03.1998)
Piotr Wysocki,  litografia Franoisa Le Villaina, źr. Wikimedia Commonsdp
Piotr Wysocki, litografia Françoisa Le Villaina, źr. Wikimedia Commons/dp

6 stycznia 1875 zmarł Piotr Wysocki, przywódca spisku podchorążych, który doprowadził do wybuchu powstania listopadowego. Zmarł w samotności, w podarowanym mu przez społeczeństwo domu w Warce.

Żołnierz-konspirator

Wysocki dożył wieku 78 lat. Urodził się 10 września 1797. Od roku 1818 był kadetem w Szkole Podchorążych Piechoty. W placówce panowały drakońskie metody szkolenia wprowadzone przez Wielkiego Księcia Konstantego. Doświadczenia pchnęły Wysockiego ku środowiskom patriotycznym. Jako instruktor w Szkole Podchorążych zaczął organizować konspiracyjną organizację niepodległościową.

 - Piotra Wysockiego i bunt podchorążych zrodził werdykt sądu sejmowego, który uniewinnił konspiratorów z Towarzystwa Patriotycznego (inna tajna niepodległościowa organizacja - przyp. red.) - mówił red. Stanisław Michalkiewicz, który w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie" wcielał się w rolę oskarżyciela Piotra Wysockiego.

Narobił bałaganu, posprzątać mieli inni

Bezpośrednim impulsem do rozpoczęcia zrywu była możliwość użycia armii polskiej do tłumienia powstania w Belgii oraz groźba dekonspiracji organizacji. Wysocki nie wierzył w to, że sam może stanąć na czele zrywu. Opierał swoją koncepcję na założeniu, że podchorążowie zaczną powstanie, a następnie oddadzą władzę w ręce bardziej doświadczonych oficerów i polityków.

- Od samego początku powstania uczestniczył w wielu bitwach – mówił prof. Andrzej Notkowski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

Los katorżnika

Dostał się do rosyjskiej niewoli i został przez carski sąd skazany na karę śmierci, którą następnie zmieniono na 20 lat katorgi. Syberyjskie trudy spowodowały, że podupadł na zdrowiu. Do kraju wrócił w 1857 roku na mocy amnestii. Nie mógł jednak osiedlić się w pobliżu Warszawy.

Krytycy zarzucają Wysockiemu, że rozpoczął zryw, który nie miał szans na powodzenie, co zaowocowało zniesieniem autonomii Królestwa Polskiego i nastaniem nocy paskiewiczowskiej - mrocznego czasu terroru i ucisku.    

- Wszelki cień samodzielności Królestwa Polskiego został w wyniku akcji rozpoczętej przez Piotra Wysockiego pogrzebany - przekonywał red. Stanisław Michalkiewicz.

Jak bronił Wysockiego red. Krzysztof Bauer? Posłuchaj audycji.


Ten artykuł nie ma jeszcze komentarzy, możesz być pierwszy!
aby dodać komentarz
brak
Czytaj także

Wacław Rzewuski. Romantyk, podróżnik, arabski emir

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2023 05:40
Brytyjczycy mają swojego Lawrence’a, Polacy – Rzewuskiego. Los nomada, przemierzającego na ukochanych koniach rozległe przestrzenie był dla niego ideałem. Już za życia stał się dla Arabów legendą.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jakie tajemnice wciąż skrywa Reduta Ordona?

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2015 16:00
- Docelowo miało jej bronić 1200 żołnierzy, jednak podczas szturmu znajdowało się tam około 400-500 obrońców i tylko 6 armat. Ordon dowodził znakomicie, a walka była niezwykle dramatyczna – opowiada dr Wojciech Borkowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Chłopicki i kompleks klęski Napoleona

Ostatnia aktualizacja: 30.09.2023 05:40
Był jednym z najbardziej doświadczonych polskich dowódców epoki zrywu listopadowego. Z armią napoleońską zwojował całą Europę – od Półwyspu Iberyjskiego po Moskwę. Dlaczego zatem nie sprawdził się jako dyktator powstania? 30 września 1854 roku w Krakowie zmarł Józef Chłopicki. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Michał Czajkowski vel Sadyk Pasza. Tragiczny romantyk

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2024 05:33
Czajkowskiemu marzyło się odrodzenie Rzeczypospolitej, które dokonałoby się szablami Kozaków. Romantyczna idea zaprowadziła go aż do Turcji. Dziś 138. rocznica śmierci tego pisarza, poety i romantyka. 
rozwiń zwiń