Historia

25 lat Polski w NATO. Od ćwierć wieku współtworzymy historię najpotężniejszego sojuszu

Ostatnia aktualizacja: 12.03.2024 07:00
- To wielki dzień dla Polski, jak i dla milionów Polaków rozproszonych po wszystkich kontynentach. Polska wraca na zawsze tam, gdzie jest jej miejsce, do wolnego świata - mówił w dniu oficjalnego przystąpienia Polski do NATO ówczesny polski minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek.
Polski minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek podpisuje dokumenty akcesyjne członkostwa Polski w NATO. Za nim od lewej stoją: amerykańska sekretarz stanu Madeleine Albright, czeski minister spraw zagranicznych Jan Kavan i jego węgierski odpowiednik Janos Martonyi. Independence, USA, 12.03.1999 r.
Polski minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek podpisuje dokumenty akcesyjne członkostwa Polski w NATO. Za nim od lewej stoją: amerykańska sekretarz stanu Madeleine Albright, czeski minister spraw zagranicznych Jan Kavan i jego węgierski odpowiednik Janos Martonyi. Independence, USA, 12.03.1999 r.Foto: East News

25 lat temu, 12 marca 1999 roku, w Independence w stanie Missouri w USA minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek przekazał na ręce amerykańskiej sekretarz stanu Madeleine Albright podpisany akt przystąpienia Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Tego dnia Polska oficjalnie stała się członkiem NATO.

- Polska już nie jest osamotniona w obronie swojej wolności. Jesteśmy w NATO dla naszej i waszej wolności - mówił w czasie uroczystości w Independence Bronisław Geremek.


Posłuchaj
10:33 magazyn publicystyczny nato 1999.mp3 Fragment audycji "Magazyn publicystyczny" poświęcony wejściu Polski do NATO. Audycja przygotowana przez Ewę Plisiecką i Macieja Łętowskiego (PR, 13.03.1999)

 

"Świętujemy zakończenie podziału świata na dwa obozy"

Wraz z Polską, tego samego dnia, do NATO wstąpiły również Czechy i Węgry. Wszystkie te trzy państwa od końca II wojny światowej znajdowały się w kręgu wpływów sowieckich i należały do Układu Warszawskiego - wrogiego NATO bloku militarnego, który zrzeszał kraje bloku wschodniego. Dołączenie tych państw do NATO, i to zaledwie 8 lat po rozpadzie ZSRR i rozwiązaniu Układu Warszawskiego, było wydarzeniem przełomowym w powojennych dziejach Starego Kontynentu.

Podczas uroczystości w Independence Bronisław Geremek przypomniał wówczas słynną wypowiedź Winstona Churchilla z 1946 roku o żelaznej kurtynie, rozciągającej się "od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem", która podzieliła Europę.

- Dziś z radością i dumą świętujemy zakończenie podziału świata na dwa obozy, którego symbolem była ta żelazna kurtyna. Jest to satysfakcja dla wszystkich, którzy tyle poświęcili w walce o wolność przez ostatnie 50 lat - mówił polski minister spraw zagranicznych.

Droga do NATO

Polska droga do Sojuszu Północnoatlantyckiego rozpoczęła się wraz z rozwiązaniem Układu Warszawskiego w lipcu 1991 roku. Dopiero dwa lata później, we wrześniu 1993 roku, terytorium Polski opuścili ostatni żołnierze rosyjscy, którzy stacjonowali w naszym kraju nieprzerwanie od końca II wojny światowej. 

Na początku następnego roku kraje Grupy Wyszehradzkiej - Polska, Czechy, Słowacja i Węgry - przystąpiły do współpracy z NATO w ramach programu Partnerstwo dla Pokoju. Polska jako pierwsza spośród tych państw uzgodniła Indywidualny Program Partnerstwa. Jeszcze w tym samym roku na poligonie w Biedrusku pod Poznaniem odbyły się wspólne ćwiczenia wojskowe armii 13 państw Sojuszu i partnerów.

Najważniejszym warunkiem, który Polska musiała spełnić, aby przystąpić do NATO była całkowita rekonstrukcja armii i poddanie jej cywilnej kontroli. Wprowadzanie reform oraz negocjacje z władzami Sojuszu trwały kolejne lata. Podczas szczytu NATO, który odbywał się w Madrycie w lipcu 1997 roku podjęto decyzję o zaproszeniu Polski, Czech i Węgier do struktur Sojuszu. Oficjalne zaproszenie zostało wystosowane w styczniu 1999 roku.

Polsko-czeskie uroczystości

17 lutego 1999 roku polski parlament przyjął ustawę o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego. 26 lutego w Pałacu Prezydenckim w Warszawie akt przystąpienia Polski do NATO podpisał prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski.


Posłuchaj
14:21 Podpisanie traktatu NATO.mp3 Relacja z podpisania przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego aktu ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego, Pałac Prezydencki w Warszawie (PR, 26.02.1999)

 

– To niezwykły moment w naszej historii. Pragnienia ziściły się, wspólne wysiłki przyniosły sukces – mówił po podpisaniu aktu ratyfikującego Traktat Północnoatlantycki Aleksander Kwaśniewski. – Wchodzimy do NATO.

W tym samym czasie w Zamku na Hradczanach w Pradze podobny akt dla Republiki Czeskiej podpisał prezydent tego kraju Vaclav Havel (jego węgierski odpowiednik, Árpád Göncz, przebywał wówczas w Nowej Zelandii). To, co działo się w Pradze, dzięki bezpośredniej transmisji, mogli także usłyszeć i zobaczyć wszyscy zebrani w Pałacu Prezydenckim w Warszawie.

– Kiedy dziesięć lat temu byłem w więzieniu, nie przypuszczałem, że za dwa lata będę ogłaszał w imieniu Układu Warszawskiego jego koniec, a za kolejnych osiem lat będę podpisywał w imieniu Republiki Czeskiej jej wejście do NATO – mówił Vaclav Havel.

Dwa tygodnie później, 12 marca 1999 roku, Polska, Czechy i Węgry oficjalnie stały się członkami NATO.

***

Sojusz Północnoatlantycki stale się powiększa. Polska, Czechy i Węgry były pierwszymi, ale nie jedynymi państwami byłego Układu Warszawskiego, które dołączyły do NATO. W 2004 roku w ich ślady poszły Słowacja, Rumunia i Bułgaria. Poza nim w tym roku Sojusz powiększyła Słowenia oraz Litwa, Łotwa i Estonia. Kraje bałtyckie są jak dotąd jedynymi byłymi republikami radzieckimi, które należą do NATO.

W kolejnych latach do Sojuszu dołączyły Albania, Chorwacja (oba w 2009 roku), Czarnogóra (2017) i Macedonia Północna (2020). Rosyjska agresja na Ukrainę z lutego 2022 roku wzmocniła struktury NATO. W kolejnym roku w szeregi państw Traktatu Północnoatlantyckiego wstąpiła Finlandia, a w marcu 2024 roku Szwecja.

mb/th

Czytaj także

25 lat Polski w NATO. 7 ciekawostek o historii Sojuszu Północnoatlantyckiego

Ostatnia aktualizacja: 11.03.2024 05:50
Ćwierć wieku temu, 12 marca 1999 roku, Polska, Czechy i Węgry, jako pierwsze państwa byłego Układu Warszawskiego, zostały oficjalnie przyjęte do struktur NATO. Powstała 75 lat temu organizacja to wciąż najpotężniejszy sojusz wojskowy w dziejach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Droga krajów bałtyckich do NATO. Jak byłe republiki radzieckie zostały członkami Sojuszu Północnoatlantyckiego

Ostatnia aktualizacja: 11.07.2023 05:40
W 2004 roku do struktur NATO przystąpiło siedem europejskich państw. Obok Rumunii, Słowacji, Słowenii, Bułgarii były to Litwa, Łotwa i Estonia. Kraje bałtyckie to jak dotąd jedyne byłe republiki radzieckie, które dołączyły do Sojuszu Północnoatlantyckiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

25 lat temu weszliśmy do NATO. "To prawdziwy koniec II wojny światowej"

Ostatnia aktualizacja: 12.03.2024 05:55
- Zwykle przy takich historycznych datach świadkowie tych wydarzeń dopiero po pewnym czasie zdają sobie sprawę z tego, jak wielka to była sprawa - mówił w audycji Polskiego Radia po oficjalnym wstąpieniu Polski do NATO publicysta i dziennikarz Anatol Arciuch. Tym razem było inaczej. Posłuchaj, co o przystąpieniu do NATO mówili wówczas m.in. Bronisław Geremek, Ryszard Kaczorowski, Jan Nowak-Jeziorański i Jerzy Giedroyc.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Szwecja oficjalnie stała się 32. członkiem NATO

Ostatnia aktualizacja: 07.03.2024 18:20
Szwedzki premier Ulf Kristersson złożył w Waszyngtonie dokumenty akcesyjne swego kraju do NATO. Tym samym Szwecja oficjalnie stała się 32. członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Amerykański sekretarz stanu Antony Blinken powiedział, że Sojusz jest tarczą, która chroni przed agresją.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Szwedzka armia w strukturach NATO. Zobacz, jaką militarną siłę zyskał Sojusz

Ostatnia aktualizacja: 08.03.2024 06:07
Premier Ulf Kristersson 7 marca złożył dokumenty akcesyjne, które zostały ratyfikowane we wszystkich państwach członkowskich - Szwecja oficjalnie stała się 32. członkiem NATO, a siły zbrojne tego kraju wzmocniły Sojusz. Jaki potencjał militarny ma Szwecją? Jaką siłą i sprzętem dysponuje jej armia?
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Zwiększa bezpieczeństwo naszego kraju". Szef MSZ o członkostwie Polski w NATO

Ostatnia aktualizacja: 08.03.2024 12:10
- Członkostwo Polski w NATO zwiększa bezpieczeństwo naszego kraju wobec śmiertelnego zagrożenia ze strony Rosji - powiedział minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski. W wystąpieniu na konferencji "25 lat Polski w NATO. A gdyby Sojuszu nie było..." szef dyplomacji zwrócił uwagę, że Polska jest częścią najsilniejszego sojuszu wojskowego i należy zrobić wszystko, by ten sojusz wzmacniać.
rozwiń zwiń