Historia

William Szekspir – dramaturg wszech czasów

Ostatnia aktualizacja: 23.04.2023 05:40
- Był to największy talent epoki elżbietańskiej, w każdej dziedzinie, której się tknął, osiągał wybitne rezultaty - oceniał historyk literatury Tomasz Miłkowski.
William Szekspir
William SzekspirFoto: pap/photoshot

Posłuchaj
22:12 william szekspir___444_02_iv.mp3 William Szekspir - audycja Grażyny Gronczewskiej z cyklu "Biografia dźwiękowa". Komentarz historyka literatury Tomasza Miłkowskiego. (PR, 3.02.2002)

 

23 kwietnia 1564 roku w miasteczku Stratford-upon-Avon urodził się William Szekspir (ang. William Shakespeare), angielski dramaturg, poeta i aktor czasów Elżbiety I i Jakuba I. Powszechnie uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru. Przyjmuje się, że jest autorem 37 sztuk i 154 sonetów.

"Osiem lat ciemnych"

Życiorys Anglika wciąż budzi wątpliwości badaczy. Mało jest informacji o jego wczesnych latach i początkach twórczości. Wiadomo, że ojciec Szekspira był burmistrzem w Stratford-upon-Avon, matka wywodziła się z rodziny szlacheckiej. - Sporo jest jednak tzw. momentów, czy też okresów ciemnych w biografii Szekspira – tłumaczył historyk literatury Tomasz Miłkowski.

Nie do końca jest jasne, co się z nim działo, zwłaszcza w młodości. Po bardzo wczesnym ożenku w wieku 18 lat, z 8 lat starszą od siebie kobietą, i po rychłym przyjściu na świat jego pierwszej córki Szekspir nagle znika. - Pojawia się co pewien czas w domu, wnioskujemy to z tego, że rodzą się jego następne dzieci, ale 8 lat go nie ma. I kroniki właściwie na ten temat milczą - mówił historyk.

Badaczom udało się jednak natrafić na trop przebywania młodego Williama w tym okresie na dworach wielkich możnych, prowadzących prywatne zespoły teatralne. To ponoć tam Szekspir wprowadzał się w arkana sztuki teatru. Prawdopodobnie od 1588 roku przebywał w Londynie. Zaczynał od aktorstwa i scenicznych przeróbek.

Złote czasy teatru

Okres panowania Elżbiety I był dla dramaturgii bardzo sposobny. Królowa popierała teatr, widziała w nim nie tylko rozrywkę, widziała w nim siłę. Do teatru chodzili ludzie wszystkich stanów. Były to złote czasy dla teatru angielskiego i rzeczywiście wysyp wielkich talentów.

W tamtym czasie sztuk właściwie się nie publikowało, ponieważ istniała obawa, że jeśli tekst zostanie ogłoszony drukiem publiczność nie przyjdzie do teatru, bo już będzie znała przebieg zdarzeń. A zatem sztuki Szekspira można było poznać tylko w teatrze. Zdarzały się co prawda już wtedy wydania pirackie, ale tak naprawdę jego dzieła ogłoszono drukiem dopiero po jego śmierci.

Uznanie w kręgach dworskich

Szekspir pisał sztuki dramatyczne, tragedie, kroniki królewskie i komedie. Odbiór jego dramatów był niezwykle gorący. Jednak on sam przede wszystkim chciał dowieść czytelnikom, że potrafi pisać. Ponieważ ze względu na przychody teatralne sztuk się nie wydawało, w 1593 roku ogłosił poemat “Wenus i Adonis” dedykowany hr. Southamptonowi. To wystarczyło aby Szekspira uznano za wielkiego poetę, a jego poemat stał się bestsellerem.

Szekspir obracał się w towarzystwie arystokratycznym, w 1594 roku związał się z trupą teatralną Sług Lorda Szambelana, która od 1599 wszystkie sztuki wystawiała we własnym teatrze The Globe, później w Blackfriars Theatre. W późniejszym okresie patronat nad grupą objął król Jakub I. W 1596 Szekspir otrzymał tytuł szlachecki.

Niedościgniony wzór dramaturgii

Przed Szekspirem panowała opinia, ze dramaty może pisać każdy. Bardzo szybko Szekspir wybił się, ale i zaczął wzbudzać zawiść wśród innych dramatopisarzy.

Jego dzieła takie jak: “Sen nocy letniej” (1595), “Romeo i Julia” (1595), “Hamlet” (1601), “Otello” (1604), “Król Lear” 1606), “Makbet” (1606) oraz “Burza” (1611) sprawiły, że do dzisiaj uważany jest za niedoścignionego dramaturga wszech czasów.

- Wszelkie próby napisania czegoś, co prześcignęłoby te pierwowzory, okazują się daremne – mówił historyk literatury Tomasz Miłkowski. - Było bardzo wiele utworów pisanych na podobnych motywach, jednak żaden z nich nie przekroczył tego poziomu refleksji filozoficznej i egzystencjalnej oraz poziomu poetyckiego, jaki w swoich dramatach osiągnął Szekspir.

William Szekspir zmarł w 56. rocznicę swoich urodzin – 23 kwietnia 1616 roku.

mk

Czytaj także

George Orwell - antykomunistyczny socjalista

Ostatnia aktualizacja: 08.06.2017 06:44
Najbardziej fascynujące, przewijające się we wszystkich jego biografiach, jest pytanie o książkę "Rok 1984". Skąd on to wszystko wiedział? Jak to przewidział?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Charles Dickens - najpoczytniejszy pisarz angielski

Ostatnia aktualizacja: 07.02.2023 05:45
- Jestem człowiekiem, który utrzymuje się z literatury i któremu odpowiada służba narodowi poprzez literaturę – mówił o sobie Charles Dickens, jeden z największych pisarzy w historii literatury.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jane Austen – rozwaga przed romantycznością

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2023 05:35
- Ona opisywała świat, który dobrze znała. Ona go wykadrowała z ogromnej rzeczywistości. To wystarczyło, żeby stworzyć mikrokosmos - mówiła Anna Trzeciakowska, tłumaczka powieści Jane Austen w audycji Bogumiły Prządki z cyklu "Biografie niezwykłe".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Christopher Robin Milne. Chłopiec, który nie chciał być Krzysiem

Ostatnia aktualizacja: 21.08.2023 05:40
Pokochało go wiele pokoleń dzieci na całym świecie. Dzięki książkom o Kubusiu Puchatku zyskał sławę. Dla kilkulatka była ona jednak zbyt dużym ciężarem. Gdy dorósł, niewiele się zmieniło. Niełatwo być kimś, o kim wszyscy wokół myślą jak o postaci literackiej. Ale Christopher Milne nie był Krzysiem. Przynajmniej nie całkiem.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Duma i uprzedzenie" Jane Austen. Arcydzieło pisarki, którą porównywano do Szekspira

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2024 05:40
28 stycznia 1813 roku ukazała się drukiem "Duma i uprzedzenie" autorstwa Jane Austen. Jest to najpopularniejsza powieść angielskiej pisarki, po którą chętnie sięgają również współcześni czytelnicy. Historia panien Bennet, ich pierwszych zauroczeń i miłosnych zawodów doczekała się wielu tłumaczeń i dwóch filmowych adaptacji. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

John Keats. 26-latek, który przeczuł własną śmierć

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2023 05:40
Pisał bardzo dojrzałe, jak na swój młody wiek, wiersze. Ale za życia nie cieszył się ani zainteresowaniem, ani sławą. Byron powiedział nawet, że "zabili go krytycy". 228 lat temu urodził się John Keats, wielki poeta angielskiego romantyzmu.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mary Shelley. Ostrzegała przed zabawą w Boga

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2024 05:38
- Powieść o Frankensteinie jest swego rodzaju skumulowaniem tradycji gotyckich. To co było dotąd rozrywką u Shelley urosło do faustowskiego motywu zagarniania kompetencji stwórcy - mówił na antenie Polskiego Radia krytyk literacki Marek Wydmuch.
rozwiń zwiń