Historia

Ogród Saski - pierwszy publiczny park stolicy

Ostatnia aktualizacja: 27.05.2023 05:50
Kiedy na początku XVIII wieku król August II przeprowadzał w Warszawie wielki plan urbanistyczny, zaczął skupować pałace wzdłuż tzw. Osi Saskiej. Większość z nich potem rozebrał. Pozostawił Pałac Morsztyna, a w miejscu zburzonych budynków założono Ogród Saski.
Ogród Saski w 1900 roku.
Ogród Saski w 1900 roku.Foto: Wikipedia/domena publiczna

27 maja 1727 roku Ogród Saski został otwarty na użytek publiczny. – Otwarła się żelazna brama, zdobiona dwoma białymi, w piaskowcu rzeźbionymi koronami: królewską i brandenburską – słyszymy w audycji Małgorzaty Kandefer "Pomnikowe legendy". – Strojne towarzystwo zapełniło aleje przeznaczone dla niego w środkowej części parku. Odtąd Ogród Saski zarówno za panowania Sasów, jak i czasów stanisławowskich stał się miejscem spotkań wyższych sfer towarzyskich Warszawy.


Posłuchaj
13:03 Ogród Saski_pomnikowe legendy.mp3 Ogród Saski – radiowy spacer po pierwszym publiczny parku Warszawy, aud. Małgorzaty Kandefer "Pomnikowe legendy" (PR, 22.06.1979)

 

Przyjemność dla wyższych sfer

Ogród na styl francuski wykonano według projektu Matthäusa Daniela Pöppelmanna i Zachariasa Longuelune'a przy współpracy Carla Friedricha Pöppelmanna i Johanna Christopha von Naumanna na zlecenie Augusta II Mocnego. Po insurekcji kościuszkowskiej został przekomponowany w ogród angielski.
Ogród Saski rozciągał się na przestrzeni 17 hektarów na zachodniej stronie gmachu Pałacu Morsztyna. Od południa ogród graniczył z targiem końskim, który przemianowano na ul. Królewską.

W okresie stanisławowskim Ogród Saski nazywano letnim salonem stolicy. Kiedy Łazienki Królewskie były domeną króla i dworu, Ogród Saski był jedynym dostępnym parkiem. Wejście do ogrodu nie było oczywiście otwarte dla wszystkich, nawet korzystanie z parku było wówczas zależne od statusu społecznego.

Zmiany w XIX wieku

W 1804 roku Pałac Saski stał się siedzibą Liceum Warszawskiego. Wówczas i uczniowie w czasie przerw zapełniali aleje ogrodu. Ogród zmieniał się z biegiem lat.

– Wzniesiony został nowy budynek przeznaczony na Instytut Wód Mineralnych – mówiła Małgorzata Kandefer. – Budynek zaprojektował popularny budowniczy Henryk Marconi. Wkrótce potem na wzgórku wniósł okrągłą, wzorowaną na rzymskiej Tivoli, wieżę ciśnień, nazywając ją pretensjonalnie świątynią Westy.

Wojna w ogrodzie

Wiek XX zaprzepaścił piękno Ogrodu Saskiego. Jeszcze w 1923 roku przed Pałacem Saskim postawiono pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, a później pod środkowymi arkadami budynku umieszczono symboliczny Grób Nieznanego Żołnierza.

W maju 1942 roku park zamknięto. Po Powstaniu Warszawskim Pałac Saski został zburzony. Zrównano również z ziemią wszystkie pawilony. Po wyzwoleniu odtworzono Ogród Saski, ale nigdy nie osiągnął on już dawnej świetności.

Posłuchaj audycji i wybierz się na radiowy spacer po Ogrodzie Saskim sprzed lat.


Posłuchaj
10:03 Ogród Saski_w ogrodach świata.mp3 Zapomniana historia Ogrodu Saskiego, aud. Anny Arwaniti "W ogrodach świata" (PR, 18.06.1987)

Zobacz stronę odkryjpalacsaski.pl

Odkryjpalacsaski.pl 
 
Zobacz więcej na temat: Pałac Saski Warszawa
Czytaj także

Łazienki bez Chopina? Niemcy nie mieli problemu z wysadzeniem pomnika

Ostatnia aktualizacja: 31.05.2021 05:55
W kwietniu 1940 roku gubernator Warszawy Hans Frank opublikował odezwę wzywającą do zbiórki metali na potrzeby zbrojeniowe armii niemieckiej. Jako pierwszy na złom trafił pomnik Chopina w Łazienkach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Królewski pogrzeb". Rocznica decyzji o budowie Grobu Nieznanego Żołnierza

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024 06:00
"Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę" – taki napis widnieje na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Symbolu bohaterstwa najwyższej miary, bo anonimowego poświęcenia życia za ojczyznę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

79 lat temu Niemcy wysadzili Pałac Saski. Poznaj jego historię

Ostatnia aktualizacja: 29.12.2023 06:00
Choć jego wygląd zmieniał się kilkakrotnie, Pałac Saski w Warszawie przetrwał prawie 300 lat. Zniknął 29 grudnia 1944 roku za sprawą niemieckiego okupanta. W 2022 roku rozpoczęła się jego odbudowa. To kolejny punkt zwrotny w dziejach pałacu, który był świadkiem niejednego doniosłego wydarzenia i niejedną ważną osobistość gościł w swych pokojach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

77 lat od wyburzenia Pałacu Saskiego. "Był jednym z najważniejszych budynków w Warszawie"

Ostatnia aktualizacja: 29.12.2021 14:20
77 lat temu Niemcy zakończyli wyburzanie Pałacu Saskiego w Warszawie. Wysadzenie w powietrze jednego z najbardziej reprezentatywnych budynków przedwojennej stolicy jest jednym z głównych symboli niszczenia Warszawy przez Niemców po Powstaniu Warszawskim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katarzyna Utracka: niszczenie Warszawy było zaplanowane, tam nie było chaosu

Ostatnia aktualizacja: 02.01.2022 10:42
- Niemcy po Powstaniu Warszawskim wypędzili z Warszawy ludność i przystąpili do rabowania, a potem burzenia, podpalania tego, co zostało, zwłaszcza budowli ważnych dla tożsamości narodowej - powiedziała na antenie Polskiego Radia 24 Katarzyna Utracka z Muzeum Powstania Warszawskiego.
rozwiń zwiń