Historia

Nihil Novi, czyli nic o nas bez nas

Ostatnia aktualizacja: 30.05.2023 05:40
30 maja 1505 roku, podczas obrad Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję Nihil Novi. Jej wprowadzenie uważa się często za początek demokracji szlacheckiej w Polsce.
Król Aleksander Jagiellończyk w sejmie, fragment karty z tzw. Statutu Łaskiego
Król Aleksander Jagiellończyk w sejmie, fragment karty z tzw. Statutu ŁaskiegoFoto: Polona

Konstytucja sejmu radomskiego znana pod nazwą Nihil Novi jest uważana za przełomowy moment w dziejach rozwoju polskiego parlamentaryzmu. Niektórzy historycy idą dalej, nazywając ją datą graniczną w rozwoju polskiej państwowości. Ich zdaniem w 1505 roku zaczyna się epoka nowożytna w dziejach Polski.

Aleksander Jagiellonczyk 663.jpg
Aleksander Jagiellończyk - król, któremu pasowałby przydomek "Zapomniany"

- Na jej mocy sejm stał się najwyższą władzą ustawodawczą w państwie. Odtąd nowe prawa mogły powstawać na sejmie za zgodą trzech czynników: króla, senatu i izby poselskiej – mówiła na antenie PR historyk prof. Jolanta Choińska-Mika. – Król nadal był oficjalnym wystawcą, ale mógł to czynić tylko za zgodą obu izb sejmowych.


Posłuchaj
04:33 konstytucja nihil novi___947_01_iv_tr_0-0_112546860d4e7949[00].mp3 Konstytucja Nihil Novi - audycja z cyklu "Kronika Polska". Komentuje historyk prof. Jolanta Choińska-Mika. (PR, 5.03.2001)

 

Pełna formuła konstytucji brzmiała nihil novi sine communi consensu, co można potocznie przetłumaczyć jako "nic o nas bez nas". Kompetencje sejmu w jej wyniku objęły bardzo szeroki zakres. Najważniejsza była możliwość zmiany prawa pospolitego, czyli norm prawa o charakterze ogólnopaństwowych oraz uprawnień politycznych szlachty. Sejm zyskał bardzo szerokie kompetencje ustawodawcze, dające realny wpływ na politykę państwa.

- W praktyce jeszcze kilka dziesięcioleci upłynęło zanim izba poselska stała się pełnoprawnym współdecydentem w sprawach państwowych – tłumaczyła prof. Choińska-Mika.

Aleksander Jagiellończyk 1200 free.jpg
Przywilej mielnicki – król "przewodniczącym senatu"


mjm/bm

Czytaj także

Konfederacja targowicka – symbol zdrady narodowej

Ostatnia aktualizacja: 27.04.2023 05:40
Słowo "targowica" jest w języku polskim synonimem najcięższej zdrady narodu i państwa. Przywódcy konfederacji targowickiej dążyli do podziału państwa na samodzielne prowincje i nie zamierzali poddać się prawom ustanowionym przez Konstytucję 3 Maja.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sejm Czteroletni zwany Wielkim

Ostatnia aktualizacja: 06.10.2023 05:42
Sejm Czteroletni dawał nadzieję na zmiany w Rzeczypospolitej. Miał przywrócić suwerenność i przyspieszyć reformy gospodarcze kraju. Posłowie rozpoczęli obrady 6 października 1788 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Liberum veto. Narzędzie w rękach bezmyślnych czy przekupnych?

Ostatnia aktualizacja: 09.03.2024 05:45
- Obce dwory dość prędko zorientowały się, że przy pomocy liberum veto można unieszkodliwić i osłabić Rzeczpospolitą - mówił w radiowej audycji historyk, prof. Józef Gierowski.
rozwiń zwiń