Historia

Zamach w Sarajewie - początek europejskiego samobójstwa

Ostatnia aktualizacja: 28.06.2023 05:45
Zamach na austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga 28 czerwca 1914 roku uznawany jest za bezpośrednią przyczynę wybuchu pierwszej wojny światowej.
Zamach w Sarajewie
Zamach w SarajewieFoto: Wikimedia Commons/ Achille Bertrame/dp

Tego dnia arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg wraz z towarzyszącą mu małżonką wyjeżdżali z dworca miejskiego samochodem. Trasa przejazdu była publicznie podana do wiadomości kilka dni wcześniej.

Zamachowców było siedmiu. Mieli 6 bomb i 4 pistolety. Pierwszy zamachowiec rzucił bombę w kierunku samochodu, którym jechał arcyksiążę. Bomba wybuchła po 12 sekundach i raniła adiutanta księcia. Orszak pojechał dalej i po oficjalnych uroczystościach, arcyksiążę zapytał szefa żandarmów, czy będą jeszcze jakieś bomy wybuchały, czy może jechać dalej.


Posłuchaj
20:34 jak to było naprawdę w sarajewie____17377_tr_2-2_986932879d21ec6[00].mp3 Audycja "Jak to naprawdę było w Sarajewie". (PR, 25.04.1967)

 

Tego samego dnia po zakończeniu uroczystości, gdy książę wraz z małżonką znowu przemieszczali się samochodem, auto zwalniając na zakręcie, mijało kolejnego spiskowca, który nie chciał ryzykować postrzału postronnych osób. Drugi ze znajdujących się przypadkowo przy drugim przejeździe arcyksięcia zamachowiec, Gawriło Princip, oddał strzały w kierunku pary arcyksiążęcej. Oboje zginęli.

18-letni Princip został ujęty bezpośrednio po zamachu, a podjęta przez niego próba samobójstwa nie powiodła się. W procesie w Sarajewie w 1914 roku został skazany na 20 lat ciężkiego więzienia - ze względu na młody wiek nie mógł zostać skazany na śmierć. W grudniu 1914 został osadzony w twierdzy w Terezinie wraz z dwoma członkami nacjonalistycznej serbskiej organizacji "Czarna Ręka" skazanymi za zamach w Sarajewie. Zmarł w celi na gruźlicę 28 kwietnia 1918.

Po zamachu Austro-Węgry chciały przeprowadzić śledztwo na terenie Serbii (był to jeden z punktów postawionego Serbii ultimatum), jednak władze Serbii nie udzieliły na to zgody. 28 lipca 1914 Austro-Węgry wypowiadają Serbii wojnę, co rozpoczyna działanie "zasady domina". Kolejne kraje, związane umowami, przystępują do wojny, nazwanej potem Wielką Wojną.

im

Czytaj także

Bitwa pod Verdun – piekło na ziemi

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2020 05:45
W trwającej blisko rok bitwie po obu stronach frontu zginęło, zostało rannych lub wziętych do niewoli nawet 700 tys. żołnierzy. Wydarzenia roku 1916 przeszły do historii jako "piekło Verdun".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Traktat wersalski. Powrót Polski na mapę Europy

Ostatnia aktualizacja: 18.01.2024 05:55
105 lat temu, 18 stycznia 1919 roku, rozpoczęła się konferencja pokojowa w paryskim Wersalu, kończąca I wojnę światową. Układ na niej zawarty ustalił nowy porządek terytorialny w Europie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

I wojna światowa miała trwać trzy tygodnie

Ostatnia aktualizacja: 09.02.2014 19:00
– Zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda był dla Austrii świetnym pretekstem, by w krótkim czasie - jak zakładano - rozwiązać problem z Serbią – mówił w Dwójce historyk prof. Andrzej Chwalba, autor książki "Samobójstwo Europy. Wielka wojna 1914-1918".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prof. Janusz Odziemkowski: w 1914 r. nie wierzono w długą wojnę

Ostatnia aktualizacja: 29.06.2014 14:00
– Naukowcy i wojskowi twierdzili, że przy intensywnym użyciu niszczących środków żaden przemysł nie nadąży z produkcją. Żołnierze wystrzelają amunicję i wojna wygaśnie – mówił w Dwójce historyk prof. Janusz Odziemkowski w stulecie zamachu w Sarajewie.
rozwiń zwiń