Historia

Zimbabwe - raj, który stał się piekłem

Ostatnia aktualizacja: 18.04.2021 05:45
Rodezja, kraj Cecila Rhodesa, który miał być rajem białego człowieka w przeciągu stulecia stał się piekłem europejskich osadników. Za wszystkim stoi wieloletni dyktator Zimbabwe Robert Mugabe.
Robert Mugabe podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych w 1983 roku fot. Wikimedia Commons.
Robert Mugabe podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych w 1983 roku fot. Wikimedia Commons.

Posłuchaj
28:54 robert mugabe___2881_00_iv_tr_0-0_1081638289940c85[00].mp3 Robert Mugabe - audycja z cyklu "Postacie XX wieku". Gościem red. Sławomira Szofa jest afrykanista prof. Marek Malinowski (05.11.2000).
54:37 zimbabwe___v2013000380_tr_0-0_10902841796d0486[00].mp3 Zimbabwe - audycja z cyklu "Słuchaj świata". W studiu m.in. prof. Michał Leśniewski, red. Dariusz Rosiak i Wojciech Jagielski (13.01.2013).

  

41 lat temu, 18 kwietnia 1980 Zimbabwe, zwane dawniej Rodezją, ogłosiło niepodległość. Po wyborczym zwycięstwie partii ZANU premierem został jej lider Robert Mugabe.

Kraj Cecila Rhodesa

W 1893 roku, po zwycięstwie w wojnie z Matabelami, tereny na południe od rzeki Zambezi i na zachód od Mozambiku zaczęto nazywać Rodezją. Krajem Cecila Rhodesa.

Dar brytyjskiego króla diamentów dla Imperium Brytyjskiego miał należeć do białego człowieka, stać się drugim Transwalem. Wierzono, że znajdują się tam ogromne złoża złota, krążyły legendy o kopalniach króla Salomona. To wszystko przyciągało wielu brytyjskich osadników.

Droga do niepodległości

Od 1922 roku Rodezja stała się samorządną kolonią. Konstytucja w teorii dawała równe prawa polityczne wszystkim rasom, jednak w praktyce cenzus majątkowy i wykształcenia dyskryminował większość Afrykanów.

– Dla Europejczyków to był raj. W latach 60. i 70. dochód na głowę białego mieszkańca był wyższy niż w Szwajcarii – mówił w audycja z cyklu "Słuchaj świata" historyk prof. Michał Leśniewski.

Ustawodawstwo kryło w sobie zarzewie przyszłego konfliktu, który z różnym natężeniem i napięciem trwał ponad pół wieku. Bohaterem jego ostatniej, decydującej i jednocześnie najbardziej dramatycznej fazy był Robert Mugabe. Przywódca walki wyzwoleńczej czarnych Rodezyjczyków, pierwszy premier i prezydent Zimbabwe, piastujący to stanowisko do dziś.

Kampania nienawiści

Socjalistyczna polityka gospodarcza Roberta Mugabe doprowadziła do kryzysu gospodarczego. Przeciw prezydentowi zaczęli protestować jego towarzysze partyjni, których poparli zaniepokojeni biali osadnicy. Powstała opozycja demokratyczna, której podstawą stały się związki zawodowe.

– Ruch na rzecz demokratycznych reform w Zimbabwe często na Zachodzie porównywano do polskiej Solidarności – stwierdził Wojciech Jagielski w audycji Polskiego Radia z 2013 roku. – Biali uznali, że jedynym sposobem na uratowanie gospodarki Zimbabwe jest odsunięcie Mugabego od władzy. Nie docenili go.

Mugabe, do tej pory szczery entuzjasta Wielkiej Brytanii, poczuł się zdradzony. Desperacko żądny władzy odpowiedział nienawiścią. Rozpętał kampanię odbierania ziemi białym właścicielom, przemocy wobec przeciwników i obwiniania Brytyjczyków za wszystkie kłopoty Zimbabwe.

Posłuchaj jak na przełomie wieku afrykański raj stał się piekłem dla białych osadników.

mjm

Czytaj także

Wybraniec Boży - cesarz Haile Selassie I

Ostatnia aktualizacja: 02.04.2018 06:08
Jest rok 1941, tłumy wiwatują na ulicach Addis Abeby. Niektórzy padają na kolana obok stojących na baczność gwardzistów cesarskich. W odkrytym wozie on - potomek Saby i Salomona, król królów, lew Afryki, cesarz Haile Selassie I.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ludobójstwo w Rwandzie – tragedia Tutsi i Hutu

Ostatnia aktualizacja: 07.04.2021 05:35
W Rwandzie mawiają: "Jesteśmy daleko oczyma, ale blisko sercem". W 1994 roku okazało się, że jest zupełnie inaczej. Masakra Tutsi dokonana przez Hutu trwała 100 dni. Jej ofiarą padło ponad milion osób.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kwame Nkrumah – czołowy rzecznik panafrykanizmu

Ostatnia aktualizacja: 27.04.2018 05:50
Pierwszy prezydent niepodległej Ghany, wbrew intencji brytyjskich kolonizatorów, stał się absolutnym przeciwnikiem kolonializmu. A z czasem wymyślił swój własny system filozoficzny.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Idi Amin - ostatni król Szkocji

Ostatnia aktualizacja: 10.04.2015 06:29
Okrutny i wzbudzający strach na przemian z uwielbieniem dyktator Ugandy, który wyzwał królową Elżbietę II na wyścig pływacki po kanale La Manche, zaś prezydenta Tanzanii na pojedynek bokserski, w którym miałby walczyć jedną ręką.
rozwiń zwiń