Historia

Przemysł II. Jego koronacja na króla Polski była wstrząsem

Ostatnia aktualizacja: 26.06.2023 05:35
- To, że korona Bolesława Śmiałego spoczęła na skroniach Przemysła II stanowiło wstrząs dla ówczesnej świadomości jednoczącego się państwa – mówił red. Andrzej Tokarczyk, gość audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie". Podobnym wstrząsem była nagła śmierć nowego króla. Kto zlecił zabójstwo Przemysła?
Przemysł II w wyobrażeniu Jana Matejki
Przemysł II w wyobrażeniu Jana MatejkiFoto: Wikipedia/domena publiczna

728 lat temu Przemysł II został koronowany na króla Polski.

Dość rozbicia

Przemysł był w szóstym pokoleniu potomkiem Bolesława Krzywoustego. W czasie jego rządów rozbicie dzielnicowe trwało już od ponad 150 lat.

- Tendencje pod koniec XIII wieku prowadziły do zjednoczenia. Dążyło do tego coraz więcej grup społecznych. Konsekwencje kosztów społecznych ponoszone po rozbiciu były zbyt duże. Coraz więcej niebezpieczeństw ze wszystkich stron czyhało na polski stan posiadania. Coraz więcej grup społecznych dążyło do zjednoczenia – mówił prof. Jerzy Strzelczyk w audycji Elizy Bojarskiej z cyklu "Królowie i książęta polscy".

Najistotniejszą rolę odgrywały w tym procesie możnowładztwo i Kościół, który zaniepokojony był coraz większymi wpływami niemieckimi. Najważniejszą postacią ówczesnego polskiego kleru był arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka. Część z historyków twierdzi, że to on był głównym architektem scalenia Polski. Posłuchaj dlaczego.

Posłuchaj
27:39 przemysł ii___f 32819_tr_0-0_11657903ec62a11e[00].mp3 Audycja Elizy Bojarskiej z cyklu "Królowie i książęta polscy" poświęcona postaci Przemysła II z udziałem prof. Jerzego Strzelczyka. (PR, 2.05.1985)

 

Książę Wielkopolski i Pomorza

Młodym Przemysłem II opiekował się jego stryj, Bolesław Pobożny, z którym przyszły król współrządził w Wielkopolsce.

- Wielkopolska stała się w wieku XIII, obok Śląska, przodującą dzielnicą – twierdził prof. Jerzy Strzelczyk. – Dźwigała na swoich barkach ciężar bardzo poważnego problemu politycznego, jakim był konflikt z Marchią Brandenburską.

Wielkopolanie obronili przed Brandenburczykami Pomorze Gdańskie, co doprowadziło do tego, że Mściwoj II, ostatni bezpotomny książę tego terytorium zdecydował się wyznaczyć Przemysła II na dziedzica po swojej śmierci.

Gra o Kraków

Przemysłowi II nigdy nie udało się opanować na stałe symbolicznej dzielnicy, Małopolski. To Kraków, który stolicą ustanowił ostatni przedrozbiciowy król Bolesław Śmiały, pozwalał na rządzenie nad całym krajem. Wielkopolski książę został stamtąd jednak wyparty przez Władysława Łokietka.

- Łokietek z 1291 roku to nie jest Łokietek z roku 1320. To był przeciętny książę, dzielnicowy watażka – mówił dr hab. Grzegorz Myśliwski, który w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie" wcielił się w rolę oskarżyciela wielkopolskiego księcia.

Wycofując się z Krakowa Przemysł zabrał ze sobą insygnia królewskie. Dzięki temu i dzięki wejściu w posiadanie dwóch dzielnic Przemysł był na tyle silny, by nałożyć na skronie koronę. 26 czerwca 1295 odbyła się koronacja Przemysła II na króla Polski.  Pierwszy - od czasów rozbicia dzielnicowego - król na swojej pieczęci umieścił orła w koronie. Kraków wkrótce został zajęty przez czeskiego króla Wacława II, któremu marzył się tytuł króla Polski.

Mord w Rogoźnie

Przemysł nie cieszył się długo koroną. 8 lutego 1296 został skrytobójczo zamordowany w Rogoźnie. - Tradycja udział w tej zbrodni przypisuje dwóm rodom: Zarębów i Nałęczów - mówił prof. Jerzy Strzelczyk.


Posłuchaj
13:51 przemysł ii___1262_00_iv_tr_0-0_10353369ec613faa[00].mp3 Spór o postać Przemysła II w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie" toczą red. Andrzej Tokarczyk i dr hab. Grzegorz Myśliwski. (PR, 10.05.2000)

 

Kto zlecił zamordowanie króla? Zazdrośni książęta dzielnicowi, Brandenburczycy, czy może Wacław II, który koronował się po śmierci Przemysła? Posłuchaj audycji.

bm

Czytaj także

Bitwa pod Cedynią. Upokorzona duma teutońska

Ostatnia aktualizacja: 24.06.2023 05:35
W 972 roku wojska margrabiego Hodona bez porozumienia z cesarzem przeprawiły się na ziemie Mieszka I. Szacuje się, że przeciwko polskiemu władcy ruszyło do 3000 pieszych i ponad 1000 konnych rycerzy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wyprawa Batu-chana – średniowieczny blitzkrieg

Ostatnia aktualizacja: 06.12.2017 06:20
- Panika, jaka ogarnęła kraje Europy Zachodniej, przypominała późniejszy chaos, jaki budziły informacje o postępach Turków – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Henryk Samsonowicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dzieje Piastów jak opowieści o Tudorach

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2015 18:00
W audycji z cyklu "Historie alternatywne" spotkamy się z Elżbietą Cherezińską, pisarką powieści historycznych, autorką sagi o Piastach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Herman. Marionetka w ręku swojego palatyna?

Ostatnia aktualizacja: 04.06.2023 05:30
Władysław Herman został potraktowany przez Galla Anonima po macoszemu. Kronikarz nie pisze o nim wiele, a to, co wymienia, nie stawia brata Bolesława Śmiałego w najlepszym świetle. W cieniu monarchy ukrywała się postać być może ciekawsza od samego księcia – palatyn Sieciech.
rozwiń zwiń