Historia

Sejm niemy próbą reformy Rzeczpospolitej

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2024 05:30
- Uchwały Sejmu nazwanego niemym, miały dopiero zapoczątkować dzieło reformy wewnętrznej w Polsce, ale na nich się nieomal wyczerpało – pisał Jacek Staszewski w książce "Polska na przestrzeni wieków".
Marszałek generalny konfederacji Stanisław Ledóchowski, fot. Wikimedia Commonsdomena publiczna
Marszałek generalny konfederacji Stanisław Ledóchowski, fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

1 lutego 1717 roku w Warszawie odbył się Sejm niemy.

Od początku XVIII wieku na tle pustoszącej Rzeczpospolitą wojnie północnej toczyła się wojna domowa między zwolennikami króla Augusta II, a stronnikami Stanisława Leszczyńskiego.

- W 1715 roku została zawiązana w Tarnogrodzie konfederacja szlachecka pod marszałkostwem Stanisława Ledóchowskiego, zdolnego i prawego polityka szlacheckiego. Celem było wycofanie wojsk saskich z Polski oraz obrona istniejącego ustroju przeciw planom króla. August II nie był w stanie, mimo sukcesów marszałka Flemminga, zwyciężyć konfederatów, lecz także i konfederaci nie mieli widoków na militarne pokonanie króla – pisał Jerzy Topolski w książce "Polska w czasach nowożytnych".

Trudną sytuację wewnętrzną Rzeczpospolitej wykorzystała Rosja. Poseł Grzegorz Dołgoruki zręcznie zaproponował rosyjską mediację, która szybko przerodziła się w rosyjską presję. W efekcie Ledóchowski zgodził się na podpisanie 3 listopada 1716 roku odpowiedniego traktatu, zapobiegając, jak twierdził, większym dla ojczyzny nieszczęściom.

W zanarchizowanym wojną domową kraju próbowano wprowadzić nieco ładu. Reformy zatwierdzono podczas jednodniowego sejmu pacyfikacyjnego, zwołanego w Warszawie 1 lutego 1717 roku. - Aby nie burzyć z trudem osiągniętego kompromisu, nie dopuszczono do dyskusji, stąd nazwa Sejm niemy – mówiła na antenie Polskiego Radia dr Maria Czeppe.


Posłuchaj
06:44 sejm niemy 1717 roku___2130_01_iv_tr_0-0_1126424436b4083a[00].mp3 Sejm niemy - audycja z cyklu "Kronika polska". (PR, 22.05.2001)

 

Starania Augusta II, by doprowadzić do unii realnej między Saksonią a Rzeczpospolitą zostały definitywnie zakończone. Wojska saskie, wspierające poczynania króla, miały wrócić do kraju. Ministrom saskim zakazano zajmować się sprawami Rzeczpospolitej. Ustalono też reguły ograniczające nadmierną władzę hetmanów, zwłaszcza w dziedzinie prowadzenia własnej dyplomacji. Po raz pierwszy uchwalono stałe podatki na wojsko.

- Uchwały Sejmu nazwanego niemym, miały dopiero zapoczątkować dzieło reformy wewnętrznej w Polsce, ale na nich się nieomal wyczerpało – pisał Jacek Staszewski w książce "Polska na przestrzeni wieków".

Posłuchaj audycji z cyklu "Kronika polska".

mjm


Czytaj także

Stanisław Leszczyński. Walczył o koronę za wszelką cenę

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2024 05:35
– Był to człowiek o charakterystycznej mentalności, umysłowości magnata polskiego schyłku wieku XVII i początku wieku XVIII – podkreślał prof. Andrzej Zahorski. Stanisław Leszczyński zmarł w wieku 88 lat, 23 lutego 1766 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konfederacja tarnogrodzka – szlachta przeciw Sasom

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2020 05:35
26 listopada 1715 roku zawiązała się konfederacja tarnogrodzka. Szlachta wystąpiła przeciwko królowi Augustowi II Mocnemu i pobytowi wojsk saskich w Rzeczpospolitej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Między Augustem III a Leszczyńskim, czyli bezkrólewie z dwoma królami

Ostatnia aktualizacja: 09.07.2023 05:55
Po śmierci Augusta II Mocnego w Rzeczpospolitej było dwóch monarchów, ale żaden z nich tak naprawdę nie rządził. Państwo znalazło się w stanie paraliżującej wojny domowej, a najważniejsze decyzje zapadały za granicą.
rozwiń zwiń