Historia

Na kłopoty Ojczulek Bem

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2012 07:00
Dla Węgrów Józef Bem jest prawdziwym bohaterem narodowym, a dzieci już w pierwszej klasie szkoły podstawowej uczą się o generale.
Audio
  • Katarzyna Kobylecka rozmawia z dr Jánosem Tischlerem i Markiem Zalewskim o generale Józefie Bemie.
Józef Bem
Józef BemFoto: Wikipedia

Józef Bem - całe swoje życie poświęcił walce o wolność. Najpierw walczył o niepodległość Ojczyzny, potem wspierał ruchy wolnościowe czasów Wiosny Ludów na Węgrzech. Wokół gen. Bema - bohatera obu narodów - będą ogniskować się  tegoroczne obchody Dnia Przyjaźni Polsko - Węgierskiej, którego kulminacyjnym punktem będzie otwarcie 23 marca wystawy w Państwowym Muzeum Archeologicznym. Zaprezentowane tam zostaną medale poświecone osobie generała ze zbiorów polskich i węgierskich.

W audycji z cyklu "Człowiek i Nauka", gośćmi Katarzyny Kobyleckiej byli dr János Tischler dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury i Marek Zalewski z Państwowego Muzeum Archeologicznego. Goście radiiowej Jedynki opowiedzieli o życiu bohatera dwóch narodów.

János Tischler podkreślił, że dla Węgrów Józef Bem jest prawdziwym bohaterem narodowym, a dzieci już w pierwszej klasie szkoły podstawowej uczą się o generale. Co ciekawe, większość Węgrów uważa Bema za Węgra, z tym większym szacunkiem zaczynają go traktować, kiedy dowiadują się, że był Polakiem - dodaje Tisler. Adiutantem Józefa Bema był Sándor Petőfi, poeta i węgierski wieszcz, co jeszcze powiększa legendę "Ojczulka Bema" (Bem Apo) - jak nazywają go Węgrzy. Był znakomitym żołnierzem i odważnym człowiekiem - zaznacza z kolei Marek Zalewski.

Józef Bem urodził się w 1794 roku Tarnowie. W wieku 15 lat wstąpił do armii Księstwa Warszawskiego dowodzonej przez ks. Józefa Poniatowskiego. Po ukończeniu dwustopniowej Szkoły Artylerii i Inżynierii, w randze porucznika brał udział w kampanii napoleońskiej 1812.

Po utworzeniu Królestwa Polskiego wstąpił do czynnej służby w armii. Prowadził także wykłady w Szkole Zimowej Artylerii. Wsławił się w walkach Powstania Listopadowego: w zwycięskiej bitwie pod Iganiami i w bitwie pod Ostrołęką w 1831, ratując armię polską przed całkowitym pogromem. Otrzymał wtedy Złoty Krzyż Virtuti Militari, nominację na generała brygady oraz miano "krwawej gwiazdy Ostrołęki".

Po upadku powstania razem z wieloma jego członkami wyemigrował do Francji. W okresie Wiosny Ludów przybył do Galicji; we Lwowie podjął nieudaną próbę stworzenia Gwardii Narodowej. Następnie pojechał do walczącego Wiednia, gdzie otrzymał dowództwo sił rewolucyjnych broniących miasta przed wojskami habsburskimi.

Po kapitulacji Wiednia podążył na ogarnięte powstaniem Węgry, gdzie przywódca zrywu Lajos Kossuth powierzył mu naczelne dowództwo armii w Siedmiogrodzie. Odniósł z nią szereg zwycięstw nad Austriakami, wypierając ich zupełnie z miasta. W tym okresie dokonał największych czynów bojowych.  W ostatniej fazie powstania powierzono mu naczelne dowództwo armii węgierskiej.

Po upadku rewolucji gen. Bem z resztkami wojsk przekroczył granicę turecką. Tam zdecydował się przyjąć islam, aby otworzyć sobie drogę do armii tureckiej. Służył w niej w randze marszałka jako Murad Pasza. Zmarł wskutek febry w Aleppo, mieście położonym na skraju pustyni syryjskiej.

Prochy gen. Józefa Bema zostały w 1929 przewiezione do ojczyzny i złożone w rodzinnym Tarnowie.

Czytaj także

Prekursor współczesnej Europy

Ostatnia aktualizacja: 11.07.2011 05:00
W Bibliotece Polskiej w Paryżu otwarto wystawę poświęconą postaci księcia Adama Jerzego Czartoryskiego.
rozwiń zwiń