Historia

Zygmunt III Waza na moskiewskim tronie

Ostatnia aktualizacja: 28.08.2021 05:37
- Nawet ci, którzy później byli przeciwnikami Polaków, życzyli sobie, by to właśnie Władysław IV Waza zasiadał na tronie moskiewskim – mówił historyk Janusz Osica.
Stanisław Żółkiewski przedstawia Zygmuntowi III Wazie carów Szujskich, obraz Jana Matejki
Stanisław Żółkiewski przedstawia Zygmuntowi III Wazie carów Szujskich, obraz Jana Matejki Foto: Wikipedia/domena publiczna

28 sierpnia 1610 roku hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski podpisał w Moskwie układ z bojarami rosyjskimi, mocą którego piętnastoletni królewicz Władysław IV Waza, syn Zygmunta III Wazy został ogłoszony carem Rosji.


Posłuchaj
27:25 władysław waza - carem rosji___433_93_iv_tr_0-0_103315480d606ae8[00].mp3 Władysław Waza carem Rosji. Audycja historyczna na temat hipotetycznych losów Polski i Europy w przypadku objęcia tronu moskiewskiego przez syna króla Zygmunta III Wazy Władysława w 1610 roku. (PR, 14.11.1993)

 

Do tego wydarzenia doszło w wyniku stoczonej 4 lipca 1610 bitwy pod Kłuszynem, gdzie siedmiotysięczna armia polska pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego rozgromiła trzydziestotysięczną armię wojsk rosyjskich i szwedzkich dowodzonych przez kniazia Dymitra Szujskiego. Było to jedno z największych zwycięstw w historii Rzeczypospolitej.

Żółkiewski wkroczył w mury Moskwy 28 sierpnia 1610 roku, zdobywając szacunek i zaufanie mieszkańców. "Przestrzegać Pan hetman z pilnością rozkazał, żeby nasi zaczepek z Moskwą nie czynili. Najspokojniej żyli tak, iż bojarowie i pospólstwo, którzy wiadomi będąc narodu naszego swawolnictwa dziwowali się i chwalili, że tak spokojnie bez wszelakiej krzywdy nic nikomu nie czyniąc w dobrym porządku mieszkaliśmy tam" – zapisał w swoim pamiętniku Żółkiewski.

W obliczu klęski pod Kłuszynem bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i ofiarowali koronę carską Władysławowi.

Żółkiewski, który był znakomitym wodzem na polu bitwy, równie znakomicie poczynał sobie na polu dyplomatycznym. To on wraz z bojarami księcia Fiodora Mścisławskiego utorował Władysławowi IV drogę do tronu moskiewskiego. Hetman wielki koronny zawarł w imieniu królewicza odpowiedni układ z bojarami i zaprzysiągł warunki elekcji. Koronacja Władysława Wazy na cara miała przypieczętować unię Polski i Rosji.

W zawartym układzie zagwarantowano prawa i przywileje duchowieństwa i Cerkwii prawosławnej, zabroniono dawać urzędy w Rosji Polakom, pozwolono zbudować kościół katolicki w Moskwie dla ludzi polskich i litewskich. Wymagano, by Władysław dał się ochrzcić na prawosławie. Na jego mocy pomiędzy Polską a carstwem Rosyjskim miał trwać wieczysty pokój i stałe przymierze.

"Jednoczyła się Rosja z Polską, a nowopowstające złączone państwo we wschodniej Europie mogło stać się potęgą silniejszą od potężnej Turcji, mogło sięgnąć do Konstantynopola i stamtąd rozkazywać Europie" – pisał historyk Jędrzej Moraczewski.

Korzyści, które dostrzegał hetman Żółkiewski, nie chciał zobaczyć król Zygmunt III Waza. Jak twierdził historyk Julian Baczyński "przez upór i niedołęstwo Zygmunta III Wazy opóźniło się i przepadło ważne dzieło połączenia z Polską carstwa Rosyjskiego".

Mimo, że Władysław nigdy nie włożył na głowę korony carskiej, tytuł ten nosił do 1635 roku. W tym czasie Rosjanie wybrali nowego władcę – Michała Romanowa.

mk

Czytaj także

Hołdy pruskie – wielki moment złotej epoki zygmuntowskiej

Ostatnia aktualizacja: 19.07.2013 06:00
Każdy nowo wybrany wielki mistrz zakonu krzyżackiego jako książę Królestwa Polskiego miał obowiązek złożyć hołd lenny królowi Polski, w ciągu 6 miesięcy po swoim obiorze.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Ossoliński – bardziej Europejczyk niż Polak

Ostatnia aktualizacja: 09.08.2013 06:00
– Polska była dlań przez pewien czas obca, choć pod panowaniem dwóch królów urząd kanclerza sprawował. I on był obcy Polakom, którzy zwali go "bierzmowanym Niemcem” – mówił dziennikarz Zygmunt Nowakowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław III Warneńczyk. Został królem jako 10-latek

Ostatnia aktualizacja: 25.07.2022 05:35
587 lat temu został koronowany na króla Polski Władysław Warneńczyk. Władca zginął w bitwie z Turkami pod Warną. Ale czy na pewno? 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zygmunt II August. Ostatni Jagiellon na polskim tronie

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2024 05:45
– Wiek XVI, złoty wiek Polski przysłonił niewątpliwie błędy, które Zygmunt August na tronie popełnił – zaznaczała prof. Maria Bogucka.
rozwiń zwiń