10 do potęgi 114! Taką moc miała Enigma

- To ogromna liczba, nawet jak na dzisiejsze czasy – tłumaczy mjr Krzysztof Mańk z Instytutu Matematyk i Kryptologii Wojskowej Akademii Technicznej. W tym roku mija 80 lat od złamania przez polskich matematyków kodu niemieckiej maszyny szyfrującej.

Od lewej: Henryk Zygalski, Marian Rejewski i Jerzy Różycki

Foto: Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego - Wikimmedia Commons, Public Domain, Źródło: Andrzej Świdlicki (1994/12/12). "Polskie rozbicie szyfrów Enigmy". Nowy Dziennik: 7., fot. Mariana Rejewskiego - Wikimedia Commons, lic. CC-BY-SA

Dzięki pracy trzech kryptologów: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a następnie także brytyjskich ekspertów z Blechley Park było możliwe przechwytywanie tajnych niemieckich wiadomości w czasie II wojny światowej. Wielu historyków podkreśla, że miało to znaczący wpływ na zwycięstwo aliantów i skrócenie wojny o 2-3 lata.
>> Zobacz serwis specjalny Polskiego Radia II WOJNA ŚWIATOWA
Jak to możliwe, że młodzi absolwenci studiów matematycznych w Poznaniu dokonali tak wielkiego odkrycia?– Mjr Maksymilian Ciężki wpadł na to, żeby zorganizować tam pierwszy w Polsce kierunek studiów kryptologicznych. Z pierwszej grupy absolwentów wyselekcjonowano 8 osób, które dalej były wdrażane do pracy w biurach szyfrów – opowiadał w audycji "Naukowy zawrót głowy" mjr Krzysztof Mańk z Instytutu Matematyk i Kryptologii Wojskowej Akademii Technicznej.
Wcześniej kryptologią zajmowali się głównie lingwiści. - Polacy dokonali tu zasadniczej zmiany, bo zauważyli, że warto takie zadania dawać właśnie matematykom – podkreślał gość Jedynki.

Polacy zauważyli, że z szyframi świetnie radzą sobie matematycy

Nowe podejście polskich naukowców było tym cenniejsze, że przed Enigmą szyfry realizowali ludzie. Oni kodowali i nadawali wiadomość. - Wyjątkowość Enigmy polegała na tym, że wprowadzono skomplikowaną maszynę. Szacuje się, że posiadała ona dziesięć do potęgi sto czternastej kombinacji położeń. To ogromna liczba, nawet jak na dzisiejsze czasy – dodał mjr Krzysztof Mańk.
Współcześni, polscy kryptolodzy dowiedli, że sukcesy ich poprzedników nie są zapomniane. Na konferencji zorganizowanej przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego "80-lecie złamania Enigmy, powrót do korzeni" mówiono o wykorzystaniu równania Rejewskiego do złamania rosyjskiego szyfru GOST w ostatnich miesiącach.
Zapraszamy do wysłuchania audycji, w której prezentujemy m.in. archiwalne nagrania przypominające ludzi i wydarzenia związane z historią Enigmy, w tym wypowiedź Mariana Rejewskiego i francuskiego generała Gustave Bertrand’a.
Na audycję "Naukowy zawrót głowy” zaprasza Dorota Truszczak.
ei