Historia

16 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 16.04.2011 00:00
Urodził się Joseph Ratzinger - papież Benedykt XVI.
Audio
  • Papież Benedykt XVI do Polaków: Jan Paweł II był przewodnikiem w wierze i wolności.

1660 - Urodził się Hans Sloane, brytyjski lekarz i przyrodnik, którego biblioteka i zbiory okazów historii naturalnej stały się zalążkiem British Museum powstałego w 1753 roku. W czasie pobytu na Jamajce odkrył lecznicze właściwości czekolady, dzięki czemu zaczęła być ona sprzedawana  w aptekach londyńskich jako lekarstwo. (zm. 11.01.1753)
1742 - Urodził się Józef Orłowski, generał, komendant Warszawy i Księstwa Mazowieckiego w powstaniu kościuszkowskim. Był jednym z najbliższych współpracowników Tadeusza Kościuszki. Zmarł 28 grudnia 1807 roku.
1746 - Bitwa pod Culloden zakończona klęską Karola Edwarda, pretendenta do tronu brytyjskiego, a zarazem - koniec ruchu jakobickiego w Szkocji. Była to ostatnia bitwa lądowa na Wyspach Brytyjskich.
1788 - Zmarł Georges Leclerc de Buffon, francuski przyrodnik, filozof i matematyk, jeden z pierwszych uczonych, który próbował szukać naturalnych, poza religijnych wyjaśnień dla powstania Układu Słonecznego. Swoją wiedzę zawarł w 44 tomach “Historii naturalnej ogólnej i szczegółowej”.
1838 - Urodził się Ernest Solvay, belgijski chemik i przemysłowiec, opracował tanią przemysłową metodę otrzymywania sody, używanej od niepamiętnych czasów jako środek piorący. W 1863 roku  uruchomił pierwszą fabrykę wytwarzającą sodę. Zmarł 26 maja 1922 roku.
1844 - Urodził się Anatole France, francuski pisarz, poeta i krytyk, członek Akademii Francuskiej. W twórczości krytykował konwenanse religijno-obyczajowo-społeczne we Francji przełomu XIX i XX wieku. Autor powieści "Zbrodnia Sylwestra Bonnard”, "Gospoda pod Królową Gęsią”, "Historia współczesna”. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1921 roku. Zmarł 12 października 1924 roku.
1858 - Urodził się Stanisław Barcewicz, skrzypek wirtuoz, pedagog i dyrygent, przez współczesnych mu krytyków porównywany do Pablo Sarasatego. Dyrektor Instytutu Muzycznego w Warszawie, dyrygent Opery Warszawskiej. Zmarł 1 września 1939 roku.
1859 - Zmarł Alexis de Tocqueville, francuski myśliciel, jeden z klasyków liberalizmu, historyk i polityk, członek Akademii Francuskiej. Autor pracy "O demokracji w Ameryce”, w której przeprowadził analizę funkcjonowania wzorcowej według niego, demokracji amerykańskiej.
1867 - Urodził się Wilbur Wright, amerykański konstruktor i pilot lotnictwa. Wraz z bratem Orwillem budowali szybowce, potem dwupłatowce i samoloty silnikowe. W 1908 roku dokonali pierwszego w świecie przelotu z pasażerami na pokładzie, a rok później zorganizowali w Stanach Zjednoczonych wytwórnię samolotów i szkołę pilotażu. Zmarł w 1912 roku.  
1879 - Zmarła Bernadetta z Lourdes, francuska zakonnica, kanonizowana w 1933 roku. W 1858 roku, kiedy miała 14 lat, kilkanaście razy ukazała się jej Matka Boża w jaskini Massabielle w Lourdes.
1886 - Ukazał się pierwszy numer "Gazety Olsztyńskiej".
1886 - Urodził się Ernst Thaelman, niemiecki działacz komunistyczny i polityk, w latach 1924-1933 poseł do Reichstagu. Po dojściu Hitlera do władzy więziony i zamordowany w obozie w Buchenwaldzie w 1944 roku.
1887 - Urodził się Ludwik Wertenstein, fizyk, pedagog i popularyzator nauki. Był asystentem Marii Skłodowskiej-Curie, kierował pracownią radiologiczną Towarzystwa Naukowego w Warszawie. Przy jego współudziale odkryto nowe pierwiastki promieniotwórcze. Był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Zmarł 18 stycznia 1945 roku.
1888 - Urodził się Jerzy Remer, profesor, historyk sztuki, konserwator i muzeolog. Organizował ochronę zabytków w Polsce. Jest autorem prac z dziedziny konserwacji, krytyki i historii sztuki. Był twórcą pierwszego w Polsce Studium Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zmarł 16 lutego 1979 roku.
1888 - Zmarł Zygmunt Wróblewski, uczestnik Powstania Styczniowego, fizyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wspólnie z Karolem Olszewskim w 1883 roku jako pierwsi skroplili tlen i azot z powietrza. Urodził się 28 października 1845 roku.
1889 - Urodził się Charles Chaplin, angielski aktor, reżyser i producent filmowy, twórca wielu klasycznych komedii filmowych zrealizowanych w Stanach Zjednoczonych: "Tramp”, "Dyktator”, "Gorączka złota”, "Brzdąc”, "Światła wielkiego miasta”, "Światła rampy”. Autor wspomnień "Moja autobiografia”. Zmarł 25 grudnia 1977 roku.
1894 - Urodził się Jerzy Spława-Neyman, polsko-amerykański matematyk, profesor Uniwersytetu w Berkeley. Jeden z twórców nowoczesnej statystyki matematycznej i teorii prawdopodobieństwa. Od 1938 roku w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 5 sierpnia 1981 roku.
1903 - Urodził się Teodor Goździkiewicz, pisarz, autor książek o tematyce przyrodniczej i wiejskiej, zwany "piewcą Sieradczyzny”, autor powieści "Głosy z daleka”, Tarcza samotnika”, "Fryckowe lato”. Zmarł 13 listopada 1984 roku.
1921 - Urodził się Peter Ustinow, brytyjski aktor, reżyser, pisarz, autor wielu komedii satyrycznych. Grał między innymi w filmach: "Spartakus" Kubricka i "Topkapi" Dassina, nagrodzonych Oscarami. Był działaczem UNICEF-u. W 1977 roku został odznaczony przez polskie dzieci Orderem Uśmiechu. Zmarł 28 marca 2004 roku.
1921 - Urodził się Lech Ratajski, kartograf i geograf, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i członek Polskiej Akademii Nauk; jego zainteresowania naukowe obejmowały podstawy teoretyczne kartografii, problemy nazewnictwa geograficznego, geografię regionalną świata. Ogłosił około 400 prac oraz opracował około 1000 map, wydał "Podręczny atlas świata”. Jako konsultant nazw geograficznych na potrzeby atlasów i słowników przyczynił się do ustalenia polskiego nazewnictwa geograficznego. Autor pracy "Polskie nazewnictwo kartograficzne świata”.
1923 - Urodziła się Alina Janowska, aktorka warszawskiego Teatru Syrena, uczestniczka powstania warszawskiego. Grała w filmach  "Zakazane piosenki" Leonarda Buczkowskiego, "Dzięcioł" Jerzego Gruzy oraz w serialach "Wojna domowa", "Stawka większa niż życie", "Lalka", "Złotopolscy".
1924 - Urodził się Henry Mancini, amerykański kompozytor i aranżer, autor muzyki do filmów "Tarantula”, "Man Afraid”, "Dotyk zła”, "Śniadanie u Tiffaniego”, "Różowa Pantera”, "Strzał w ciemności” i "Zemsta Różowej Pantery”. Laureat 4 Oscarów za muzykę filmową. Zmarł 14 lipca 1994 roku.
1924 - Powstała wytwórnia Metro Goldwyn Mayer, z połączenia trzech amerykańskich firm, zajmujących się produkcją filmową.

1927 - Urodził się Joseph Alois Ratzinger, od 19 kwietnia 2005 roku papież Benedykt XVI. Jeden z najbliższych współpracowników Jana Pawła II. Jest 265-tym papieżem i pierwszym wybranym w tym tysiącleciu. Niemiecki kardynał, w latach 1981- 2005 prefekt Kongregacji Nauki Wiary, od 2002 do 2005 dziekan Kolegium Kardynalskiego. Autor ponad 60 książek, z których wiele zostało przetłumaczonych na języki obce. Już jako Benedykt XVI opublikował m.in. 3 encykliki: "Bóg jest miłością", "W nadziei zbawieni" i
"Miłość w prawdzie", a także adhortacje apostolskie: "Sakrament miłości" i "Słowo Pana".

1934 - Urodziła się Halina Snopkiewicz, pisarka, tłumaczka literatury nowogreckiej, autorka utworów dla młodzieży: "Słoneczniki”, "Drzwi do lasu”, "Kołowrotek”, "Piękny statek”, "Tabliczka marzenia”. Zmarła 30 czerwca 1980 roku.
1938 - Premiera filmu "Wrzos” w reżyserii Juliusza Gardana z muzyką Władysława Szpilmana, na podstawie powieści Marii Rodziewiczówny.
1940 - Święto narodowe Danii, rocznica urodzin królowej Małgorzaty.
1942 - Centralny organ prasowy Armii Krajowej "Biuletyn Informacyjny" zamieścił po raz pierwszy znak Polski Walczącej nazywany popularnie kotwicą, utworzony z połączonych liter P i W. Znak został wyłoniony w konspiracyjnym konkursie. Symbolizował opór i walkę z okupantem.
1945 - Żołnierze I Armii Ludowego Wojska Polskiego, pod wodzą gen. Stanisława Popławskiego, sforsowali Odrę w rejonie Siekierek, rozpoczynając północne natarcie w ramach operacji berlińskiej.    
1947 - Ministrowie obrony i bezpieczeństwa publicznego PRL wydali rozkaz o powołaniu wojskowej grupy operacyjnej "Wisła". Oprócz zwalczania OUN-UPA, do 31 lipca 1947 roku grupa prowadziła akcję wysiedlania mieszkańców pochodzenia ukraińskiego z południowo-wschodnich terenów Polskich.  
1956 - Austria została przyjęta do Rady Europy.
1957 - Utworzono Wielkopolski Park Narodowy.
1959 - Urodził się Jacek Borkowski, aktor. Ggrał w filmach "Punkt widzenia”, "Przypadek”, "Umarłem aby żyć”, oraz serialach telewizyjnych "Matki, żony i kochanki”, "Na Wspólnej”, "Klan”.
1959 - Zmarł Antoni Fertner, aktor komediowy, występował już przed I wojną w filmach niemych polskich i rosyjskich, w których zasłynął jako dobroduszny prostak-niezdara Antoś lub Antosza. Popularność przyniosły mu role w filmach okresu międzywojennego: "Papa się żeni”, "Ada! To nie wypada”, "Jaśnie pan szofer”, "Włóczęgi”, "Zapomniana melodia”.
1964 - Urodził się Piotr Gąsowski, aktor i artysta kabaretowy, ggrał w filmach "Nic śmiesznego”, "Billbord”, "Ekstradycjia 2”, "Złoto dezerterów”, "Pan Tadeusz”; doktor w serialu telewizyjnym "Daleko od noszy”.
1964 - Ukazał się pierwszy album angielskiego zespołu The Rolling Stones.
1967 - W byłym hitlerowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau odsłonięto Pomnik-Mauzoleum Ofiar Faszyzmu.
1969 - Urodziła się Ewa Kowalska-Zając, kompozytorka i teoretyk muzyki, profesor Akademii Muzycznej w Łodzi. Autorka książek i artykułów o muzyce współczesnej - "XX - wieczny kwartet smyczkowy w twórczości kompozytorów polskich - przemiany, nurty, idee".
1972 - Start amerykańskiego statku kosmicznego Apollo 16 z Carlsem Dukem jr., Thomasem Mattinglym i Johnem Youngiem na pokładzie. 20 kwietnia po wylądowaniu na Księżycu astronauci przeprowadzili badania Gór Księżycowych. Na Ziemię powrócili 27 kwietnia.
1973 - Z lotniska na warszawskim Okęciu wystartował Ił-62 "Mikołaj Kopernik", inaugurując regularne połączenie Warszawy z kontynentem amerykańskim.
1975 - Rząd Kambodży poddał się Czerwonym Khmerom, rozpoczęła się krwawa dyktatura Pol Pota.
1991 - Na warszawskiej giełdzie odbyła się pierwsza po ponad 50-letniej przerwie sesja papierów wartościowych. Notowano spółki Tonsil, Próchnik, Krosno, Kable, Exbud.
1991 - Zmarł David Lean, brytyjski reżyser, twórca między innymi filmów "Most na rzece Kwai", "Doktor Żywago" i "Lawrence z Arabii", nagrodzonych licznymi Oscarami. (ur. 1908)
1997 - Zmarł Roland Topor, francuski malarz, rysownik, pisarz, mistrz czarnego humoru, aktor i reżyser teatralny. Projektował scenografię do filmu "Casanova" Felliniego oraz do opery "Król Ubu" Pendereckiego, grał w filmach "Nosferatu-wampir" Herzoga, "Miłość Swanna" Schloendorffa. Urodził się 7 stycznia 1938 roku.
2004 - Zmarł Jan Szczepański, jeden z najwybitniejszych polskich socjologów. Autor ponad 1500 publikacji, książek i esejów poświęconych teorii i historii socjologii oraz badaniom nad przekształceniami struktury społecznej. Jego prace to m.in. "Socjologia. Rozwój problematyki i metod”, "Elementarne pojęcia socjologii”, "Socjologiczne zagadnienia wyższego wykształcenia”, "Raport o stanie oświaty”, "Polska wobec wyzwań przyszłości”. Urodził się 14 września 1913 roku.
2005 - Zmarł Artur Hutnikiewicz, historyk literatury polskiej, wybitny znawca literatury okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego, autor ponad 300 publikacji między innymi monografii "Żeromski", profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Urodził się 12 stycznia 1916 roku we Lwowie.
2007 - W wyniku dwóch strzelanin na kampusie uniwersyteckim w Virginia Tech w Blacksburgu w USA zginęły 33 osoby.
2008 - Zmarł Edward Lorenz, amerykański matematyk i meteorolog, twórca tzw. teorii chaosu, która uważana jest za jeden z kluczowych punktów zwrotnych w rozumieniu świata i rządzących nim praw. W latach 60. zbudował równania opisujące zjawiska atmosferyczne, które udowodniły, iż niewielka zmiana w jednym z punktów atmosfery może być przyczyną wielkich zmian w innym jej obszarze. Urodził się 23 maja 1917 roku.


Czytaj także

15 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 15.04.2011 00:00
Urodził się gen. Tadeusz Kutrzeba, pomysłodawca i realizator manewru zaczepnego w czasie wojny obronnej 1939 roku, nazwanego później bitwą nad Bzurą.
rozwiń zwiń
Czytaj także

17 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 17.04.2011 00:00
Początek inwazji w Zatoce Świń.
rozwiń zwiń