Historia

23 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 23.06.2011 00:00
Zmarł książę Władysław Czartoryski, działacz emigracyjny.

1290 - Zmarł Henryk IV Probus, zwany też Prawym, książę wrocławski w latach 1270 -1290, książę krakowski w latach 1288 -1290. Dążył do zjednoczenia ziem polskich. Został otruty. (ur. 1257 lub 1258) 

1573 - Otwarcie Kolegium Jezuickiego w Poznaniu, jego organizatorem i pierwszym rektorem był ksiądz Jakub Wujek.

1764 - Zakończył się Sejm Konwokacyjny, zwołany dla przygotowania elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego.

1838 - Urodził się Władysław Mickiewicz, syn poety Adama Mickiewicza. Był publicystą, tłumaczem i biografem swojego sławnego ojca, wydawcą pism i materiałów do jego życiorysu. (zm. 09.06.1926)

1846 - Urodził się Gaston Maspero, francuski archeolog i egiptolog, profesor Collège de France, dyrektor Muzeum Egipskiego w Kairze, autor monumentalnego dzieła "Histoire des peuples de l'Orient ancien" oraz wydawca pięćdziesięciu tomów "Catalogue Général", w których spisał zabytki kairskiego muzeum. (zm. 30.06.1916) 165 rocznica

1855 - Urodził się Juliusz Osterwa, właściwe nazwisko Julian Andrzej Maluszek, aktor, reżyser, reformator teatru, pedagog, założyciel zespołu  teatralnego "Reduta" w Warszawie, rektor PWST w Krakowie, odtwórca ról: Don Fernand w "Księciu Niezłomnym" Słowackiego, Konrada w "Wyzwoleniu" Wyspiańskiego, tytułowych w "Sułkowskim" Żeromskiego oraz w "Fircyku w zalotach"  Zabłockiego. (zm. 10.05.1947)

1881 - Zmarł Matthias Schleiden, niemiecki botanik, profesor uniwersytetu w Jenie i Dorpacie, twórca komórkowej teorii budowy organizmów, autor między innymi prac "Die Pflanzen und ihr Leben" i "Beiträge zur Phytohgenesis", w których zawarł swoje poglądy na temat pochodzenia roślin. (ur. 05.04.1804) 130 rocznica

1889 - Urodziła się Anna Achmatowa, właściwe nazwisko Anna Andriejewn Gorienko, czołowa przedstawicielka modernistycznego kierunku w poezji rosyjskiej - akmeizmu. Jej twórczość to zarówno refleksyjne, subtelne liryki, jak i uniwersalne poematy w rodzaju "Requiem" - tragedii o terrorze stalinowskim. Najważniejsze zbiory wierszy: "Wieczer", "Paciorki", "Iwa", "Sława miru". Przez wiele lat władze radzieckie nie zezwalały na publikację jej poezji. Obecnie zaliczana jest do grona najwybitniejszych rosyjskich poetek. (zm. 5.03.1966)

1894 - W Paryżu podczas Międzynarodowego Kongresu Sportowego utworzono Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl)

1894 - Urodził się Alfred Kinsey, amerykański seksuolog, autor książki "Sexual Behavior in the Human Male" i przełomowego dla seksuologii "Raportu Kinseya", w którym na podstawie ponad 10 tysięcy wywiadów z dorosłymi mężczyznami i kobietami zgromadził dane na temat form aktywności seksualnej ludzi. (zm. 25.08.1956)    

1894 - Zmarł Władysław Czartoryski, działacz polityczny na emigracji, emisariusz dyplomatyczny Rządu Narodowego przy rządach Francji, Anglii, Włoch i Turcji, założyciel Muzeum Czartoryskich w Krakowie, prezes Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. Po śmierci ojca Adama Jerzego, przywódca ugrupowania Hôtel Lambert. (ur. 1828)

1903 - Urodziła się Janina Sztompkówna, pierwsza i jedyna w latach 1929 -1935 spikerka Polskiego Radia.

1904 - Urodził się Carleton Coon, amerykański antropolog, profesor Harvardu, znany przede wszystkim ze swych badań nad rasami ludzkimi. Prowadził między innymi badania szczątków człowieka neandertalskiego z Afryki Północnej oraz człowieka kopalnego z Iranu. Napisał książkę "O pochodzeniu ras". (zm. 03.06.1981) 

1910 - Urodził się Jan Stępień, ksiądz, biblista, uczestnik powstania warszawskiego, rektor Akademii Teologii Katolickiej (obecnie Uniwersytet imienia Stefana Wyszyńskiego), działacz Stronnictwa Narodowego. (zm. 8/9.01.1995)

1910 - Urodził się Jean Anouilh, francuski dramaturg i reżyser teatralny, autor dialogów filmowych: "Antygona", "Skowronek" i komedii bulwarowej "Zaproszenie do zamku". (zm. 03.10.1987) 

1915 - Papież Benedykt XV wydał deklarację o neutralności Watykanu w trwającej wojnie światowej. 

1927 - Urodził się Bob Fosse, amerykański tancerz, choreograf i reżyser filmowy, twórca filmów "Kabaret" i autobiograficznego "Cały ten jazz". (zm. 23.09.1987)  

1927 - Urodził się Stefan Matyjaszkiewicz, operator filmów fabularnych, między innymi: "Sami swoi", "Lalka", "Przygody psa cywila". (zm. 15.02.1988)

1927 - Urodził się Cezary Julski, aktor, przez ponad trzydzieści lat związany z teatrem Komedia w Warszawie. Grał również w filmach, między innymi: "Nie ma róży bez ognia", "Milion za Laurę", "Kłopotliwy gość", "Kalosze szczęścia", głównie role drugoplanowe. (zm. 19.08.1997)

1941 - Funkcjonariusze NKWD zamordowali w Łucku ponad 2 tysiące Polaków i Ukraińców przetrzymywanych w miejscowym więzieniu. 70 rocznia

1949 - Rozpoczęto budowę miasta Nowa Huta.

1950 - Urodził się Paweł Giliłow, rosyjski pianista, laureat wielu konkursów pianistycznych, profesor w Hochschule für Musik w Kolonii. W 2004 roku powołał do życia Konkurs Pianistyczny imienia Beethovena w Bonn, którym kieruje do dzisiaj. Od 1978 roku na emigracji, mieszka w Niemczech.  

1970 - Polska i RFN podpisały układ o obrocie towarowym i współpracy gospodarczej.

1975 - Urodził się Maciej Stuhr, aktor, współtwórca kabaretu "Po Żarcie". Zagrał między innymi w filmach; "Glina", "Przedwiośnie", "Fuks", "Krugerandy", "33 sceny z życia", "Wino truskawkowe", "Mistyfikacja", "Śluby panieńskie", "Testosteron". Jest synem aktora Jerzego Stuhra. 

1980 - We Florencji odbyła się światowa premiera spektaklu Tadeusza Kantora "Wielopole, Wielopole".

1986 - Zmarł Jerzy Putrament, literat i działacz polityczny, tłumacz literatury radzieckiej, współzałożyciel poetyckiej grupy "Żagary", w czasie II wojny jeden z założycieli Związku Patriotów Polskich, redaktor "Miesięcznika Literackiego" i "Literatury", autor powieści: "Rzeczywistość", "Bołdyn", "Wrzesień", "Akropol", zbiorów wierszy: "Wiersze wybrane", "Wojna i wiosna", reportaży i felietonów: "Z wędką przez trzy kontynenty", "Fabryka śmierci", "Hiszpańska szkoła jazdy", "Trzy powroty", "Chińszczyzna", "Na drogach Indii". (ur. 1910) 25 rocznica

1990 - Parlament Mołdawii uchwalił deklarację suwerenności republiki.

1992 - Prezydent Polski - Lech Wałęsa oraz przewodniczący parlamentu Białorusi - Stanisław Szuszkiewicz podpisali traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy między obu państwami.

1995 - Zmarł Edouard Jonas Salk, amerykański biolog żydowskiego pochodzenia, wynalazca szczepionki przeciw grypie i szczepionki przeciw paraliżowi dziecięcemu - polio. Jego praca uratowała miliony młodych ludzi przed ciężką i wyniszczającą chorobą, paraliż dziecięcy bowiem w latach 50. dotykał w Stanach Zjednoczonych 1 noworodka na 5 tysięcy urodzin. (ur. 28.10.1914)

1995 - Zmarł Carlo Pietrangeli, włoski archeolog, dyrektor Muzeów Watykańskich, autor pracy "Watykan. Arcydzieła malarstwa". (ur. 20.10.1912)

1996 - Zakończono obrady II światowej konferencji gospodarczej Polonii, przyjęto uchwały o powołaniu Stowarzyszenia "Światowa Rada Gospodarcza Polonii". 15 rocznica

1996 - Zmarł Andreas Papandreu, grecki polityk socjalistyczny, założyciel i przywódca Ogólnogreckiego Ruchu Socjalistycznego (PASOK), dwukrotny premier Grecji w latach 1981 -1989 i 1993 -1996. (ur. 05.02.1919) 15 rocznica

1997 -  Japoński podróżnik Mitsuro Oba pierwszy na świecie samotnie przeszedł na nartach przez zamarznięty Ocean Arktyczny.

1998 - Zmarła Halina Kenarowa, wybitny pedagog, współzałożycielka Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Zakopanem. (ur. 1915)

2000 - Zmarł Bogdan Łyszkiewicz, muzyk, gitarzysta, kompozytor, lider zespołu Chłopcy z Placu Broni, legenda polskiej muzyki lat ’80, inspirowanej muzyką zespołu The Beatles. Zginął w wypadku samochodowym. (ur. 03.09.1964)

2003 - Zmarł Ludomir Nitkowski, trener lekkiej atletyki oraz działacz sportowy. (ur. 1928)

2008 - Zmarł Marian Glinka, aktor związany z teatrami warszawskimi -  Ludowym, Dramatycznym, Nowym i Ateneum. Występował też w filmach: "Za ścianą", "Quo Vadis", "Ryś", "Nie ma róży bez ognia", "Wiedźmin". Był trzykrotnym mistrzem Polski w kulturystyce. (ur. 01.07.1943)

Czytaj także

22 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 22.06.2011 00:00
Polska uzyskała dostęp do Wolnego Miasta Gdańska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

24 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 24.06.2011 00:00
Rząd PRL ogłosił podwyżki, które były przyczyną protestu robotniczego w 1976 roku.
rozwiń zwiń