Historia

31 lipca

Ostatnia aktualizacja: 30.07.2011 15:31
Zapadła decyzja o rozpoczęciu 1 sierpnia Powstania Warszawskiego.

1297 - Papież Bonifacy VIII wydał encyklikę "Etsi de statu", w której przyznał królowi Francji Filipowi Pięknemu prawo do opodatkowania kleru w razie nagłej potrzeby, bez ubiegania się o pozwolenie kurii rzymskiej. Decyzja ta zakończyła trwający od ponad roku konflikt między papieżem i Filipem Pięknym.   

1556 - Zmarł Ignacy Loyola, baskijski rycerz, założyciel zakonu jezuitów, którego reguła została zatwierdzona przez papieża Pawła III w 1540 roku. W 1522 roku zrezygnował z kariery wojskowej, był pielgrzymem i pustelnikiem, a owocem jego przemyśleń stały się słynne "Ćwiczenia duchowne". Został kanonizowany w 1622 roku. 25 lipca 1922 roku papież Pius XI ogłosił go patronem wszystkich rekolekcji w Kościele katolickim. (ur. 23.10.1491) 455 rocznica

1640 - Urodził się Michał Korybut Wiśniowiecki, król Polski od 1669, nieudolny monarcha wybrany na króla ze względu na zasługi i sławę ojca księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. (zm. 10.11.1673) 

1718 - Zmarł William Penn, założyciel amerykańskiego stanu Pensylwania. (ur. 14.10.1644)

1718 - Urodził się John Canton, angielski fizyk. Opracował nową metodę wytwarzania sztucznych magnesów i potwierdził po raz pierwszy w Anglii hipotezę Benjamina Franklina, że błyskawice i prąd to jedno i to samo zjawisko. (zm. 22.03.1772)

1784 - Zmarł Denis Diderot, francuski pisarz, krytyk literacki, filozof; inicjator i jeden z głównych twórców "Wielkiej Encyklopedii Francuskiej" (1751 - 1772), która zebrała dorobek myśli społecznej, filozoficznej i moralnej europejskiego oświecenia. Sam napisał szereg artykułów z dziedziny filozofii, sztuki i rzemiosła, znany też jako autor powiastki filozoficznej "Kubuś Fatalista i jego pan" oraz powieści "Zakonnica". Urodził się 5 października 1713 roku.

1800 - Urodził się Friedrich Wohler, niemiecki chemik, odkrywca węglika wapnia i mocznika. (zm. 23.09.1882)   

1803 - Urodził się John Eriksson, szwedzki wynalazca, inicjator zastosowania śrub napędzających w statkach, projektant opancerzonych okrętów dla marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych. (zm. 08.03.1889)

1849 - Zginął w bitwie pod Segesvárem Sandor Petofi, węgierski poeta, uczestnik powstania niepodległościowego w 1848 roku. Przywódca rewolucyjno-demokratycznego ruchu młodzieży w Budapeszcie, adiutant generała Józefa Bema. Jego pieśń "Powstań, Węgrze, Ojczyzna Cię woła!" rozbudzała ducha patriotycznego wśród Węgrów, autor poematów "Teraz lub nigdy", "Wojak Janosz", "Apostoł", powieści "Stryczek". Pierwszy poeta węgierski, który zdobył sławę europejską. Urodził się 1 stycznia 1823 roku.

1853 - W szpitalu powszechnym we Lwowie po raz pierwszy zastosowano lampy naftowe skonstruowane przez lwowskiego farmaceutę Ignacego Łukasiewicza.

1886 - Zmarł Ferenc Liszt, węgierski kompozytor i pianista, czołowy twórca neoromantyzmu, autor poematów symfonicznych, wirtuozowskich utworów fortepianowych i pieśni. (ur.1811) 125 rocznica

1888 - Urodziła się Stefania Łobaczewska, muzykolog, profesor konserwatorium we Lwowie, profesor PWSM w Krakowie, autorka prac dotyczących muzyki: "Zarys estetyki muzycznej", "Metodyka nauczania zasad muzyki", "Tablice do historii muzyki". (zm. 16.01.1963)

1893 - Urodził się Ignacy Skorupka, uczestnik bitwy warszawskiej, kapelan wojskowy garnizonu na Pradze. Poległ podczas zaciętych walk na przedpolu stolicy, 14 sierpnia 1920 roku. W czasach II Rzeczypospolitej stał się postacią-legendą.

1901 - Urodził się Jean-Philip Dubuffet, francuski malarz i rzeźbiarz, autor kompozycji przestrzennych, tzw. Hourloupe. (zm. 12.05.1985)

1905 - Urodził się. Ernest  Pischinger, chemik, współzałożyciel i pierwszy rektor Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy oraz profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu; autor licznych prac naukowych z dziedziny chemii organicznej. (zm. 22.03.1980)   

1910 - Urodził się Jerzy Bossak, reżyser filmów dokumentalnych, pedagog, twórca filmów: "Bitwa o Kołobrzeg", "Warszawa wolna", "W Jakucji". (zm. 28.05.1989)     

1912 - Urodził się Milton Friedmann, amerykański ekonomista, twórca monetaryzmu. Zajmował się problematyką konsumpcji, historii i teorii pieniądza oraz stabilizacji gospodarczej. Był obrońcą i propagatorem wolnego rynku. Napisał książkę "Wolny wybór". W 1976 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. (zm. 16.11.2006)

1914 - Urodził się Louis de Funes, popularny francuski aktor i reżyser filmowy, znany z ról komediowych. Zagrał w wielu filmach, między innymi: "Nędznicy", "Jak zdobyć miliard", "Znikający trup", "Fantomas", "Zawieszeni na drzewie", "Przygody rabbiego Jakuba" oraz w cyklu komedii o przygodach żandarma: "Żandarm z Saint-Tropez", "Żandarm w Nowym Jorku", " Żandarm na emeryturze", "Żandarm i policjantki". Zmarł 27 stycznia 1983 roku.

1919 - Sejm Rzeczypospolitej ratyfikował Traktat Wersalski. Posłowie uchwalili ustawę o tymczasowej organizacji władz i urzędów skarbowych oraz w sprawie wydawania Dziennika Ustaw RP.

1919 - Niemieckie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło w Weimarze konstytucję republiki, zwanej odtąd "republiką weimarską".

1919 - Urodził się Primo Levi, włoski pisarz pochodzenia żydowskiego, jako uczestnik ruchu oporu w 1943 roku aresztowany przez nazistów i deportowany do obozu zagłady w Auschwitz-Montowitz, przeżył dzięki pracy w laboratorium. Autor wstrząsających relacji zawartych w utworach autobiograficznych "Czy to jest człowiek", "Pogrążeni i ocaleni", pisał też opowiadania fantastyczno-naukowe. Zmarł 11 kwietnia 1987 roku.

1920 - Urodził się Igor Sikirycki, poeta, satyryk, autor utworów dla dzieci i młodzieży, tłumacz; autor zbiorów poezji "W stronę Kolchidy", "W cieniu mazurskiej sosny", "Nocny połów"; utworów dla młodzieży: "Cyrk w Szczyrku", "Najweselsza szkoła", "Rymowanki i cacanki". (zm. 02.01.1985)  

1924 - Sejm uchwalił ustawę o Państwowym Monopolu Spirytusowym.

1926 - Urodził się Zbigniew Załuski, pisarz, autor wielu utworów, między innymi: "Czterdziesty czwarty", "Siedem polskich grzechów głównych", "Przepustka do historii". (zm. 5.03.1978) 80 rocznica

1928 - Halina Konopacka zdobyła pierwszy w dziejach Polski złoty medal na letnich igrzyskach olimpijskich w Amsterdamie i po raz trzeci pobiła rekord świata w rzucie dyskiem.

1930 - Urodził się Oleg Popow, rosyjski klown, komik, laureat wielu nagród za sztukę cyrkową, między innymi Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Cyrkowej w Warszawie w 1957 roku.     

1932 - Janusz Kusociński zdobył złoty medal na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles w biegu na 10 tysięcy metrów.

1935 - Stefan Starzyński powołany został na komisarycznego prezydenta Warszawy.   

1943 - Zmarł książę Zdzisław Lubomirski, prezydent miasta stołecznego Warszawy, członek Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego, prezes Rady Naczelnej Organizacji Ziemiańskich, senator RP. (ur. 04.04.1865)

1944 - Komendant Armii Krajowej generał Tadeusz Komorowski "Bór" i delegat Rządu RP na Kraj Stanisław Jankowski podjęli decyzję o wybuchu powstania w Warszawie. Rozpoczęcie walki z Niemcami zaplanowano na 1 sierpnia o godzinie 17.00.

1944 - Rozkaz Stalina o rozbrojeniu oddziałów AK na terenach wyzwalanych, internowaniu oficerów oraz kierowaniu żołnierzy i podoficerów do armii Berlinga.

1944 - Antoine de Saint-Exupery, francuski pisarz, poeta i lotnik, zginął podczas lotu zwiadowczego. W czasie II wojny światowej służył jako pilot wojskowy. Jego najbardziej znane utwory to: "Poczta na Południe", "Nocny lot", "Ziemia, planeta ludzi", a także słynna  filozoficzna baśń dla dzieci i dorosłych "Mały książę". W 2004 roku w morzu niedaleko Marsylii, znaleziono szczątki jego samolotu. Urodził się 29 czerwca 1900 roku.

1944 - Urodziła się Geraldine Chaplin, amerykańska aktorka filmowa. Grała w kilkudziesięciu filmach, jak: "Doktor Żywago", "Nakarmić kruki", "Wiek niewinności", "Heine", "Sierociniec", "Porozmawiaj z nią". Córka Charliego Chaplina.

1951 - W Warszawie rozpoczął się proces dziewięciu oficerów Wojska Polskiego, inaczej proces "TUN" od nazwisk głównych oskarżonych - generała Tatara, pułkownika Utnika i pułkownika Nowickiego, którym zarzucono działalność dywersyjno-szpiegowską i wymierzono bardzo wysokie kary więzienia. Generałowie: Stanisław Tatar, Franciszek Herman, Jerzy Kirchmayer i Stefan Mossor zostali skazani na dożywocie, pułkownicy: Marian Utnik, Stanisław Nowicki i Marian Jurecki - na 15 lat więzienia, pozostali otrzymali niższe wyroki, wszystkie uchylono 28 kwietnia 1956 roku. 60 rocznica

1953 - Zmarł Kornel Makuszyński, powieściopisarz i felietonista, autor popularnych utworów dla dzieci, często filmowanych, jak "Awantura o Basię" czy "Szatan z siódmej klasy". (ur. 08.01.1884)

1959 - Ministerstwo Handlu Wewnętrznego PRL ogłosiło zarządzenie, iż poniedziałek stał się "dniem bezmięsnym".

1961 - W Bangkoku podpisano deklarację o utworzeniu Stowarzyszenia Azji Południowo-Wschodniej (ASA), zrzeszającego Federację Malajską (obecnie Malezja), Filipiny i Syjam (obecnie Tajlandia). 50 rocznica  

1965 - Urodziła się Joanne Rowling, pisarka, autorka serii popularnych książek o przygodach Harrego Pottera.     

1967 - Urodził się Grzegorz Turnau, piosenkarz, kompozytor i pianista. Jego najpopularniejsze nagrania to: "Między cisza a ciszą", "Pamięć", "Bracka", "To tu, to tam", "Tutaj jestem", "Wiem".

1967 - Zmarł Alfred Krupp von Bohlen und Halbach, ostatni wyłączny właściciel koncernu metalurgicznego Kruppa. (ur. 1907)

1969 - Wystrzelona 25 lutego amerykańska sonda kosmiczna Mariner 6 dotarła na Marsa i przesłała na Ziemię dane i zdjęcia tej planety.

1973 - Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej przekazała do sprzedaży pierwszych 200 małych fiatów 126p.

1988 - Zmarł Jerzy Pytlakowski, pisarz, autor audycji radiowych, powieści "Fundamenty", "Życie przed śmiercią", opowiadań: "Nowe czasy", "Wielki cień", "Olimpijczyk". (ur. 28.03.1916)

1991 - Prezydenci ZSRR - Michaił Gorbaczow i USA - George Bush podpisali w Moskwie Traktat o Redukcji i Ograniczeniu Ofensywnych Zbrojeń Strategicznych START. Rozmowy w tej sprawie rozpoczęto w czerwcu 1982 roku w Genewie. 20 rocznica   

1993 - Zmarł król Belgów Baudouin I, syn króla Leopolda i szwedzkiej księżniczki Astrid. Panował od 1951 roku. W 1990 zrezygnował na dwa dni z pełnienia obowiązków  konstytucyjnych, motywując decyzję tym, że przekonania nie pozwalają mu podpisać rządowego projektu ustawy legalizującej przerywanie ciąży. (ur. 07.09.1930)

1997 - Sejm uchwalił ustawę o przekształceniu Polskiej Agencji Prasowej w spółkę akcyjną ze 100-procentowym udziałem Skarbu Państwa. Weszła w życie 1 stycznia 1998  roku.

2002 - Zmarł Gerhard Wessel, długoletni szef zachodnioniemieckiego wywiadu BND. Za jego urzędowania doszło do ujawnienia afery NRD-owskiego szpiega Guentera Guillaume'a - doradcy kanclerza Willy'ego Brandta.

2004 - W Warszawie otwarto Muzeum Powstania Warszawskiego.

2004 - Zmarła Laura Betti, właściwe nazwisko Laura Trombetti, włoska aktorka filmowa, grała w filmach: "Wzgórze odwagi", "Pustynia Parmeńska", "Mały Archimedes", "Ostatnie tango w Paryżu". Urodziła się 1 maja 1927 roku.

2005 - Zmarł Andrzej Sukiennicki, fizyk, zajmował się badaniami w dziedzinie fizyki ciała stałego, wieloletni profesor Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu Łódzkiego. Autor  podręczników akademickich oraz ponad 120-tu prac naukowych z fizyki publikowanych w renomowanych czasopismach międzynarodowym zasięgu. Urodził się 8 kwietnia 1936 roku.

2005 - Zmarł Wim Duisenberg, niderlandzki ekonomista i polityk, pierwszy prezes Europejskiego Banku Centralnego w latach 1998-2003. Nadzorował wprowadzenie waluty euro w 2002 roku. Urodził się 9 lipca 1935 roku.

Czytaj także

Warszawa przed Powstaniem

Ostatnia aktualizacja: 30.07.2011 06:00
Na prawym brzegu Wisły coraz głośniej słychać było sowieckie tanki. Jan Nowak Jeziorański opowiada o ostatnich dniach przed Godziną "W".
rozwiń zwiń
Czytaj także

30 lipca

Ostatnia aktualizacja: 30.07.2011 15:30
Wznowienie stosunków dyplomatycznych z ZSRR.
rozwiń zwiń