27 września 1939 r. w okupowanej Warszawie została ustanowiona Służba Zwycięstwu Polski - konspiracyjna organizacja wojskowa. W listopadzie została ona przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, podlegający Rządowi RP na uchodźstwie, a trzy lata później w Armię Krajową. Pierwszym głównym komendantem został generał Stefan Rowecki.
Zobacz serwis specjalny II wojna światowa >>>
- Często podkreśla się fenomen 5-letniej działalności Polskiego Państwa Podziemnego w czasie okupacji hitlerowskiej, w latach 1939-1945. Przyjęło się uważać dzień 27 września 1939 roku za datę powstania Polskiego Państwa Podziemnego; ale faktem jest, że idea jego utworzenie powstała nie po zakończeniu działań wojennych, ale znacznie wcześniej. Chociaż Warszawa skapitulowała 28 września, różne oddziały w formie partyzanckiej, walczyły do połowy 1940 roku i dłużej. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, został opracowany dekret Prezydenta Rzeczypospolitej Polski o sprawowaniu zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi, o organizacji naczelnych władz wojskowych i o komisarzach cywilnych, od chwili mianowania Naczelnego Wodza - powiedział prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Leszek Żukowski.
- Agresja Związku Radzieckiego 17 września zmieniła sytuację. Główny komisarz cywilny, którego zadaniem było zapewnienie bezpieczeństwa zaplecza walczącego wojska, wraz z kwaterą główną Naczelnego Wodza, został internowany w Rumunii po przekroczeniu granicy. Przed opuszczeniem kraju Naczelny Wódz wydał rozkaz o utworzeniu organizacji konspiracyjnej na wzór Polskiej Organizacji Wojskowej - dodał, przypominając historię powstania i działalności Polskiego Państwa Podziemnego, podkreślając wagę podziemnego nauczania, tzw. "tajnych kompletów".
"Heroiczną postawa bezimiennych Polaków"
Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz podkreśliła, że choć w stolicy jest wiele pomników i tablic, upamiętniających bohaterów i wydarzenia znaczące dla historii Warszawy i Polski, pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej zajmuje wśród nich miejsce szczególne. Upamiętnia on twórców, przywódców i działaczy Polskiego Państwa Podziemnego, żołnierzy AK a także heroiczną postawę "bezimiennych Polaków".
- Bohaterstwo żołnierzy i postawa ludności cywilnej w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. wzmocniły u Polaków opór wobec najeźdźców i wolę walki. W oblężonej Warszawie już 27 września 39' roku powstała organizacja niepodległościowa, Służba Zwycięstwu Polski. Otworzyła ona nową kartę w historii walki o wolność, kartę Polskiego Państwa Podziemnego. Jego idea wyrosła z patriotycznej postawy pokolenia, które wywalczyło dla Polski odzyskanie niepodległości w 1918 r. Kolejni, młodzi, urodzeni już w wolnej Polsce i wychowani w tradycjach walki o niepodległość, podobnie jak ich ojcowie, stanęli do walki - powiedziała Gronkiewicz-Waltz.
- Konspiracyjne struktury operacyjne, zbudowane na terenie państwa Polskiego, działały na podstawie przedwojennego prawa - konstytucyjnego, administracyjnego i karnego. Warszawa, będąc stolicą, pozostała centrum podziemnego życia politycznego i kulturalnego. Z perspektywy XXI wieku oceny historyków są jednoznaczne - Polskie Państwo Podziemne było wyjątkiem na skalę światową a jego zbrojne ramię, Armia Krajowa, fenomenem okupowanej Europy - podkreśliła.
Pod pomnikiem złożono wieńce, odczytano także wiersz Zbigniewa Kabaty "Bobo", porucznika AK.
11 września 1998 r. Sejm ogłosił dzień 27 września Dniem Polskiego Państwa Podziemnego.
Zobacz galerię DZIEŃ NA ZDJĘCIACH>>>
to
