"W pociągu może zdarzyć się wszystko". Literackie oswajanie kolei

Ostatnia aktualizacja: 07.09.2014 18:00
– Wiek XIX pozostawił po sobie dwie wielkie rzeczy: kolej oraz powieść. I były one ze sobą silnie związane. Literatura przynosi nam wiele świadectw rosnącej fascynacji tym środkiem transportu – mówił w Dwójce prof. Wojciech Tomasik, literaturoznawca i miłośnik podróży pociągiem.
Audio
  • Prof. Wojciech Tomasik opowiada o kolei w literaturze (Ćwiczenia z myślenia/Dwójka)
Pociągi i dworce kolejowe są nie tylko lokalizacją literackich historii, lecz także miejscem lektury książek
Pociągi i dworce kolejowe są nie tylko lokalizacją literackich historii, lecz także miejscem lektury książekFoto: Charles Nadeau/Flickr/CC by 2.0 (fragm.)

Ekspert "Ćwiczeń z myślenia" jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, a także autorem książki "Ikona nowoczesności. Kolej w literaturze polskiej", nominowanej w 2008 r. do Nagrody Długosza, wyróżnienia dla polskich publikacji wnoszących ważny wkład w rozwój światowej nauki i kultury. O związkach kolei z literaturą wie wszystko.

Gość audycji zwrócił uwagę na to, jak w dziewiętnastowiecznych relacjach podróżniczych zmienia się początkowo nieufny stosunek podróżnych do nowego środka komunikacji. – "Kartki z podróży" Józefa Ignacego Kraszewskiego to zapis wielkiej europejskiej wojaży pisarza, która w dużej części musiała odbyć się koleją. Autor stopniowo przełamuje chłód i nieufność, by w późniejszych fragmentach nie kryć entuzjazmu i zauroczenia tym sposobem przemieszczania się – opowiadał prof. Wojciech Tomasik.

W swojej relacji Kraszewski zachwyca się m.in. połączeniem naturalnego piękna alpejskiej przyrody i dzieł człowieka - wspaniałych wiaduktów, tuneli. – Fascynuje go śmiałe poprowadzenie linii kolejowej, które kilkanaście lat wcześniej było czymś zupełnie niewyobrażalnym – powiedział literaturoznawca.

Z kolei Henryk Sienkiewicz, który w "Listach z podróży do Ameryki" opisuje podróż rozpoczętą w Warszawie, prowadzącą następnie przez Europę i kontynent amerykański, zwraca uwagę na różnice między koleją europejską i amerykańską. - W Stanach Zjednoczonych pociągi były wolniejsze, wagony miały inną aranżację, były otwarte, co sprzyjało ożywionemu życiu towarzyskiemu – mówił gość Katarzyny Hagmajer-Kwiatek.

Więcej o kolei, pociągach i dworcach kolejowych jako temacie literackim i metaforze losu, a także miejscu dziania się historii niezwykłych lub kryminalnych - w nagraniu audycji.

mc/ei

Czytaj także

Marek Zagańczyk: najlepszymi przewodnikami w podróży są poeci

Ostatnia aktualizacja: 13.07.2014 16:00
- To od nich powinniśmy się uczyć widzenia świata, a już na pewno jego nazywania - mówił gość audycji "Ćwiczenia z myślenia". A rozmawialiśmy między innymi o podróżach Goethego, Iwaszkiewicza i Kuncewiczowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stachura, wieczny tułacz

Ostatnia aktualizacja: 27.07.2014 13:00
- On miał w sobie coś takiego, że jak się weszło z nim do knajpy, to po chwili było wiadomo, że się ktoś do niego doczepi. Czy to przez uważność jego spojrzenia, czy też jeansowy strój. Nie wiem - mówił w Dwójce poeta Wacław Tkaczuk, przyjaciel autora "Siekierezady albo zimy leśnych ludzi".
rozwiń zwiń