Wpisani w malowidło Jana Matejki – patrioci i zdrajcy

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja, od chwili jej narodzin w r.1791, uznawano za jedno z najchlubniejszych wydarzeń w historii Polski. „Jeśli jest coś co nas wszystkich łączy to jest to nasza własna historia ale to sprawa zbyt poważna, żeby ją pozostawić politykom czy historykom.” To stwierdzenie, posłużyło Bożenie Markowskiej – autorce słuchowiska „Wpisani w malowidło Jana Matejki – patrioci i zdrajcy” za motto opowieści o czasach stanisławowskich i o tamtych majowych wydarzeniach.

3 maja 2088, godz. 12.00

 Właściwym jednak pretekstem do napisania słuchowiska, stały się wielkie realistyczne obrazy malarza, który nie pozostawiał wydarzeń dziejowych do wyłącznego roztrząsania politykom czy historykom. Był nim Jan Matejko, który w roku 1866 – stworzył dzieło upamiętniające historyczny moment rozbioru Polski w r. 1772. Malowidło, którego centralną postacią jest Rejtan protestujący przeciw rozdrapywaniu kraju przez potężnych sąsiadów, wzbudziło sprzeciw, zwłaszcza wśród krakowskiego konserwatywnego ugrupowania Stańczyków. Zarzucano artyście, że umieścił na malowidle persony, które w rzeczywistości nie mogły znaleźć się razem w tamtym czasie i miejscu. Matejko uznawał jednak prawo sztuki do przedstawiania sytuacji nie tylko prawdziwych, ale i prawdopodobnych, słowem bronił prawa artysty do wyrażania idei w sztuce. W słuchowisku „Wpisani w malowidło Jana Matejki – patrioci i zdrajcy” autorka stara się pokazać na podstawie dokumentów i fragmentów literackich traktujących o tamtych czasach, postawy ludzi decydujących o losach Polski. Ścieranie się tendencji patriotycznych i tych zdecydowanie przeciwnych interesom kraju. Pokazuje podskórne knowania i walkę o zabezpieczenie prywatnych interesów, ale też starania o uratowanie ginącej Polski. W zrealizowanym w r. 1993 słuchowisku wystąpili między innymi: Witold Skaruch w roli Matejki, Mirosława Dubrawska jako Katarzyna II, Andrzej Piszczatowski – kreujący postać króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Usłyszymy też Annę Romantowską, Wacława Szklarskiego, Lecha Ordona, Krzysztofa Kołbasiuka, Jana Matyjaszkiewicza, Henryka Talara, Marka Obertyna i innych .