Od korespondentów do pisarzy – relacje z I wojny

Ostatnia aktualizacja: 12.08.2014 21:00
– Gdy I wojna światowa odsłoniła swoje nieludzkie oblicze, okazało się, że dotychczasowe konwencje pisania o walce zbrojnej są niewiarygodne. Świat stanął przed problemem: jak wyrazić prawdę o wojnie – mówiła w Dwójce literaturoznawczyni prof. Maria Olszewska.
Audio
  • Prof. Maria Olszewska i prof. Rafał Habielski mówią o literackich i dziennikarskich próbach opisu I wojny światowej (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
Od korespondentów do pisarzy  relacje z I wojny
Foto: xlibber/Flickr, lic. CC

Pierwszego korespondenta wojennego niektórzy upatrują w Herodocie, który opisał wojny perskie, inni w Tukidydesie, opisującym wojny peloponeskie z perspektywy świadka. Jednak prawdziwy początek tego zawodu to 2. połowa XIX wieku, a później I wojna światowa. O tamtych korespondentach, pisarzach, którzy podejmowali się tej roli, i tych, którzy po czasie zostali pisarzami, rozmawialiśmy w audycji "O wszystkim z kulturą".

Prof. Rafał Habielski z Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Społecznych UW zauważył, że w okresie Wielkiej Wojny rola prasy była mniej znacząca niż kilkanaście lat później. – Waga przekazu prasowego była mniejsza wobec rangi przekazu literackiego – powiedział. – Dopiero później prasa osiągnęła status czegoś wiarygodnego, czegoś, na co wszyscy zwracają uwagę – dodał.

Tym, co daje dziennikarstwu dużą przewagę nad literaturą w dziedzinie relacji z działań wojennych, jest czas reakcji. Jednak W 1914 r. nawet prasa nie nadążała za szybko zmieniającą się sytuacją. – Wybuch pierwszej wojny był zaskoczeniem dla całej Europy. Nie spodziewano się przede wszystkim tego, że wojna będzie miała charakter totalny i będzie tak brutalna – przypomniała prof. Maria Olszewska, literaturoznawczyni z UW. – Relacje z wojennego koszmaru powstały dopiero po zakończeniu walk, natomiast teksty powstające na bieżąco nie były przekazami ściśle dokumentarnymi – mówiła.

W audycji słuchaliśmy także wypowiedzi dziennikarza, publicysty i korespondenta Tadeusza Olszańskiego, który opowiadał o reporterskim geniuszu Ernesta Hemingwaya, a także, z nagrań archiwalnych, Ryszarda Kapuścińskiego, który mówił o ryzyku związanym z zawodem korespondenta wojennego.
Więcej o próbach literackiego i dziennikarskiego opisu okresu I wojny światowej w nagraniu audycji, którą prowadziła Katarzyna Hagmajer-Kwiatek.

mc/jp

Czytaj także

Karl Kraus - w obronie prywatności, przeciw Wielkiej Wojnie

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2014 16:00
- Jego antywojenne odczyty w Paryżu w latach 20. XX wieku zrobiły takie wrażenie na profesorach Sorbony, że zgłosili jego kandydaturę do Nagrody Nobla - o znakomitym dziennikarzu austriackim w "Notatniku Dwójki" opowiadała prof.Barbara Surowska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kto odebrał nam pamięć o Wielkiej Wojnie?

Ostatnia aktualizacja: 07.08.2014 18:00
- W różnych armiach służyło podczas I wojny światowej 3,5 miliona Polaków, a pół miliona zostało rannych lub poległo - przypominał w Dwójce Roman Matuszewski z Muzeum Wojska Polskiego. Dlaczego wciąż odnieść można wrażenie, że to nie była "nasza wojna".
rozwiń zwiń