Boże Narodzenie: owoce morza, psoty niewiniątek i prezenty od Trzech Króli

Pierwsi chrześcijanie w ogóle nie świętowali narodzin Chrystusa. Najwcześniejsza wzmianka o publicznym celebrowaniu rocznicy tego wydarzenia pochodzi dopiero z IV wieku. Dziś zwyczaje bożonarodzeniowe na świecie wciąż fascynują różnorodnością i wieloznacznością.

Trzej Królowie rozdający dzieciom prezenty to jedna ze świątecznych tradycji w Hiszpanii i krajach Ameryki Łacińskiej

Foto: emijrp / lic. CC.wikipedia

Dopiero w XIII stuleciu św. Franciszek z Asyżu zbudował pierwszą szopkę betlejemską i odczytał przy niej Ewangelię o Narodzeniu Pana. W tym celu musiał zresztą zyskać specjalne pozwolenie od papieża. Choć dziś symbolika szopki wydawać może się oczywista, warto pamiętać, że w Piśmie Świętym nie ma wzmianki o witających Boga zwierzętach, a w wielu tradycjach miejscem urodzin Chrystusa pozostaje grota.

Zresztą bardzo długo nie było w kościele zgody co do daty rocznej (mnich Dionizjusz Mały błędnie wskazał rok 754 ery rzymskiej) oraz dziennej tego wydarzenia. 25 grudnia został usankcjonowany dopiero na Soborze w Nicei w 325 roku. Trzeba przy tym zaznaczyć, że w tradycji kościołów wschodnich o wiele większe znaczenie od samego przyjścia Jezusa na świat ma jego chrzest.

O historii celebrowania Bożego Narodzenia Hanna Maria Giza  rozmawiała z prof. Madaleną Zowczak. Natomiast o współczesnych zwyczajach świątecznych w różnych krajach europejskich oraz Meksyku opowiedzieli korespondenci Polskiego Radia: Ewa Wysocka, Wojciech Szymański, Paweł Szukała, Marek Brzeziński, Sylwia Mróz i Grzegorz Drymer.

Okazuje się, że wieczerza wigilijna nie jest wcale powszechnym zwyczajem, a do Polski dotarła dopiero w XVIII wieku (czyli o stulecie wcześniej niż "niemiecka" choinka). W Hiszpanii, Meksyku i Francji biesiaduje się raczej pierwszego dnia świąt, a lokalnymi specjałami są odpowiednio: owoce morza, indyk w czekoladzie oraz kapłon i gęsie wątróbki. W brytyjskim obiedzie świątecznym nie może z kolei zabraknąć indyka pieczonego oraz płonącego puddingu. Czesi wyspecjalizowali się natomiast w smakowitych, małych ciasteczkach.

W krajach hiszpańskojęzycznych prezentów nie przynosi Święty Mikołaj, lecz Trzej Królowie, oczywiście 6 stycznia. Specyficznie meksykańską - i szokującą z naszego punktu widzenia - tradycją jest upamiętnienie cierpienia zamordowanych na polecenie Heroda niewiniątek poprzez... psikusy, wygłupy i wzajemne oblewanie się wodą 28 grudnia.

mm