Jaką przeszłość kryją krajobrazy? Pollack szuka odpowiedzi (Radiowy Dom Kultury/Tójka)
Jaką okrutną przeszłość kryją krajobrazy? Pollack szuka odpowiedzi
2014-09-27, 13:09 | aktualizacja 2014-09-27, 21:09
"Skażone krajobrazy" to esej Martina Pollacka o miejscach masowych mordów, dokonywanych w ukryciu, w ścisłej tajemnicy. Mordów, po których zacierano ślady: uciążliwi świadkowie byli likwidowani, doły, do których wrzucano zmarłych, ukrywano pod zasiewami łubinu lub krzakami zdziczałych porzeczek.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
- Trzeba sobie odpowiedzieć na to pytanie: czym są te skażone krajobrazy? - mówi tłumaczka Karolina Niedenthal. I opowiada, że Martin Pollack długo przygotowywał się do napisania książki. - Bardzo rzetelnie przestudiował masę teorii filozofów przyrody, planistów krajobrazu. Zorientował się, że nie jest to termin jednoznaczny i wcale nie tak niewinny, jak można by myśleć - twierdzi.
Karolina Niedenthal mówi Michałowi Nogasiowi, że kwestia krajobrazu była niezwykle istotna w języku narodowych socjalistów. - Oni uknuli taką teorię, że jest różnica między krajobrazem świadomie ukształtowanym przez ludzi cywilizowanych, jakimi w ich pojęciu byli Germanie, a nieświadomie użytkowanym, jałowym krajobrazem, w którym bytują nierozumni Słowianie. Ta teoria pozwala im potem usprawiedliwiać ludobójstwo i legitymować wypędzenia - dodaje.
Rozmowy o literaturze "Z najwyższej półki" >>>
Martin Pollack pyta, jak mieszka się ludziom na wielkim cmentarzysku, jakim jest Europa. Czy wiedzą, co kryje w sobie ziemia, którą uprawiają? Czy założyli tu warzywniak? Posadzili ziemniaki? Postawili stodołę? Czy też z trwogą wielkim łukiem obchodzą miejscowość, w której jest wielki zbiorowy grób, jak mówią starzy ludzie na wsi? A może nie przejmują się czasem minionym?
Autor z wrażliwością na krwawą przeszłość postuluje stworzenie mapy "skażonych krajobrazów", która pomogłaby ocalić godność ofiar i uchronić je przed niepamięcią dyktowaną strachem. W przeciwnym razie, ostrzega, sprawcy zwyciężą, a zmieniony krajobraz pozostanie na zawsze milczącym triumfem okrucieństwa i buty jego projektantów.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy, którą przeprowadził Michał Nogaś.
"Radiowy dom kultury" na antenie Trójki w soboty od 12.05 do 14.00.
(mp, ei/mat. promocyjne)