Polskie Radio
Section05
Słowianie

Chłopomania XXI wieku. Słowiańskość weszła na salony. Zetki to lubią

Rekordy popularności bije książka "Chłopki", na początku roku każdy śmiał się, oglądając serial "1670". Niedawno zachwycaliśmy się malowaną wersją "Chłopów", a teraz do kin chodzimy na "Kosa" czy "Sami swoi. Początek". Ludowe, słowiańskie trendy pojawiają się też na Tiktoku - czy to już chłopomania XXI wieku?
Zobacz więcej na temat:  Czwórka Marta Zinkiewicz wieś ludowość tradycja Słowianie kultura ludowa taniec chłopi

W poszukiwaniu najstarszych wyrazów. "Niektóre mają pięć tysięcy lat"

Polszczyzna, jak każdy inny język, ma swoją historię. W dużej mierze składają się na nią dzieje wyrazów: ich narodziny, rozwój i odchodzenie. Zdarzają się jednak i wyrazy prastare, którymi posługujemy się na co dzień, nie wiedząc nawet, że brzmią w nich echa wielu tysiącleci.
Zobacz więcej na temat:  język polski poprawna polszczyzna słowotwórstwo Słowianie Aleksander Bruckner gramatyka ewolucja HISTORIA

"Tradycje kulinarne Polski" - od Szczodrych Godów po Wigilię

- Chrześcijańska wigilia w pewien sposób jest nałożona na kanwę tego, co już wcześniej istniało - na kanwę kultury słowiańskiej - wyjaśnia badaczka kultury kulinarnej Magdalena Tomaszewska-Bolałek, autorka książki "Tradycje kulinarne Polski". - W tym czasie Słowianie świętowali Szczodre Gody - okres powrotu słońca, zwrot w stronę wiosny. 
Zobacz więcej na temat:  Czwórka kulinaria święta podróże Piotr Firan kuchnia polska Wigilia Słowianie tradycja

Szczodre Gody - słowiańskie święto sprzed tradycji chrześcijańskiej

Noc z 21 na 22 grudnia jest najdłuższą w roku. W tradycji słowiańskiej w tym czasie celebrowano tak zwane Szczodre Gody. Dzień, w którym zaczyna przybywać dnia, był świętem nadziei i radości, symbolizującym zwycięstwo światła nad ciemnością. Wiele zwyczajów związanych z tym starosłowiańskim świętem ma swoje odniesienie we współczesnej tradycji obchodów Bożego Narodzenia.
Zobacz więcej na temat:  społeczeństwo Słowianie święta Boże Narodzenie historia Polski Paweł Turski Katarzyna Cygler Trójka

"Cywilizacja Słowian". Jak tworzyła się największa europejska wspólnota językowa?

"Cywilizacja Słowian" to najnowsza książka Kamila Janickiego. Autor łamie utarte stereotypy. Opowiada o tym jak lud uważany za prymitywny, stał się największą europejską wspólnotą językową. Czy Słowianie znaleźli się na ziemiach polskich w czasie wielkich wędrówek ludów czy byli tu od tysiącleci? Z publikacji Janickiego płyną ciekawe wnioski. 
Zobacz więcej na temat:  Słowianie Anna Stempniak Europa archeologia

Upiór, czyli człowiek o dwóch duszach. Wystawa "Dziady – Upiór" w Warszawie

- Mickiewicz, nazywany wieszczem, kojarzył się od razu z upiorem, ponieważ słowo "wieszcz", "wieszczy" jest synonimem upiora. A miesiąc po pogrzebie Mickiewicza na Wawelu - to jest sierpień, mamy żniwa - spada koszmarny deszcz, grad zabija ptaki na Plantach, wszystkie zbiory są pobite i chłopi zaczynają kombinować, dlaczego to się stało - mówił w Dwójce dr Łukasz Kozak, kurator wystawy "Dziady – Upiór", którą można oglądać w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
Zobacz więcej na temat:  Adam Mickiewicz Paweł Siwek Słowianie folklor kultura ludowa upiór Biblioteka Narodowa wystawa literatura romantyzm Wiedźmin wampir Dziady Maria Janion Dwójka

Dziady: tradycyjny obrzęd starosłowiański. Co o nim wiemy, ile z niego pozostało?

Obecnie czas wokół Zaduszek i Święta Zmarłych kojarzy się także z zabawowym, pełnym przebierańców Halloween. Jednak coraz częściej przypominamy sobie również o prastarym zwyczaju obchodzenia dziadów. To do niego właśnie nawiązywał w swoim dramacie narodowym Adam Mickiewicz. Co wiemy o tym dawnym obrzędzie?
Zobacz więcej na temat:  społeczeństwo STYL ŻYCIA historia Polski literatura zwyczaje Dziady Michał Kowarski Radosław Nałęcz Trójka Słowianie

Droga Żywiołaka

Założony przez Roberta Jaworskiego zespół Żywiołak zadebiutował na scenie w 2005 roku. W 2006 r. zdobył Grand Prix na festiwalu folkowym Polskiego Radia Nowa Tradycja. Od początku grupa dialoguje z dawnymi słowiańskimi legendami i muzyką tradycyjną naszego kręgu kulturowego. Jak Żywiołak brzmi teraz? Co zmieniło się przez siedemnaście lat jego trwania? Kim jest po tym czasie Robert Jaworski?
Zobacz więcej na temat:  folk folklor kultura ludowa muzyka ludowa muzyka tradycyjna Maria Baliszewska Słowianie

Społeczeństwo państwa Piastów. Przełomowe badania polskich naukowców

Jakie plemiona w odległej przeszłości zamieszkiwały tereny współczesnej Polski? Na to pytanie odpowiada projekt "Dynastia i społeczeństwo państwa Piastów w świetle zintegrowanych badań historycznych, antropologicznych i genomicznych". Czy to jednak kończy ponad 200-letni spór, zrodzony w czasach kiedy Rzeczypospolita była pod zaborami: rosyjskim i pruskim, o to czy od zawsze byli tu Słowianie czy Słowianie dopiero tutaj przybyli, kiedy te ziemie opuścili Germanie?
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak historia Polski Słowianie społeczeństwo odkrycia i ciekawostki archeologia badania

Skąd wzięli się Słowianie i jak formowało się państwo Piastów – znamy wyniki najnowszych badań!

Interdyscyplinarny zespół badaczy ogłosił wyniki prac, które mogą stać się "punktem zwrotnym w ponad 200‑letniej, gorącej dyskusji toczącej się wokół najbardziej zasadniczych kwestii związanych z pochodzeniem Słowian zachodnich, w tym społeczeństwa państwa Piastów". Skąd wzięli się Słowianie i jak formowało się państwo Piastów?
Zobacz więcej na temat:  Trójka Słowianie historia Polski Michał Żołądkowski

Genetyka i pytanie o społeczeństwo Piastów. Przełomowe badania polskich naukowców

Interdyscyplinarny zespół badaczy ogłosił wyniki prac, które – jak przekonują ich autorzy – mogą stać się "punktem zwrotnym w ponad 200‑letniej, gorącej dyskusji toczącej się wokół najbardziej zasadniczych kwestii związanych z pochodzeniem Słowian zachodnich, w tym społeczeństwa państwa Piastów".
Zobacz więcej na temat:  genetyka średniowiecze starożytność Europa Słowianie archeologia