Stawisko. Dom Jarosława i Anny Iwaszkiewiczów pełen tajemnic

Ostatnia aktualizacja: 13.09.2020 13:05
- Jest tu m.in. pokój za łazienką, czyli niewielkie sekretne pomieszczenie, w którym Jarosław Iwaszkiewicz zamykał się czasem, siadał przy stoliku i pisał - opowiadała Alicja Matracka-Kościelny, dyrektor Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku. - Tu w czasie wojny mieszkała też pisarka Pola Gojawiczyńska z córką.
Jarosław IwaszkiewiczPosiadłość Iwaszkiewiczów Stawisko
Jarosław Iwaszkiewicz/Posiadłość Iwaszkiewiczów "Stawisko"Foto: Shutterstock.com/piotrbb|Arch,PAP/Cezary Langda

Paweł Jasienica 1200.jpg
Paweł Jasienica. Nauczyciel historii dla wielu pokoleń Polaków

Stawisko, dom rodzinny Jarosława i Anny Iwaszkiewiczów znajduje się nieopodal Warszawy, na styku trzech miejscowości: Podkowy Leśnej, Milanówka i Brwinowa. Otacza go ponad 30 ha ziemi. Dom jest obszerny, piętrowy, a okolica lesista, dzięki czemu udało się tu ocalić wiele ludzkich istnień w czasie wojennej zawieruchy.

Posłuchaj
14:38 CZWÓRKA_2020_09_12_Klucz kulturowy iwaszkiewicz.mp3 Po Stawisku, posiadłości Jarosława i Anny Iwaszkiewiczów oprowadza nas Alicja Matracka-Kościelny, dyrektor tego miejsca (Klucz kulturowy/Czwórka)

jerzy kukuczka pap 1200.jpg
Jerzy Kukuczka - dyrektor Himalajów

Jarosław Iwaszkiewicz, jeden ze Skamandrytów, przeprowadził się do Polski z Ukrainy w 1918 roku. Kilka lat później poznał Annę, córkę zamożnego właściciela zakładów metalowych. - Wówczas miał już coś na swoim koncie jako pisarz, były też pierwsze tomiki wierszy, dobrze się zapowiadał - opowiadała Alicja Matracka-Kościelny. - Początkowo w literackim środowisku ironizowano na jego temat, on sam miał pewne kompleksy, ale z czasem to minęło, a Jarosław Iwaszkiewicz zapisał się w historii polskiej literatury obok Tuwima, Lechonia, Słonimskiego i Wierzyńskiego.

Czytaj także:


shutterstock prl kontrola drogowa milicja 1200.jpg
Ucieczka na Zachód. Jak Polacy przekraczali żelazną kurtynę?

Ich posiadłość, zwana Stawiskiem, powstała w 1928 roku i za osiem lat obchodzić będzie swoje stulecie. - Iwaszkiewiczowie wprowadzili się do urządzonego już domostwa, które w prezencie ślubnym podarował im ojciec Anny, Stanisław Wilhelm Lilpop.

To dom pełen tajemnic, zakamarków i ciekawostek. - Przy wejściu w hallu wisi użytkowy gong. Przy jego pomocy zapraszano domowników na posiłek, bo przecież posiadłość jest ogromna - opowiada gość Czwórki. - Największym pomieszczeniem jest tu salon-jadalnia. Tu domownicy spożywali codziennie posiłki, dbano o to, by tej tradycji dochować. W okresie wojennym do bardzo skromnych obiadów zasiadało nawet 30 osób, wśród nich znaleźli się Krzysztof Kamil Baczyński, Czesław Miłosz, prof. Tatarkiewicz, Jerzy Andrzejewski, Witold Lutosławski. Byli to naukowcy, artyści, literaci. Ale i zwykli ludzie, którzy potrzebowali schronienia. Urządzano koncerty, dyskutowano o sztuce, to były momenty wytchnienia, zapomnienia od strasznych rzeczy, które działo się wokoło. Po Powstaniu Warszawskim było szczególnie wielu takich "rozbitków".

Posłuchaj także:

Stawisko przetrwało wojnę. Swoje ocalenie - według późniejszych zapisków Iwaszkiewicza, zawdzięczało doskonałemu położeniu. - Poza tym Jarosław Iwaszkiewicz funkcjonował oficjalnie jako ogrodnik o imieniu Leon - które w rzeczywistości było jego drugim imieniem, a jego żona - jako właścicielka pensjonatu. Dlatego tylu gości nie budziło niczyich podejrzeń - tłumaczyła Alicja Matracka-Kościelny.

Jak przekonywała gość Czwórki, posiadłość zawsze otwarta była także dla... czworonogów. Było tam psów i kotów, a ostatni z psów nazywał się Tropek. 

***

Tytuł audycji: Klucz Kulturowy

Prowadzi: Justyna Majchrzak

Gość: Alicja Matracka-Kościelny (dyrektor Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku)

Data emisji: 12.09.2020

Godzina emisji: 15.15

kd

Czytaj także

"Azyl" Diane Ackerman. Historia Antoniny Żabińskiej

Ostatnia aktualizacja: 04.04.2017 16:22
- "Azyl" to historia Antoniny i Jana Żabińskich, szefów warszawskiego zoo w okresie wojennym, którzy dając schronienie żydowskim uciekinierom z getta, uratowali wiele ludzkich istnień - opowiadała Kinga Michalska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polecamy książki. John Grisham - "Dzień rozrachunku"

Ostatnia aktualizacja: 28.07.2020 16:48
- John Grisham to mistrz prawniczego thrillera. Wydał mnóstwo książek, w tym powieści dla młodzieży i fabularyzowane reportaże. "Dzień rozrachunku" różni się jednak od jego poprzednich powieści - mówiła Kinga Michalska. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Słowacki i jego podróż z "Balladyną" przez świat

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2020 16:40
"Słowacki. Encyklopedia", życie Słowackiego złożone z krótkich esejów. Portret jednego z najwybitniejszych polskich poetów zebrany w opracowaniu poety, literaturoznawcy, laureata Nagrody Literackiej Nike Jarosława Marka Rymkiewicza.
rozwiń zwiń