Jedno z zadań na maturze z języka polskiego w 2017 roku brzmiało tak:
Które środki językowe nadają tekstowi Ryszarda Koziołka charakter subiektywny? Podkreśl TAK, jeżeli dany środek językowy nadaje taki charakter, albo NIE – jeżeli nie nadaje. (Tekst dołączony był w arkuszu maturalnym).
1. Użycie czasowników w 1. os. liczby pojedynczej oraz zaimków dzierżawczych.
2. Występowanie słownictwa oceniającego.
3. Występowanie zdań rozbudowanych składniowo oraz terminologii naukowej.
4. Stosowanie sformułowań potocznych oraz zdań pytających.
Andrzej Michalski, polonista, ekspert serwisu terazmatura.pl, w rozmowie z Weroniką Puszkar analizuje każdy z punktów.
Ad. 1. - Dzięki czasownikom, w pierwszej osobie liczbie pojedynczej, poznajemy refleksje nadawcy związane z tematem - tłumaczy specjalista.
Ad. 2. - Słownictwo oceniające to np. wyrazy "wspaniały", "ohydny". Możemy przyjąć, że jedną z nadrzędnych cech decydującą o charakterze subiektywnym, jest wartościowanie komunikatu z zamiarem wywołania u odbiorcy konotacji, których celem są pozytywne lub negatywne skojarzenia - wyjaśnia rozmówca Weroniki Puszkar. - W takich wypowiedziach, w przeciwieństwie do komunikatów o charakterze obiektywnym, dominuje słownictwo emotywno-oceniające - dodaje.
Ekspert zwraca uwagę również na występowanie zdań rozbudowanych składniowo oraz terminologii naukowej Wypowiedź o charakterze obiektywnym cechuje użycie słownictwa neutralnego, czyli takiego, które jest pozbawione, w pewien sposób, zabarwienia emocjonalnego.
Ad. 4. - Potocyzmy wskazują na wagę tematu lub sytuacji, pełnią funkcję perswazyjną mają przekonać do autentyczności wypowiedzi - mówi Andrzej Michalski. - Pytania zaś nakierowują na tok myślowy nadawcy. Zmuszają odbiorcę do refleksji - dodaje.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Patryk Kuniszewicz
Materiał: Weronika Puszkar
Gość: Andrzej Michalski (polonista, ekspert serwisu terazmatura.pl)
Data emisji: 25.05.2020
Godzina emisji: 12.34
pj
