Katarzyna Gójska: Gościem Sygnałów Dnia jest pan Waldemar Kraska, wiceszef resortu zdrowia. Witam bardzo serdecznie, panie ministrze, dzień dobry.
Dzień dobry, witam panią redaktor, witam państwa.
Panie ministrze, już od kilku godzin, bo od północy można dzisiaj... można już rejestrować się na szczepienia, ale również zgłaszać gotowość i chęć zaszczepienia. O tych obu ścieżkach będziemy dzisiaj rozmawiać. Zapisywać się już na konkretne terminy w konkretnych punktach szczepień mogą się ci, którzy ukończyli 80 rok życia.
Tak, rzeczywiście dziś o północy ruszyła ogólnopolska infolinia całodobowa bezpłatna, na którą możemy zgłaszać chęć zarejestrowania się na szczepienie. Oczywiście, dotyczy to w tej chwili grupy seniorów, czyli tej grupy najstarszych powyżej 80 roku życia. Ponad dwa tysiące konsultantów odbiera w Polsce te połączenia. Widzimy bardzo duże zainteresowanie zgłoszeniem się właśnie tej grupy osób na te szczepienia. Widzimy, że właśnie seniorzy bardzo chętnie także zgłaszają się do punktów szczepień, czyli zgłaszają się najczęściej do swoich lekarzy rodzinnych, tam też można się tą metodą zarejestrować. Myślę, że te dwie metody są jakby najbardziej wygodne dla osób starszych, dla seniorów. Ale także mój apel do osób młodszych, którzy mieszkają z tymi swoimi najczęściej rodzicami, aby także pomóc w tej rejestracji. Aby zarejestrować się potrzeba tylko podać swoje imię, nazwisko i numer PESEL, więc te dwie rzeczy trzeba przygotować i w tej rejestracji to podać, więc forma jest bardzo prosta, więc myślę, że ten proces rejestracji... Obserwowaliśmy od początku dość duży natłok tych telefonów, ale ilość konsultantów sobie z tym doskonale radzi. Więc mam przekonanie, że...
Przepraszam, panie ministrze, mówi pan od początku, czyli rozumiem, że już w nocy po północy ta linia zaczęła działać, ale przede wszystkim zaczęli dzwonić ci, którzy chcą się zapisać na szczepienia.
Tak, ta linia jest w tej chwili dostępna dla tych osób, które chcą się zarejestrować, czyli są osobami powyżej 80 roku życia, dla których szczepienia ruszają 25 stycznia. Także od 22 stycznia mogą się rejestrować na szczepienia także osoby powyżej 70 roku życia. Czyli od 25 stycznia te dwie grupy wiekowe, czyli wszyscy od 70 roku życia będą mogli się szczepić. I mam nadzieję, że ta grupa bardzo szybko w jak największym procencie się wyszczepi.
Panie ministrze, dobrze, to w takim razie pytanie bardzo konkretne. Osoba, która ukończyła 80 rok życia, jest osobą samotną, też ma problemy z wychodzeniem z domu może skorzystać z infolinii. Ale czy może poprzez infolinię umówić, zamówić szczepienie w domu?
Tak, przewidzieliśmy taki problem, bo rzeczywiście w tej grupie osób powyżej 80 roku życia, ale także dla tych młodszych, czyli powyżej 70 roku życia, są osoby, które mają problem na przykład z dotarciem do punktów szczepień. Dlatego w każdej gminie będzie koordynator, który będzie organizował ewentualny transport takiej osoby do punktu szczepień. Należy to zgłosić w czasie rejestracji. Ale także czasem zdarzają się przypadki, że to są osoby, które leżą od wielu lat w łóżkach, są po prostu niemobilne, więc to też zgłaszamy wtedy i do takiej osoby przyjedzie na miejsce mobilny punkt szczepień i na miejscu taką osobę zaszczepi.
Panie ministrze, to w takim razie jeszcze jedno pytanie już takie zupełnie też techniczne, bo oprócz tego, że można się dzisiaj zapisywać, te najstarsze osoby mogą się zapisywać na konkretne już terminy w konkretnych miejscach czy nawet jak pan przed chwilą powiedział, w punktach mobilnych, czyli że szczepienie odbędzie się w ich miejscu zamieszkania, to mogą się osoby od 18 roku życia zgłaszać, tak naprawdę zgłaszać gotowość, chęć zaszczepienia. Jak to mają zrobić?
Rzeczywiście można wypełnić formularz internetowy. I to są przeznaczone dla osób od 18 do 69 roku życia, bo te grupy w tej chwili czekają na swoją kolejkę. Tam zgłaszamy swoją chęć, otrzymujemy zwrotny mail, który potwierdza zgłoszenie naszej chęci. Wtedy kiedy nadejdzie ten etap dla szczepienia właśnie tej grupy wiekowej czy zawodowej, otrzymujemy mailem informację, że możemy się rejestrować, i wtedy wykonujemy tę rejestrację, tak jak w tej chwili wykonują to seniorzy.
To co nam daje w takim razie to zgłoszenie chęci zaszczepienia? Czy to ustawia tych, którzy dokonają takiego zgłoszenia, na początku kolejki? Czy to jest po prostu tylko takie przypomnienie, że zostaną poinformowani w odpowiednim czasie o tym, że mogą już się rejestrować? Jaka jest korzyść z tego zapisania się?
Tutaj nie ustawiamy kolejności, czyli nie wpisujemy się w jakąś kolejkę wtedy kiedy nasza pora przyjdzie na szczepienie. To jest po prostu chęć taka, że zgłaszamy swoją chęć do szczepienia i otrzymujemy przypomnienie, że już wtedy możemy zapisać się, zarejestrować się na swojej grupie na konkretny termin na szczepienie przeciwko koronawirusowi.
Panie ministrze, w tej pierwszej grupie poza osobami najstarszymi, czyli tymi, którzy teraz będą mogli się zaszczepić już dosłownie za półtora tygodnia, czyli osoby, które ukończyły 80 rok życia, później osoby, które ukończyły 70 rok życia, są również nauczyciele. W jaki sposób nauczyciele będą mogli się rejestrować na te szczepienia? I czy na przykład jest sens, żeby nauczyciele już teraz wypełniali ten formularz internetowy, zgłaszając chęć zaszczepienia?
Rzeczywiście widzimy, że nauczyciele bardzo chętnie zgłaszają chęć do zaszczepienia, są w tej grupie pierwszej. My na początku chcemy maksymalnie wyszczepić osoby z tej grupy ryzyka, czyli seniorów, bo to są osoby, które najczęściej niestety trafiają do polskich szpitali, najczęściej trafiają na oddziały intensywnej terapii, niestety z tej grupy jest najwięcej osób, które także umiera. Więc nauczyciele będą w następnej kolejności. I można oczywiście zgłosić swoją chęć, ale także jeżeli przyjdzie ten okres, że ta grupa będzie szczepiona, wtedy także ten formu... przez zwykłe zgłoszenie się, tak jak w tej chwili odbywa się to dla seniorów, przez infolinię czy też w punkcie szczepień nauczyciele będą mogli się zgłaszać.
Panie ministrze, a kiedy możemy się spodziewać takiego większego napływu szczepionek do Polski? Bo tych preparatów wiemy, że nie jest dużo, mamy wspólne zamówienia poprzez Komisję Europejską dla państw członkowskich Unii Europejskiej, ale też wiemy, że niektóre kraje wyłamują się z tych ustaleń. Wiemy chociażby, że Niemcy prowadziły dwustronne negocjacje z firmą Pfizer, wiemy, że dokupiły szczepienia dla siebie, wyłącznie dla siebie. Proszę powiedzieć, kiedy Ministerstwo Zdrowia spodziewa się tego szerszego strumienia szczepionek do Polski? Bo w gruncie rzeczy teraz to tylko to nas powstrzymuje.
Tak, rzeczywiście nasze tak zwane moce przerobowe, czyli moce, które możemy wyszczepić Polaków w ciągu miesiąca, to jest 3,5 do 4 milionów. Mamy zagwarantowane na I kwartał, to już są dawki w ilości potwierdzone przez producentów, to jest 6 milionów dawek, czyli de facto dla 3 milionów Polaków. To jest jakby to wąskie gardło tego szczepienia, nie właśnie kwestia logistyki, tylko ilość dostarczonych szczepionek. W tej chwili Unia Europejska, Europejska Agencja Leków zarejestrowała dwie firmy, które dostarczają nam szczepionki – Pfizer i Moderna. Wiemy, że następne firmy czekają już w kolejce. Więc jeżeli one zostaną zarejestrowane, także te szczepionki trafią do Polski. Więc I kwartał myślę, że będzie jednak tym kwartałem, kiedy tych szczepionek będzie zdecydowanie za mało niż byśmy chcieli. Mam nadzieję, że następne miesiące spowodują, że tych nowych firm będzie więcej, a tym samym ilościowo tych szczepionek także pojawi się zdecydowanie więcej.
Panie ministrze, a co w takim razie... Bo też wiele państw i wielu medyków zastanawiało się, czy nie warto wydłużyć tego okresu pomiędzy pierwszą dawką szczepionki a drugą dawką szczepionki, bo to by wtedy pozwoliło być może na zaszczepienie większej grupy osób tą pierwszą dawką. Ona co prawda nie daje zdaje się tak dużej, dziewięćdziesięciokilkuprocentowej pewności, że się nie zachoruje, ale jednak pewność około 60%, tak to było przynajmniej przedstawiane. No ale to i tak jest już dużo. Co w tej sprawie wiadomo?
Tu rzeczywiście to, co podaje producent, pełne praktycznie zabezpieczenie po szczepieniu to są po przyjęciu dwóch dawek, po drugiej dawce około tygodnia, kiedy mamy tę pewność, że jesteśmy już uodpornieni. Większość krajów europejskich przyjęła taką taktykę jak my, czyli dość konserwatywną, czyli dzielenie tych nowych dostaw na pół, czyli zachowujemy tę drugą dawkę dla tych osób, które po trzech tygodniach będą miały tę drugą dawkę. Wielka Brytania poszła troszkę inaczej, oni szczepią tą pierwszą dawką. Różnie eksperci mówią, po pierwszej dawce ta odporność może być na poziomie 52%, niektórzy mówią, że 60%, w dalszym ciągu to jednak nie jest dużo, abyśmy byli uodpornieni. Więc także jest to bezpieczeństwo...
No, panie ministrze, ja przypominam, że pierwsze oczekiwania wobec szczepionek na Covid-19 to było właśnie 60%. Ja pamiętam, jak debaty się na ten temat toczyły i bardzo wielu ekspertów uważało, że jeżeli powstanie szczepionka, która w 60% będzie zabezpieczać przed koronawirusem, to będzie dobrze. To być może to jest jakieś wyjście.
Ale jeżeli mamy do wyboru 60% a 95, każdy z nas wybierze tę jednak...
Ale mamy też do wyboru 3 miliony czy 6 milionów.
No tak, ale mówię, to w tej chwili eksperci nie rekomendują, żebyśmy jednak szczepili tylko pierwszą dawką i odkładali drugie szczepienie na jakiś odległy czas.
Przerywamy na moment, ja przypominam, że gościem Programu 1 Polskiego Radia jest pan wiceminister Waldemar Kraska, wiceminister zdrowia. Dalszy ciąg tej rozmowy na stronie internetowej i w mediach społecznościowych Programu 1 Polskiego Radia. Bardzo gorąco zachęcam.
*
Panie ministrze, czyli jednym słowem te rozmowy i dyskusje, analizy na temat tego, czy wydłużyć ten okres, była nawet mowa, żeby ten okres wydłużyć do 12 tygodni pomiędzy pierwszą dawką a drugą dawką, w tej chwili to jest sprawa zawieszona, nie ma takich rozmów.
Znaczy tak, eksperci nam tego nie doradzają. Prawdopodobnie zmniejszymy trochę ten bufor tej całej drugiej dawki, że on będzie troszkę mniejszy, więc wtedy na tę pierwszą dawkę przeznaczymy więcej szczepionek. Niektóre kraje od razu dają dużą liczbę i czekają, aż te dostawy będą sukcesywnie napływały i tą drugą dawką będą wtedy szczepić. No ale wiemy na przykład... W tej chwili mamy taką pogodę, taką aurę, jaką mamy, jeżeli dojdzie co zaburzenia dostaw, jest zima, są śnieżyce, tak jak w Hiszpanii, to wtedy jest problem, co dalej robić, czy jeżeli przegapimy ten drugi termin, czy rozpoczynamy szczepienie od początku, czy możemy to szczepienie wydłużyć w jakichś następnych tygodniach. Firma w tej chwili nie rekomenduje takiego systemu, więc musimy opierać się na tych badaniach, które firma, która wykonała tę szczepionkę, przeprowadziła.
Panie ministrze, bardzo wiele obaw też było związanych z tymi szczepionkami, z tymi preparatami, chodziło o to, że ta technologia mRNA w szczepieniach wykorzystywana jest na taką skalę po raz pierwszy. Proszę powiedzieć, jak dziś Ministerstwo Zdrowia już po zaszczepieniach w Polsce, ale też przecież w Europie trwają szczepienia, jak Ministerstwo Zdrowia ocenia bezpieczeństwo tych preparatów? W zasadzie jednego preparatu, bo o nim możemy powiedzieć najwięcej, preparatu firmy Pfizer.
To, co mówią eksperci od szczepionek, to jest właściwie jedna z najczystszych szczepionek, jaka powstała w historii, bo ona nie zawiera ani żywego wirusa, ani wirusa, który został pozbawiony zjadliwości, tam jest tylko fragment RNA, nie ma tych substancji stabilizujących, które to czasem w ruchach antyszczepionkowych były podnoszone, że to one właśnie działają szkodliwie na organizm, tak jak na przykład ołów, który miał się pojawiać w którychś w tych substancjach stabilizujących danego wirusa w szczepionce. Więc nie widzimy w tej chwili jakichś odczynów poszczepiennych, pojedyncze przypadki oczywiście się zdarzają. W świecie już wyszczepiono kilkadziesiąt milionów osób, więc też nie widzimy, żeby jakieś były problemy poszczepienne. Oczywiście to jest wszystko wcześniej, ale jestem przekonany, że ta szczepionka jest na tyle bezpieczna, że możemy ją naprawdę z całą świadomością przyjmować. I to, co widzimy w tej chwili w Polsce, że wiele osób zgłasza tę gotowość do szczepienia, więc wydaje nam się, że przekonaliśmy Polaków, że szczepionka nie tylko jest skuteczna, ale także jest bezpieczna.
Panie ministrze, niebawem najprawdopodobniej do Polski dotrze też szczepionka firmy Astra Zeneca. to jest inna szczepionka niż szczepionka firmy Pfizer czy firmy Moderna. Proszę powiedzieć, czy ktoś, kto będzie miał się zaszczepić, będzie mógł wybrać, którym preparatem zostanie zaszczepiony, czy też nie, po prostu to, co będzie w dyspozycji, to ten preparat będzie wybierany?
Tak, rzeczywiście szczepionka Astra Zeneca troszkę działa na innej zasadzie, tam transporterem tego materiału genetycznego jest adenowirus, czyli wirus, który nie namnaża się w organizmie człowieka, jest to wirus odzwierzęcy. Ta szczepionka także jest zdecydowanie tańsza od tych szczepionek, które w tej chwili używamy.
Wielokrotnie tańsza.
Tak. Więc myślę, że ta szczepionka także się pojawi mam nadzieję dość szybko w naszym kraju. Czy będzie taka możliwość wyszczepiania? To na pewno troszeczkę by nam skomplikowało proces logistyczny. Poczekajmy, aż ta szczepionka będzie zarejestrowana, pojawi się, będzie dostępna w naszym kraju, na pewno wtedy w jakiś sposób logistyczny to rozwiążemy, czy stworzyć punkty, gdzie ona będzie dostępna, czy będą także w każdym punkcie. No, w tej chwili nie ma jeszcze decyzji, jak będziemy to rozdysponowywać wśród punktów szczepień.
Ja zadałam to pytanie, ponieważ bardzo wielu naukowców podkreśla właśnie to, że te szczepionki mRNA, czyli Moderna, Pfizer, to są te szczepionki najnowocześniejsze, najczystsze. Pan przed chwilą też o tym powiedział. Więc rozumiem, że wiele osób zachęconych takimi opiniami może chcieć się zaszczepić właśnie tymi preparatami, a nie tym preparatem bardziej tradycyjnym, szczepionką wektorową Astry Zeneki, więc... Ale rozumiem, że to jest jeszcze pieśń przyszłości, nie wiemy, czy taki wybór będzie, ale rozumiem, że pan tego nie wyklucza, że być może będzie tak, że będzie można dokonać wyboru, którym preparatem chce się być zaszczepionym.
Poczekajmy na rejestrację przez Europejską Agencję Leków. Wiem, że ten proces chyba się już rozpoczął, więc czekamy na oficjalną informację, wtedy będziemy wiedzieli, jak ten produkt używać, w jaki sposób, jaka jest jego skuteczność. Więc poczekajmy jeszcze chwilę, ale myślę, że on też niedługo do Polski trafi.
Panie ministrze, a jakie korzyści, poza oczywistymi korzyściami dla zdrowia i życia bardzo wielu osób, będzie miało zaszczepienie się? Jesteśmy zaszczepieni, przyjęliśmy szczepionkę i co teraz? Czy dostajemy jakiś dokument, którym możemy się gdzieś tam posługiwać? Dzisiaj prasa pisze o tym, że Unia Europejska rozważa takie specjalne paszporty dla tych, którzy zostali zaszczepieni na Covid-19, o tym też myśli Wielka Brytania. Czyli rozumiem, że te osoby zaszczepione miałyby specjalne uprawnienia, mogłyby pewno w bardziej taki swobodny sposób chociażby poruszać się po strefie Schengen czy po strefie całej Unii Europejskiej.
No rzeczywiście w momencie przyjęcia drugiej dawki dostaniemy wydruk potwierdzający, że jesteśmy zaszczepieni. Także jeżeli posiadamy indywidualne konto pacjenta internetowe, tam będzie dostępny tak zwany kod QR, który także będzie w naszym na przykład smartfonie, telefonie komórkowym, który możemy okazywać. Na pewno to, co w tej chwili będzie dla osób, które się zaszczepiły, w przypadku gdy będą miały kontakt z osobami zakażonymi, nie będą poddawani kwarantannie. Nie ma w tej chwili jakichś takich większych zachęt dla tego i korzyści. Wiemy, że wiele także linii lotniczych rozważa, aby na pokłady wpuszczać właśnie osoby tylko zaszczepione. Czy będą jakieś europejskie także wytyczne, w tej chwili mi nic o tym nie wiadomo. No ale na pewno będziemy chcieli preferować w jakiś sposób te osoby, które się zaszczepiły, bo to jest tak, że tą promocją możemy zwiększyć ilość chętnych, którzy się zaszczepią. Szczególnie młodzi ludzie chcą podróżować, chcą wrócić do tej normalności, więc myślę, że oni także będą chcieli to szczepienie posiadać, aby na przykład na wakacje wylecieć gdzieś do innego kraju.
Bardzo dziękuję. Pan minister Waldemar Kraska, wiceminister zdrowia, był gościem Sygnałów Dnia. Dziękuję bardzo.
Dziękuję bardzo.
JM
