Nauka

Guza mózgu można oszukać

Ostatnia aktualizacja: 26.09.2013 14:30
Wyjątkowo złośliwe guzy mózgu można oszukać i zamienić w łagodne, dzięki czemu przestają być śmiertelne - wykazały badania polskich naukowców opublikowane przez "Journal of Pathology".
Guza mózgu można oszukać
Foto: sxc.hu

Grupa badawcza prof. Bożeny Kamińskiej z Instytutu Biologii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk im. M. Nenckiego w Warszawie wykazała to na przykładzie komórek myszy - poinformował Instytut. Gdyby podobne przekształcenie udało się uzyskać u ludzi, jeden z najbardziej śmiertelnych nowotworów mózgu, jakim jest glejak, mógłby stać się chorobą przewlekłą.

Mózg , oprócz neuronów i komórek gleju,  tworzą tzw. komórki mikrogleju. Wspomagają one komórki nerwowe. Pełnią one jednak również ważne funkcje ochronne, patrolują swoimi wypustkami otoczenie, usuwając uszkodzone lub niepotrzebne komórki. Zwalczają również obce bakterie, wirusy i komórki nowotworowe.
Zdarza się, że komórki glejowe przekształcają się w nowotworowe. Powstają wtedy glejaki- guzy mózgu znacznie różniące się stopniem złośliwości. W odmianach łagodnych rokowania dla pacjentów są dość dobre, jednak w przypadku glejaków złośliwych szanse przeżycia roku ma niewielu pacjentów.
Grupa prof. Kamińskiej w 2007 r. udowodniła, że złośliwa odmiana glejaków potrafi "przeprogramować" znajdujące się w mózgu komórki odpornościowe mikrogleju, by zamiast zwalczać nowotwór - wspomagały jego rozwój. Podobnie nowotwór zmienia nawet napływające do mózgu komórki obronne - tzw. makrofagi obwodowe.
Nie było jednak wiadomo w jaki sposób nowotwór oszukuje układ obronny gospodarza i zmusza komórki mikrogleju, by działały na jego rzecz i wspierały jego rozrost. Udało się to odkryć dopiero po kilku latach.
Inni badacze wykazali, że w przypadku raka piersi czynnikiem odpowiedzialnym za zmianę zachowania makrofagów jest białko CSF1, sterujące dojrzewaniem makrofagów. Naukowcy z Instytutu Nenckiego postawili sprawdzić, czy podobnej substancji nie wydzielają komórki złośliwych odmian glejaka.
Badania zespołu prof. Kamińskiej wykazały, że glejaki nie produkują białka CSF1 i nie ma ono znaczącego wpływu na rozwój guza. Udało się jednak zaobserwować produkcję innego białka z tej samej rodziny, o nazwie CSF2. W guzach łagodnych występowało ono w niewielkich ilościach, za to bardzo dużych w złośliwych odmianach glejaka.
Polscy badacze postanowili sprawdzić, czy białko to rzeczywiście wpływa na inwazyjność nowotworu. Za pomocą opracowanych przez siebie narzędzi wyłączyli w komórkach glejaka gen odpowiedzialny za wytwarzanie białka CSF2.
-Stwierdziliśmy, że po wyłączeniu genu produkującego białko CSF2 komórki guza już nie przyciągają mikrogleju i nie są w stanie przekształcać jego komórek, by wspierały nowotwór. W tej sytuacji układ odpornościowy zaczyna pracować zgodnie z oczekiwaniami i złośliwy guz przekształca się w postać łagodną. Nie znika, ale przestaje rosnąć- mówi doktorantka Małgorzata Sielska z Instytutu Nenckiego.
Białko odpowiedzialne za "przeprogramowanie" odpowiedzi przeciwnowotworowej i wysoką inwazyjność glejaków występuje tylko w komórkach nowotworowych. Naukowcy z Instytutu Nenckiego przypuszczają, że nawet jeśli wytwarzający je gen zostanie wyłączony w całym mózgu, skutki tego odczuje tylko guz.
Prace badawcze nad przekształceniem złośliwych nowotworów mózgu w łagodne przeprowadzono na komórkach mysiego glejaka. Grupa prof. Kamińskiej sprawdziła teraz skuteczność tej metody na komórkach glejaków złośliwych występujących u ludzi. Z wstępnych badań wynika, że wyciszenie jednego genu w komórkach ludzkich glejaków rozwijających się w mózgu myszy również wstrzymuje wzrost nowotworu. W przyszłości będzie zatem możliwe opracowanie i zastosowanie terapii genowej u ludzi.
-Do opracowania leków i terapii ograniczających inwazyjność glejaków u ludzi jeszcze bardzo daleka droga- podkreśla prof. Kamińska.
PAP/ml



Zobacz więcej na temat: NAUKA nowotwory zdrowie
Czytaj także

Prześwietlenie mózgu do walki z chorobą Alzheimera

Ostatnia aktualizacja: 19.09.2013 11:22
Nowy sposób prześwietlania mózgu może pomóc w walce z nieuleczalną dziś chorobą Alzheimera. Pionierską metodę opracowali eksperci z Japonii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Poznań: Ruszył tydzień profilaktyki nowotworów głowy i szyi

Ostatnia aktualizacja: 23.09.2013 15:55
Badania profilaktyczne pacjentów z grup ryzyka - to jedna z propozycji rozpoczętego w Poznaniu Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi. Według danych nowotwory te zajmują szóste miejsce na świecie pod względem zachorowalności.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Opieka paliatywna: rak nie musi boleć

Ostatnia aktualizacja: 24.09.2013 01:00
Chorzy na raka żyją z bólem, chociaż czasami cierpieniom można zapobiec.
rozwiń zwiń