Kultura

Nikt inny tak nie opowiadał o zwierzakach

Ostatnia aktualizacja: 06.04.2012 12:15
Lemurom, indykom, rekinom, termitom i muchom tse-tse poświęcał odrębne, dwudziestominutowe audycje w Polskim Radiu. Zapraszamy do wysłuchania archiwalnych taśm Jana Żabińskiego z naszego archiwum.
Audio
Nikt inny tak nie opowiadał o zwierzakach
Foto: wikipedia commons

/

W 1955 roku do studia zaciągnięto Jana Żabińskiego prawie siłą. Zoolog od 30 lat nagrywał już wtedy audycje dla Polskiego Radia. Podczas jubileuszowego nagrania, które zachowało się w naszym archiwum, stwierdził, że niechętnie mówi o sobie, że nie ma na ten temat zbyt wiele zabawnego do powiedzenia.

To postać zupełnie niezwykła, nieco dziś zapomniana. Przed wojną był jednym z założycieli i pierwszym dyrektorem warszawskiego zoo. W czasie okupacji niemieckiej szybko stało się jasne, że placówka nie przetrwa. Okupanci organizowali na terenie zoo krwawe safari, strzelając do bezbronnych zwierząt z karabinów maszynowych. Istniała obawa, że część drapieżników wydostanie się na ulicę. 36 z nich Jan Żabiński uśpił osobiście, co musiał mocno przeżyć.

Żabiński nie opuścił zoo, gdy powstała tam wtedy hodowla świń. Na terenie ogrodu schronienie znalazło w czasie wojny kilkuset ukrywających się Żydów (razem z żoną Żabiński został nagrodzony medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata).

Doktor działał także w konspiracji. Na terenie ogrodu do tej pory pracownicy znajdują skrytki na broń budowane przez swoich poprzedników. Walczył w powstaniu warszawskim, ciężko ranny trafił do oflagu. Wrócił do Warszawy i zaczął odbudowywać zniszczony ogród zoologiczny. Zwierzęta przekazywali mu także dyrektorzy niemieckich placówek.

Zawsze słynął z ogromnej wiedzy i łatwości w jej przekazywaniu. W Polskim Radiu nagrał ponad 1500 audycji. Ich tematy bywały nieoczywiste, mówił o zwierzętach nocnych, o bakcylach, o zagrożonych misiach koala i rozgwiazdach. Każdemu zwierzęciu poświęcał 20 minutową audycję.

Opowiadał na przykład o lemurach: - Przede wszystkim skąd ta nazwa? O, jest ona dość starożytna. Używali jej bowiem Rzymianie dla oznaczania duchów zmarłych przodków. A cóż to ma do zwierząt? - spytacie może rzeczywiście zaciekawieni. Na to odpowie jedna z najcharakterystyczniejszych cech wspólnych dla wszystkich gatunków należących do lemurów: są istotami nocnymi, niemal nigdy nie stykającymi się z ziemią, a czasem szybko, czasem powoli, ale zawsze absolutnie bez szmeru przesuwają się jak cienie po gałęziach drzew.

Przypominamy archiwalne nagrania poświęcone nie tylko lemurom, ale i latającym żabom, mrówkojadom, lelkom i ogórkom morskim. Choć tematy wybierał nieoczywiste, stał się on szybko jedną z najpopularniejszych osób w Polskim Radiu. Jan Żabiński o życiu mówił w swojej audycji tak: - Inne jest przecież życie nas - ludzi, inne tygrysa, rekina, inne dżdżownicy, a jeszcze inne ameby, bakterii, dębu, czy trawy. To wszystko są istoty żywe, życia każdej z nich są niewątpliwie odmienne. Jeżeli więc chodzi o życie w ogóle, trzeba by podać definicję co pod tym terminem rozumiemy.

Kolejnych audycji Jana Żabińskiego można posłuchać tu >>>

 

Urszula Schwarzenberg-Czerny / fot. PAP/CAF-ARCHIWUM

www.narodoweczytanie.polskieradio.pl
Cichociemni
Czytaj także

Klub Trójki: opowieść o Antoninie i Janie Żabińskich

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2009 21:00
Niezwykła opowieść o niezwykłych ludziach
rozwiń zwiń
Czytaj także

Opowieść o Janie Żabińskim - odc.1

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2009 09:15
Opowieść o Janie Żabińskim - odc.1
rozwiń zwiń
Czytaj także

„Ludziom i zwierzętom” – reportaż Małgorzaty Żerwe i Davida Zane Mairowitza

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2011 15:28
Wtorek, 10 maja, godzina 20.10, Program 1.
MELCHIORY 2010 – nagroda w kategorii Premiera Roku (Srebrny Melchior).
rozwiń zwiń
Czytaj także

Przeżyli wojnę, bo znaleźli schronienie w zoo

Ostatnia aktualizacja: 02.04.2012 14:02
W czasie wojny na byłym wybiegu dla lwów i w willi dyrektora Jana Żabińskiego, ukrywali się Żydzi. Schronienie w warszawskim zoo znalazło w czasie wojny kilkaset osób.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zwierzęta małe i duże w Polskim Radiu

Ostatnia aktualizacja: 05.04.2012 23:30
- Nie chcę szkalować kapucynki, to nie żaden szatan - uspokajał doktor Jan Żabiński i dodawał za chwilę, że małpka dysponuje czterema, bardzo ostrymi kłami. Prezentujemy fantastyczne audycje o zwierzętach, z archiwum Polskiego Radia.
rozwiń zwiń