Olli Mustonen.jpg

16.10.2020 19:30
 <iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/RgjqbTVC0UQ" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen=""></iframe>
Program:
Jean Sibelius 3 Sonatiny op. 67
Fryderyk Chopin Mazurek a-moll op. 59 nr 1 Mazurek As-dur op. 59 nr 2 Mazurek fis-moll op. 59 nr 3 Mazurek H-dur op. 56 nr 1 Mazurek C-dur op. 56 nr 2 Mazurek c-moll op. 56 nr 3
Rodion Szczedrin Notebook for the Youth
Olli Mustonen Sonata fortepianowa "Jehkin Iivana"
Siergiej Prokofiew VII Sonata B-dur op. 83
 
Olli Mustonen urodził się w 1967 roku w Helsinkach. Pierwsze muzyczne kroki stawiał pod okiem Ralfa Gothoniego w wieku 5 lat, ucząc się gry na klawesynie. Następnie pobierał lekcje fortepianu u Eero Heinonena, zaś w wieku 8 lat rozpoczął naukę kompozycji u Einojuhaniego Rautavaary. Zgodnie z tradycją wielkich mistrzów Mustonen łączy role: kompozytora, dyrygenta oraz pianisty i pozostaje aktywny na każdym z tych pól.
Jako pianista Mustonen ma za sobą występy z czołowymi orkiestrami na świecie, takimi jak brytyjska Royal Philharmonic Orchestra, Berliner Philharmoniker, amsterdamska Concertgebouw, BBC Scottish Symphony Orchestra, Royal Stockholm Philharmonic, Orchestre de Paris, orkiestry symfoniczne z Chicago i Los Angeles oraz wiele innych wybitnych zespołami. Współpracował ze światowej sławy dyrygentami, takimi jak Vladimir Ashkenazy, Pierre Boulez, Christoph Eschenbach, Daniel Barenboim czy Klaus Tennstedt. Znany jest z występów na całym świecie w prestiżowych salach koncertowych w Londynie, Wiedniu, Paryżu, Tokio czy Berlinie. W nowojorskiej Carnegie Hall zadebiutował mając niespełna 20 lat. Jego nagranie preludiów Szostakowicza oraz Alkana zostało okrzyknięte najlepszym nagraniem instrumentalnym roku i zdobyło prestiżowe nagrody – Edison Award i Grammy Award (1992 r.).  
Olli Mustonen jako dyrygent współpracował ze wszystkimi czołowymi fińskimi orkiestrami, jak również m.in. z Deutsche Kammerphilharmonie, weimarską Staatskapelle, włoskimi Orchestra Sinfonica di Milano, Orchestra della Toskana, Jerusalem Symphony oraz orkiestrami symfonicznymi z Zachodniej Australii. Jest współzałożycielem Helsińskiej Orkiestry Festiwalowej, zaś od 2003 roku współpracuje z orkiestrą Tapiola Sinfonietta.
Jako kompozytor nawiązuje do zróżnicowanych stylistyk. W swoich utworach sięga do technik barokowych, słychać w nich też echa romantyzmu, neoklasycyzmu, aż po minimalizm. Działalność kompozytorska odzwierciedla się w jego spojrzeniu na wykonawstwo. Wskazuje on, że każda prezentacja utworu powinna mieć „świeżość pierwszego wykonania”, dzięki czemu słuchacze i wykonawca mogą „spotkać się” z kompozytorem.
Polskiej publiczności Mustonen znany jest z kilkukrotnych występów na Festiwalu „Chopin i jego Europa”.
 
Podczas piątkowego koncertu Olli Mustonen wykona różnorodny i obfity repertuar.
Recital rozpocznie się od wykonania 3 Sonatin op. 67 fińskiego kompozytora Jeana Sibeliusa. Powstały w 1912 roku, krótko po ukończeniu przez twórcę IV Symfonii. Zostały zadedykowane Marcie Tornell, nauczycielce fortepianu dzieci artysty. Uznawane są za najlepsze i najefektowniejsze dzieła fortepianowe kompozytora. Pierwsza z sonatin (fis-moll) bywała mylnie opisywana jako A-dur, za sprawą błędu popełnionego przez pierwszego wydawcę zbioru. Faktycznie, otwierająca utwór delikatna melodia jest dość niejednoznaczna harmonicznie, oscyluje wokół tonacji D-dur i A-dur. Druga część tej sonatiny – Largo, uznawana jest za najwybitniejszą. Po pięknej, stopniowo rozwijającej się melodii tej części następuje skontrastowany w stosunku do niej, dynamiczny finał. Otwiera go ciąg łamanych oktaw w prawej ręce, którym towarzyszy dynamiczna melodia w lewej ręce. Melodia finału ulatnia się w delikatnym pianissmo. W II Sonatinie E-dur, kompozytor wprowadza technikę imitacji, pierwszą część otwiera śpiewny kanon. Ta sonatina określana jest jako pogodna, spokojna. W kontraście do niej, III Sonatina b-moll, ma raczej poważny, miejscami ponury wyraz. Ze względu na mnogość rozwiązań technicznych, określana jest jako „eksperymentalna”.
 
W kolejnej części koncertu wracamy do czasów Chopina. Wykonane zostaną Mazurki op. 59 oraz op. 56.
Pierwszy z mazurków op. 59 to Mazurek a-moll, uznany za jedno z miniaturowych arcydzieł. Zdaniem Ludwika Bonarskiego obfituje on w „najpiękniejsze brzmienia, jakie w ogóle można wydobyć z fortepianu”. Kolejny z mazurków zadedykowany został żonie Feliksa Mendelssohna, Cecylii. Mendelssohn pisał: „Mój Drogi Chopinie, chciałbym prosić Pana o pewną grzeczność. Czy byłby Pan łaskaw napisać kilka taktów muzyki, dla mojej żony Cecylii? Gdy spotkaliśmy się po raz ostatni, we Frankfurcie, byłem wówczas zaręczony; od owego czasu, za każdym razem, gdy chcę mej żonie zrobić szczególną przyjemność, muszę jej zagrać coś z Pana muzyki...”. Chopin odpowiedział kompozytorowi po pewnym czasie, załączając do listu autograf Mazurka As-dur dla jego małżonki. W ostatnim z mazurków – w tonacji fis-moll – usłyszymy przebłyski wigoru i pędu, na przemian ze spokojem i refleksją. Zdaniem Mieczysława Tomaszewskiego „grany w sposób, którego jest godny, może przynieść przeżycia o charakterze katharsis”.
Zbiór trzech Mazurków op. 56 powstał w 1843 roku. Chopin dedykował go irlandzkiej pisarce Catherine Maberly. Wydanie londyńskie zostało opatrzone tytułem: Souvenir de la Pologne. 9th Set Of Mazurkas, op. 56. Każdy z mazurków jest wyjątkowy i odmienny, przy czym określane są jako „okruchy wspomnień konstruowane w jedną całość” – miejscami nostalgiczne, chwilami wyraźnie ludowe. W pierwszym Mazurku h-moll na zmianę przebrzmiewają echa mazura ustępujące fragmentom przypominającym oberka i walca. Mazurek C-dur należał do ulubionych utworów z tego gatunku księżnej Marceliny Czartoryskiej. Mazurek c-moll określany jest jako nostalgiczny, o kształcie „choreicznego poematu”. Dla niektórych stanowi zapowiedź przyszłości – Zdzisław Jachimecki słyszał w nim „fundamenty pod muzykę przyszłych czasów”.
 
Następnie zaprezentowany zostanie Notebook for the Youth Rodiona Szczedrina. Rosyjskiego kompozytora z Mustonenem wiąże szczególna relacja, zadedykował mu on swój V Koncert fortepianowy, którego światowa premiera odbyła się w 1999 roku. Cykl utworów ze zbioru Notebook for the Youth wpisuje się w tradycje poprzedników – Piotra Czajkowskiego (Album dla młodzieży op. 39) czy Roberta Schumanna (Album für die Jugend op. 68), piszących utwory dedykowane młodszym pianistom, dostosowane do możliwości początkujących adeptów sztuki gry na fortepianie. Jednak 15 miniatur Szczedrina to wymagające technicznie, kunsztowne utwory, mogące stanowić nie lada wyzwanie dla młodych instrumentalistów. 
 
Sonata fortepianowa "Jehkin Iivana" to utwór napisany przez samego Olliego Mustonena. Historię powstania tej szczególnej sonaty – początkowo przeznaczonej na gitarę – opowiada sam kompozytor: <iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/4S99-ySi4o4" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen=""></iframe>  
Recital zwieńczy VII Sonata B-dur op. 83 Sergieja Prokofiewa. Olli Mustonen jest znany z propagowania muzyki rosyjskiego kompozytora, nagrał wraz z Fińską Orkiestrą Radiową (pod dyrekcją Hannu Lintu) wszystkie koncerty fortepianowe Prokofiewa.Komplet jego sonat fortepianowych wykonał w ramach swoich tournées po Belgii, Holandii oraz podczas Ruhr Piano Festival (2017 r.).

Streaming recitalu Olliego Mustonena