Radiowe Centrum Kultury Ludowej

"Gajdy z bliska. Technika i repertuar", Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe "Na Groniach"

Ostatnia aktualizacja: 06.02.2020 14:18
Laureat wyróżnienia w konkursie na Fonogram Źródeł 2018 roku.
Gajdy z bliska. Technika i repertuar, Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Na Groniach
"Gajdy z bliska. Technika i repertuar", Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe "Na Groniach"Foto: mat. pras.

„Gajdy z bliska – technika i repertuar” jest efektem realizowanego przez Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe „Na Groniach” projektu o podobnym tytule.

Gajdy i skrzypce są dwoma podstawowymi instrumentami, które charakteryzują Beskid Śląski. Ochrona umiejętności gry na gajdach i ich budowy jest przedmiotem troski wielu osób – czynnych instrumentalistów i instytucji. Ważnym zadaniem jest również utrwaleni tradycyjnego repertuaru, który stanowi materiał źródłowy pomocny przy nauce gry na gajdach.

Wydawnictwo składa się z dwóch części – książeczki z opisem instrumentu i wszystkimi aspektami technicznymi autorstwa Ewy Cudzich i Piotra Pańczyka oraz z transkrypcjami nutowymi utworów zawartych na płycie. Dodatkowym atutem są reprodukcje prac artysty-malarza Jana Wałacha (1884-1979), udostępnione przez Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie. Płyta CD jest swoistym wzornikiem, znalazła się na niej muzyka tradycyjna, a także forma pisana - aspekty techniczne omawiające budową instrumentu, sposoby strojenia.

Na płycie znalazło się 11 utworów na gajdy i skrzypce w wykonaniu Zbigniewa Wałacha i Jana Wałacha, opatrzone słowem wstępnym Piotra Probosza oraz poezją Jerzego Probosza (1901-1942). Materiał stanowi jeden z elementów ochrony, podtrzymania tradycji gry i budowy instrumentów. Tego typu inicjatywy, wraz z badania etnograficznymi i dokumentacją wizualną, prowadzenie szeroko rozumianej działalności edukacyjnej mają na celu uświadamianie i popularyzowanie wartości i znaczenia tradycji gry, i budownictwa tegoż instrumentu. Jest to szczególnie ważne również w kontekście wpisu na Krajowa Listę Niematerialnego Dziedzictwa gajd, „Gajdy - umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry”.

Lista utworów

  1. Buk
  2. Wstępne słowo
  3. Zagrejcie gajdziczki
  4. Ludzkie upodobania
  5. Powiydz mi ma miła
  6. Jadóm sukennicy z Berna
  7. Przyśpiewki
  8. Wiosna
  9. Ej, dudnj żie, mi dudni
  10. Za dźwiyrzami
  11. Co kto chce
  12. Husar na szynku
  13. Zahóczały góry
  14. Ziemio Ojcowska...
  15. Siosto moja siostro
  16. Ja sierotka mała
  17. Furmanek
  18. W podzięce

Wykonawcy

Zbigniew Wałach - śpiew, gajdy
Jan Wałach - śpiew, skrzypce
Piotr Probosz - słowo mówione

***                                                                              

Skład jury Fonogramu Źródeł  2018 roku:

Maria Baliszewska – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej

Anna Borucka-Szotkowska – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej

Magdalena Tejchma – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej

dr Weronika Grozdew-Kołacińska – etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN

prof. Piotr Dahlig – etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW

Werdyktem jury nagrodę specjalną w wysokości 2500 zł otrzymuje Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu za publikację „Sobiescy – zachowane w dźwiękach”. Jury przyznaje nagrodę za bezcenne wydawnictwo zawierające jedne z najstarszych nagrań dźwiękowych i audiowizualnych, uzupełnione syntetycznymi artykułami z historii badań Jadwigi i Mariana Sobieskich.

Pierwszą nagrodę otrzymuje Towarzystwo dla Natury i Człowieka za publikację „Łuhom, łuhom ponad Buhom. Muzyka tradycyjna Polesia Lubelskiego i jej wykonawcy”, za znakomitą panoramę dźwiękową regionu wzbogaconą wyczerpującymi biografiami wykonawców. Jury wyraża także uznanie dla pełnej pasji pracy Krzysztofa Gorczycy.

Dwie równorzędne drugie nagrody otrzymują:

Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk za płytę „Barwy nadpopradzkiej nuty. Nagrania archiwalne tradycyjnych pieśni i muzyki górali nadpopradzkich ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN”. Płyta przedstawia unikatowy przegląd nagrań archiwalnych zrealizowanych podczas Ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego w listopadzie 1952 roku, reprezentujących rzadko obecny w dyskografii polskiego folkloru region Czarnych Górali, oraz

Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona za płytę „Pięciu od Bogusza” zawierającą  nagrania uczniów legendarnego skrzypka Radomszczyzny Jana Bogusza: Piotra Gacy, Tadeusza Jedynaka, Józefa Zarasia, Józefa Papisa i Stanisława Ziei.

Dwie równorzędne trzecie nagrody otrzymują:

Szamotulski Ośrodek Kultury za płytę „Romuald Jędraszak – portret dudziarza wielkopolskiego” za wyczerpującą dokumentację działalności muzyka i nauczyciela, oraz

Gminne Centrum Kultury im. Jana z Domachowa Bzdęgi w Krobi za płytę „La la gąski na gałązki – muzyczne tradycje dziecięce Biskupizny”. Jury przyznaje nagrodę za ciekawe przybliżenie folkloru dziecięcego regionu Biskupizny.

Ze względu na wysoki poziom i dużą liczbę zgłoszeń do tegorocznego konkursu na Fonogram Źródeł, jury postanowiło przyznać cztery równorzędne wyróżnienia:

Muzeum Zachodniokaszubskiemu w Bytowie za album „Cassubia Incognita Novum” .

Stowarzyszeniu Kulturalno-Oświatowemu „Na Groniach” za płytę „Gajdy z bliska – technika i repertuar”

Miejskiemu Domowi Kultury w Kolbuszowej za publikacje: „Muzykanci z Puszczy Sandomierskiej 4. Jurek Wrona z kapelą” oraz „Katalog V Festiwalu Żywej Muzyki na Strun Dwanaście i Trzy Smyki”.

Stowarzyszeniu Dziedzictwo Podlasia za płytę „Ludowe pieśni religijne z Podlasia cz.II”.

Zobacz więcej na temat: Nowa Tradycja