Historia

Od "Błyskawicy" do Wolnej Europy

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2013 10:34
Za wyjściową datę w historii polskiej radiofonii uznaje się dzień, w którym nadano z Warszawy pierwszą próbną audycję - 1 lutego 1925. Rok później Polskie Radio rozpoczęło regularne nadawanie programów.
Audio
Studio radiowe RWE. Widoczni od lewej: inż. W. Nowik, Leopold Kielanowski, Włada Majewska, Jerzy Kropiwnicki
Studio radiowe RWE. Widoczni od lewej: inż. W. Nowik, Leopold Kielanowski, Włada Majewska, Jerzy KropiwnickiFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Początkowo radio pełniło przede wszystkim funkcję przekaźnika treści muzycznych i kulturalnych. Z czasem zaczęło odgrywać coraz większą rolę jako źródło informacji, stając się nieodłączną częścią życia codziennego. Było szybsze niż prasa i docierało do osób nieumiejących czytać.

Przekazywanie informacji stało się szczególnie ważne w wyjątkowych sytuacjach, choćby podczas II wojny światowej. Przejmujący komunikat Polacy usłyszeli 1 września 1939 roku: "Halo, halo, tu Warszawa i wszystkie rozgłośnie Polskiego Radia. Dziś rano o godzinie 5. minut 40 oddziały niemieckie przekroczyły granicę Polską, łamiąc pakt o nieagresji. Bombardowano szereg miast".

Po chwili Polskie Radio nadało przemówienie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

- A więc wojna. Z dniem dzisiejszym wszelkie sprawy i zagadnienia schodzą na plan dalszy. Całe nasze życie publiczne i prywatne przestawiamy na specjalne tory. Weszlismy w okres wojny, cały wysiłek narodu musi iść w jednym kierunku. Wszyscy jesteśmy żołnierzami, musimy myśleć o jednym. Walka aż do zwycięstwa - mówił Starzyński.

W czasie wojny radio umożliwiało docieranie z informacjami za linię frontu, między innymi do krajów okupowanych przez Niemcy, pełniło funkcje dywersyjne, podtrzymywało ducha oporu oraz wiarę w zwycięstwo.

"Błyskawica"

1 października 1939 roku Polskie Radio przeszło do konspiracji. Kilkuletnie milczenie w eterze spowodowane okupacją, przerwało uruchomienie w sierpniu 1944 radiostacji "Błyskawica". Udało jej się przetrwać całe powstanie warszawskie. Stacja podawała aktualne komunikaty o walkach, reportaże z barykad, nazwiska poległych, cywilne komunikaty, a także wiersze i piosenki powstańcze.

Dzięki "Błyskawicy" świat dowiadywał się o przebiegu walk w Warszawie, wypędzaniu ludności ze stolicy, obozie jenieckim w Pruszkowie i innych ważnych wydarzeniach. Programy emitowano 4 razy dziennie.

Radio "Solidarność"

Podziemne radio odegrało też ważną rolę w okresie stanu wojennego w Polsce w 1981 roku. Uruchomienie nadajników "Radia Solidarność" między innymi w Warszawie, Wrocławiu, Toruniu, Świdniku i Puławach było jedną z form oporu członków związku NSZZ "Solidarność", zdelegalizowanego w stanie wojennym.

Radiostacja działała mimo prób zagłuszania oraz intensywnych poszukiwań nadajników przez SB i milicję. W Warszawie audycje poprzedzał sygnał dźwiękowy wzorowany na okupacyjnej piosence "siekiera, motyka".

RWE

W czasach PRL, zwłaszcza w okresie stanu wojennego,gdy władza komunistyczna wykorzystywała radio jako instrument propagandowy, wielką rolę w przekazywaniu obiektywnej informacji odegrały rozgłośnie zagraniczne takie, jak: Radio Wolna Europa, BBC, czy Głos Ameryki. Stacje te przekazywały rodakom w kraju wiadomości, których próżno było szukać w cenzurowanych środkach przekazu. Mimo intensywnego zagłuszania, audycje tych rozgłośni odegrały istotną rolę w przełamaniu monopolu informacyjnego władz komunistycznych nie tylko w Polsce, lecz także w krajach za "żelazną kurtyną".

Zobacz także serwis: RWE>>>

Radia Wolna Europa Polacy mogli słuchać od 1952 roku. Nad Wisłę popłynęły wówczas pierwsze takty "Majowej jutrzenki", sygnału polskiej sekcji RWE.

Programy z zagranicy mają obecnie znaczenie w tych krajach, którym daleko jeszcze do demokracji. Należy do nich Białoruś, gdzie reżim Aleksandra Łukaszenki cenzuruje środki przekazu. Z myślą o mieszkańcach tamtego kraju Polskie Radio dla Zagranicy nadaje program po białorusku, a kilka lat temu powstało Europejskie Radio dla Białorusi z siedzibą w Warszawie. Ich celem jest przekazywanie Białorusinom obiektywnych i zgodnych z rzeczywistością informacji.

mr

Czytaj także

Rozgrzewka szczeny, gorąca linia i siła obliczeń. Radio od kuchni

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2013 19:00
- Już widać, że 53'25" plus 2'53" plus minuta się nie zmieszczą. Od razu po ostatnim słowie trzeba zejść - prowadzi swoje obliczenia realizatorka Zofia Kruszewska. Pracownicy radiowej reżyserki muszą być gotowi na wszystko, bo radio, to żywy twór. A co dzieje się w tym czasie w redaktorskich pokojach?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Cyfrowe radio naziemne wystartuje w tym roku

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2013 06:59
Lepsza jakość, większy zasięg, a nawet możliwość pokazywania obrazu na radioodbiorniku. Cyfrowe radio naziemne, bo o nim mowa, ma ruszyć jeszcze w tym roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zdrojewski: gdyby nie radio, to... nie byłoby telewizji

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2013 08:05
- Bez radia byłoby zdecydowanie nudniej - mówił w radiowej Jedynce Bogdan Zdrojewski, minister kultury.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Technologiczna rewolucja w Polskim Radiu

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2013 09:13
- Planujemy wystartowanie z cyfryzacją emisji i odbioru na jesieni tego roku. Być może stanie się to 1 października, być może miesiąc wcześniej - mówił w "Sygnałach dnia" Andrzej Siezieniewski, prezes Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Polskie Radio było oknem na świat"

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2013 09:38
Polskie Radio dla wielu mieszkańców Ukrainy w czasach komunistycznych było oknem na świat. To tutaj można było usłyszeć muzykę rockową, która nie była puszczana w radzieckich stacjach.
rozwiń zwiń