Historia

Stowarzyszenie Memoriał w walce o prawdę

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2017 05:45
- Katyń jest wyjątkową zbrodnią stalinowską, bo Katyń to nie tylko sama zagłada, ale i pół wieku kłamstwa, czego nie było w stosunku do innych operacji terroru stalinowskiego – podkreślał Aleksander Gurjanow ze Stowarzyszenia Memoriał w Polskim Radiu.
Audio
  • Aleksander Gurianow o działalności Stowarzyszenia Memoriał - rozmowa Grzegorza Ślubowskiego w Moskwie. (PR, 2.04.2010)
Ekshumacja masowych grobów w Katyniu w 1943 roku
Ekshumacja masowych grobów w Katyniu w 1943 rokuFoto: autor nieznany/Wikipedia/domena publiczna

28 stycznia 1989 odbyła się konferencja założycielska Ogólnokrajowego Stowarzyszenia Historyczno-Oświatowego Memoriał. Inicjatorami powołania stowarzyszenia byli m.in. Andriej Sacharow, Jewgienij Jewtuszenko i Andriej Wozniesienski.

Pomysł założenia Stowarzyszenia Memoriał powstał w 1987 w Moskwie w nieformalnej grupie osób, która chciała zbudować w Moskwie centrum pamięci ofiar stalinowskich represji, obejmującego muzeum, archiwum i bibliotekę. Początkowo zajmowała się ona głównie organizowaniem ogólnoradzieckiej akcji zbierania podpisów pod petycją do władz, w tym też czasie powstały liczne grupy memorialne w innych miastach ZSRR. W 1988 postanowiono rozpocząć własne działania zmierzające do zbierania i archiwizacji dokumentów dotyczących zesłań i uwięzień w ZSRR. Oficjalnie Stowarzyszenie Memoriał zarejestrowano w 1989 roku.

- Prowadzimy działania dotyczące dwóch kwestii związanych z Katyniem – imiennego uznania wszystkich rozstrzelanych jeńców i więźniów zachodniej Ukrainy i Białorusi za ofiary represji politycznych, zgodnie z obowiązującą rosyjska ustawą o rehabilitacji ofiar represji politycznych – powiedział Aleksander Gurianow, koordynator Komisji Polskiej Stowarzyszenia Memoriał w rozmowie z Grzegorzem Ślubowskim z Polskiego Radia. – Domagamy się też odtajnienia wszystkich akt dotyczących sprawy Katynia, wskazania winnych tamtej zbrodni i procesowego ustalenia wszystkich osób poszkodowanych, zarówno jeńców jaki i więźniów – mówił Gurianow w Moskwie 2 kwietnia 2010.

Gurianow podkreślał, że władze Rosji wycofują się z uznania sprawstwa zbrodni katyńskiej. - Katyń pod tym względem jest wyjątkową zbrodnią stalinowską, przede wszystkim dlatego, że Katyń to nie tylko sama zagłada, ale i pół wieku kłamstwa, czego nie było w stosunku do innych operacji terroru stalinowskiego – podkreślał Aleksander Gurjanow.

Stalinowska wersja była utrzymywana w propagandzie zarówno ZSRR, jak i PRL, praktycznie do 1989 roku. W związku z pierestrojką w 1987 roku utworzono w porozumieniu z ówczesnym przywódcą ZSRR Michaiłem Gorbaczowem mieszaną polsko-radziecką komisję historyków partyjnych do wyjaśnienia białych plam w historii wzajemnych stosunków. Jej prace dotyczyły także zbrodni katyńskiej.

14 października 1992 na polecenie prezydenta Borysa Jelcyna naczelny archiwista państwowy Rosji Rudolf Pichoja przekazał prezydentowi Lechowi Wałęsie uwierzytelnione kopie dokumentów z teczki specjalnej nr 1, w tym kopie uchwały Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 i ściśle tajnej notatki Aleksandra Szelepina, szefa KGB, z 3 marca 1959. Dokumenty opublikowano w 1992 roku w Polsce w zbiorze "Katyń. Dokumenty ludobójstwa", a w Rosji w pierwszym numerze miesięcznika "Woprosy istorii" z 1993 roku.

im

Czytaj także

Rosja nie przekaże dokumentów "drugiego Katynia"

Ostatnia aktualizacja: 07.08.2013 07:36
Nie będzie pomocy prawnej Rosji w śledztwie pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej ws. obławy augustowskiej z 1945 r. i zamordowania ok. 600 Polaków przez kontrwywiad wojsk ZSRR - ujawnił we wtorek IPN.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Miednoje: hołd pamięci zamordowanych Polaków

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2013 08:00
Przedstawiciele polskich władz oddadzą hołd polskim policjantom i żandarmom, zamordowanym w Związku Radzieckim. Uroczysta msza święta zostanie w poniedziałek odprawiona na cmentarzu w Miednoje, niedaleko Tweru.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katyń to nie jest tylko sowieckie kłamstwo

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2014 10:58
- Kiedy dotarłam do tego dokumentu, myślałam, że to halucynacja - mówiła podczas specjalnej konferencji badaczka Krystyna Piórkowska, która w archiwum USA natrafiła na zeznanie amerykańskiego żołnierza potwierdzające sowiecką odpowiedzialność za zbrodnię katyńską.
rozwiń zwiń