Historia

Niezależne Zrzeszenie Studentów - legalne dzięki strajkom

Ostatnia aktualizacja: 18.02.2020 05:45
18 lutego 1981 roku  rząd PRL podpisał ze studentami tzw. porozumienie łódzkie, które zakończyło studenckie strajk w Łodzi oraz strajki studentów na innych uczelniach w Polsce.
Audio
  • Fragment programu informacyjnego "Panorama dnia" w Polskiej Rozgłośni Radia Wolna Europa. (RWE, 19.02.1981)
Strajkujący studenci Uniwersytetu Łódzkiego na tle tablicy ogłoszeniowej z hasłami Solidarności. Łódź, 16.02.1981
Strajkujący studenci Uniwersytetu Łódzkiego na tle tablicy ogłoszeniowej z hasłami "Solidarności". Łódź, 16.02.1981Foto: PAP/CAF/Andrzej Zbraniecki

Po prawie miesiącu strajków, 17 lutego 1981, sąd zarejestrował pierwszą niezależną organizację w krajach bloku komunistycznego – Niezależne Zrzeszenie Studentów. Strajk trwał 29 dni i był wówczas najdłuższym okupacyjnym strajkiem studenckim w Europie.

Strajkowało blisko 10 tysięcy studentów łódzkich uczelni. Główną siedzibą strajkujących był budynek Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Strajkowali studenci uniwersyteccy z wydziałów prawa i administracji, ekonomii, matematyki, fizyki, chemii oraz studenci Politechniki Łódzkiej.

Studenci żądali m.in. rejestracji NZS, zniesienia przymusu nauczania języka rosyjskiego i przedmiotów indoktrynacyjnych, zniesienia cenzury w wydawnictwach, prawa do swobodnego wyjazdu za granicę, skrócenia służby wojskowej dla studentów, wprowadzenia niezależności uczelni w sprawach naukowych i dydaktycznych, wydłużenia czasu studiów do 5 lat, poszanowania autonomii uczelni przez Milicję Obywatelską i Służbę Bezpieczeństwa, poprawy sytuacji bytowej studiujących i absolwentów, a ze spraw pozastudenckich także uwolnienia więźniów politycznych oraz ukarania winnych stłumienia protestów robotniczych w grudniu 1970 i 1976 roku.

- Przyjęcie porozumienia przyjęte zostało głośnymi okrzykami radości i odśpiewaniem hymnu narodowego – relacjonował wydarzenia w Łodzi lektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w codziennym programie informacyjnym "Panorama dnia" z 19 lutego 1981.

Dzięki ustępstwom rządu uczelnie zyskały większą autonomię, a studenci niezależną organizację. Oprócz rejestracji NZS władze zgodziły się spełnić ponad 50 innych postulatów, m.in. skrócić służbę wojskową studentów, zezwolić na wybór lektoratów, wydłużyć okres studiów, obiecano też poprawić sytuację socjalną studiujących.

Posłuchaj archiwalnego dźwięku i dowiedz się, w jaki sposób mieszkańcy Łodzi solidaryzowali się ze strajkującymi studentami oraz relacji zagranicznych dziennikarzy z przebiegu strajku i reakcji studentów na podpisane ustępstwa.

im

Czytaj także

Niezależne Zrzeszenie Studentów - uczelniana Solidarność

Ostatnia aktualizacja: 22.09.2023 05:47
NZS powstało 22 września 1980 roku, ale ówczesny komunistyczny rząd zwlekał z rejestracją zrzeszenia. Ta nastąpiła dopiero po długich strajkach studentów 17 lutego 1981 roku, a pierwszym szefem organizacji został Jarosław Guzy. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Agnieszka Romaszewska-Guzy: w stanie wojennym siedziałam z kilkoma kobietami w celi jednoosobowej

Ostatnia aktualizacja: 27.12.2019 20:49
- Marzeniem w areszcie śledczym było dotknięcie stopą ziemi - tak stan wojenny w PR24 wspominała Agnieszka Romaszewska-Guzy. Gośćmi audycji byli też inni działacze opozycji antykomunistycznej w tym Krzysztof Mordziński i Zenon Lis oraz dr Grzegorz Majchrzak z IPN. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Nowak-Jeziorański. Legendarny kurier z Warszawy i symbol walki z komunizmem

Ostatnia aktualizacja: 20.01.2024 06:00
19 lat temu, w 2005 roku w Warszawie zmarł Jan Nowak-Jeziorański, żołnierz Armii Krajowej, legendarny "kurier z Warszawy", wieloletni dyrektor sekcji polskiej Radia Wolna Europa, dziennikarz, pisarz, publicysta.
rozwiń zwiń