Historia

Georges Danton – rewolucja pożera własne dzieci

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2023 05:30
Georges  Danton był jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci Rewolucji Francuskiej. Z jednej strony wybitny polityk i patriota, a z drugiej demagog i skorumpowany człowiek.
Szturm sankiulotów na pałac w Tuileries 10 sierpnia 1792 r.
Szturm sankiulotów na pałac w Tuileries 10 sierpnia 1792 r.Foto: wikipedia/domena publiczna

26 października 1759 urodził się Georges Danton, z wykształcenia prawnik, który odegrał kluczową rolę w pierwszej fazie Rewolucji Francuskiej. Georges Danton pozostanie na zawsze postacią kontrowersyjną w historiografii rewolucyjnej. Z jednej strony wybitny polityk i patriota, z drugiej demagog i skorumpowany człowiek.

Jakobin Pierre Levasseur – człowiek, który doskonale Dantona znał i go przeżył, napisał w swoich pamiętnikach: "Kochaliśmy wszyscy Dantona jako trybuna i polityka. Nie mogliśmy go szanować jako człowieka".

– To jest odpowiedź, która wyczerpuje również mój stosunek do tej postaci. Wielki talent polityczny, ogromne zdolności manewru i realistycznego spojrzenia na cele, a przy tym wiele ludzkich wad – mówił na antenie Polskiego Radia wybitny znawca Rewolucji Francuskiej prof. Jan Baszkiewicz.

Posłuchaj
29:02 jan baszkiewicz___c 15621_tr_0-0_99305741c13a076[00].mp3 Spotkanie z wybitnym znawcą Rewolucji Francuskiej historykiem prof. Janem Baszkiewiczem w audycji z cyklu "Wizerunki ludzi myślących". (PR, 14.10.1979)

 

Cnotliwy rewolucjonista

Danton odegrał kluczową rolę w pierwszej fazie Rewolucji Francuskiej. Zanim stał się sławny, brał udział w szturmie na Bastylię – znienawidzony symbol monarchii absolutnej. Uznanie wśród ludu Paryża i jakobinów zyskał sobie wystąpieniami w Zgromadzeniu Narodowym, w których potępiał niesprawiedliwość i korupcję.

Wiosną 1792 roku należał do grupy zwolenników wojny z Prusami, a po jej wybuchu wstąpił na sam szczyt władzy. Był głównym inspiratorem szturmu na pałac w Tuileries. Głosował za karą śmierci dla króla Ludwika XVI.

Przez trzy miesiące był faktycznym szefem rządu, sprawując funkcję ministra sprawiedliwości w Tymczasowej Radzie Wykonawczej. Później w Konwencie zajmował się głównie obroną narodową i polityką zagraniczną. Do legendy przeszły jego słowa wypowiedziane w przeddzień wybuchu I wojny koalicyjnej: "Do zwycięstwa potrzeba nam odwagi, odwagi i jeszcze raz odwagi".

Terror Robespierre’a

W 1793 roku Danton kierował Komitetem Ocalenia Publicznego. Wysunął wtedy propozycję wytyczenia naturalnych granic Francji, starał się rozbić koalicję przez zawieranie odrębnych traktatów pokojowych i prowadził tajne rokowania w Berlinie, Londynie i Turynie. Jako jeden z nielicznych jakobinów pragnął też porozumienia z żyrondystami. Nie doszło ono do skutku, a żyrondyści oskarżeni o przegraną wojnę z Prusami zginęli na gilotynie – z ich przywódcą Brissot de Warwille'em na czele.

Danton z inicjatora Trybunału Rewolucyjnego stał się zwolennikiem polityki pobłażliwości i zgody narodowej. Był przywódcą plebejskiego skrzydła klubu kordelierów.

Sesja
Na zdjęciu: Sesja Zgromadzenia Narodowego na Sali do Gry w Piłkę. Źr. Wikimedia/domena publiczna

W konflikcie między radykalnymi góralami (jakobini i kordelierzy) i umiarkowanymi żyrondystami odegrał dość dwuznaczną rolę. Obok Maximiliena Robespierre'a i Jeana Marata był uważany za najważniejszego przywódcę radykałów, a z drugiej strony do końca dążył do porozumienia między zwaśnionymi stronami.

Po rozpętaniu terroru rewolucyjnego przez Robespierre’a – początkowo jego sprzymierzeńca, a potem zaciekłego wroga – rzucił z trybuny Konwentu głośne słowa, domagając się "oszczędnej gospodarki ludzką krwią".


Posłuchaj
29:50 przerwana rewolucja 1789 roku___2433_96_iv_tr_0-0_103285574b957b77[00].mp3 Przerwana rewolucja 1789 roku - audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Historia na opak". Gośćmi programu są dr Janusz Osica i prof. Janusz Tazbir. (PR, 26.05.1995)

Posłuchaj
29:50 przerwana rewolucja 1789 roku___2433_96_iv_tr_0-0_103285574b957b77[00].mp3 Przerwana rewolucja 1789 roku - audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Historia na opak". Gośćmi programu są dr Janusz Osica i prof. Janusz Tazbir. (PR, 26.05.1995)

  

Rewolucja pożera własne dzieci

Po konflikcie Robespierrem, nazywanym "Nieprzekupnym", został oskarżony o spisek przeciw rządowi i zdradę stanu. Aresztowano go pod koniec marca 1794 roku wraz Camillem Desmoulinsem i generałem Westermannem. Postawiono go przed Trybunałem Rewolucyjnym i mimo znakomitej obrony ścięto na gilotynie.

Czarna karta Dantona

Dantonowi nie można odmówić talentów oratorskich i patriotycznej postawy, a jednocześnie nie sposób pominąć ciemnej strony jego życiorysu. Pod wpływem alkoholu okazywał się sprzedajnym i pozbawionym skrupułów politykiem. Brał pieniądze od wszystkich, zarówno wrogów wewnętrznych jak i zewnętrznych, uważając za naturalne bogacenie się na rewolucji.

mjm

Czytaj także

Wandea – ludobójstwo francusko-francuskie

Ostatnia aktualizacja: 23.12.2013 11:00
220 lat temu, 23 grudnia 1793, powstańcy wandejscy ponieśli ostateczną klęskę z wojskami I Republiki Francuskiej w bitwie Savenay. Po krwawym zwycięstwie podjęto plan bezlitosnej, całkowicie zbędnej, pacyfikacji Wandei.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ludwik XVI – człowiek, którego jedyną winą było to, że został królem

Ostatnia aktualizacja: 21.01.2018 06:05
Był władcą, który nie sprostał wymaganiom czasów, w których przyszło mu żyć. Rewolucja 1789 roku zmiotła go z tronu i zaprowadziła na gilotynę. Jej pocałunek poczuł 225 lat temu, 21 stycznia 1793.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Miał być hit, ale się nie udało. Gilotyna z 1793 roku nie znalazła kupca

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2014 10:35
Mimo iż cena za - jak zaznaczył francuski dom aukcyjny - wciąż sprawną gilotynę nie była duża, aukcja nie zainteresowała kolekcjonerów.
rozwiń zwiń