Historia

Henryk Sienkiewicz. "My wszyscy z niego"

Ostatnia aktualizacja: 05.05.2022 05:50
5 maja 1846 roku urodził się Henryk Sienkiewicz, noblista, jeden z najpopularniejszych pisarzy przełomu XIX i XX wieku. 
Kazimierz Pochwalski, Portret Henryka Sienkiewicza, 1890, Muzeum Narodowe w Kielcach
Kazimierz Pochwalski, Portret Henryka Sienkiewicza, 1890, Muzeum Narodowe w KielcachFoto: Domena publiczna/CC0

"My wszyscy z niego" - pisał o Henryku Sienkiewiczu w 1924 roku Stanisław Cat-Mackiewicz.

Henryk Sienkiewicz - zobacz serwis specjalny

Posłuchaj
12:44 Henryk Sienkiewicz_Pan Wołodyjowski.mp3 O "Panie Wołodyjowskim" Henryka Sienkiewicza mówią: historyk literatury polskiej prof. Stefan Treugutt i Aleksander Wiktor Piotrowski "Sto książek - sto rozmów". (PR, 10.04.1988)

 

Nie chciał być lekarzem

Jako 17-latek chciał wziąć udział w powstaniu styczniowym, ale był zbyt młody i nie pozwolono mu przystąpić do walk. W 1865 roku zdał egzamin maturalny. - Uczył się niespecjalnie - mówił dr Piotr Dmitrowicz w audycji "Mieć 19 lat". - Uczył się właściwie tylko pod koniec roku, po to tylko żeby przejść z klasy do klasy. Bardzo dużo czytał, a inne przedmioty, poza historią, którą znał świetnie, mówiąc delikatnie, odpuszczał sobie.

Jego rodzice chcieli, żeby został lekarzem i Sienkiewicz zgodnie z ich wolą dostał się na wydział lekarski. Kilka miesięcy później jednak przeniósł się na filologię. Był zafascynowany Józefem Ignacym Kraszewskim. Co ciekawe, to Kraszewski jako pierwszy napisał "Krzyżaków 1410", później ten pomysł kontynuował Sienkiewicz.


Posłuchaj
03:37 Henryk_Sienkiewicz_Mieć 19 lat.mp3 O pierwszych próbach pisarskich w czasach studiów i staraniach młodego Sienkiewicza o udział w powstaniu, aud. dr Piotra Dmitrowicza i Andrzeja Sowy z cyklu "Mieć 19 lat". (PR, 16.09.2005)

 

Pisał pod pseudonimem "Litwos" do "Gazety Polskiej" oraz "Niwy". W lutym 1876 roku wraz z Heleną Modrzejewską i grupą znajomych wybrał się w podróż do USA. Podczas tej wyprawy powstały m.in.: "Listy z podróży do Ameryki", "Latarnik" czy "Sachem". Do Europy pisarz powrócił w 1878 roku. Zatrzymał się w Londynie, następnie przez rok przebywał w Paryżu. W 1881 roku wziął ślub z Marią Szetkiewiczówną, cztery lata później Maria zmarła na gruźlicę.

Doceniony przez naród

Od maja 1883 do marca 1884 roku w warszawskim "Słowie" i krakowskim "Czasie" drukowana była powieść "Ogniem i mieczem". Ta i kolejne części "Trylogii" przyniosły pisarzowi wielką popularność. W 1884 roku pojawiły się pierwsze odcinki "Quo vadis". Sześć lat później Henryk Sienkiewicz wydał "Krzyżaków". W 25-lecie pracy twórczej otrzymał od narodu majątek ziemski w Oblęgorku.

Posłuchaj audycji o powieściach Henryka Sienkiewicza: "Panu Wołodyjowskim", "Potopie" i "Wirach".


Posłuchaj
12:59 Henryk Sienkiewicz_Wiry.mp3 O "Wirach" i politycznych poglądach Henryka Sienkiewicza, aud. Grażyny Gronczewskiej. (PR, 6.08.1996)

 

Posłuchaj
12:44 Henryk Sienkiewicz_Pan Wołodyjowski.mp3 O "Panie Wołodyjowskim" Henryka Sienkiewicza mówią: historyk literatury polskiej prof. Stefan Treugutt i Aleksander Wiktor Piotrowski "Sto książek - sto rozmów". (PR, 10.04.1988)

 

Posłuchaj
14:49 Henryk Sienkiewicz_Potop.mp3 O "Potopie" Henryka Sienkiewicza mówią: historyk literatury polskiej prof. Stefan Treugutt i Aleksander Wiktor Piotrowski "Sto książek - sto rozmów". (PR, 27.03.1988)

 

Nagroda Nobla

Odbierając nagrodę Nobla, powiedział: Ci, którzy mają prawo ubiegać się o nagrodę ustanowioną przez szlachetnego filantropa nie należą do ludzi jednego szczepu i nie są mieszkańcami jednego kraju. Wszystkie narody tego świata idą w zawody o tę nagrodę w osobach swoich poetów i pisarzy. Dlatego też wysoki areopag, który tę nagrodę przyznaje i dostojny monarcha, który ją wręcza wieńczą nie tylko poetę, ale zarazem i naród, którego synem jest poeta.

Sienkiewicz podkreślał, że nagroda to wyróżnienie nie tylko dla niego, ale też dla Polaków, pozbawionych w tym czasie własnego państwa. – Jego laur literacki był prawdziwym balsamem dla poddanych trójzaborowej niewoli rodaków – mówił dr Janusz Osica w "Kronice Polskiej" z 2001 roku.


Posłuchaj
06:15 Henryk Sienkiewicz_Kronika Polska.mp3 – Jego laur literacki był prawdziwym balsamem dla poddanych trójzaborowej niewoli rodaków – mówił dr Janusz Osica w aud. Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika Polska". (PR, 10.09.2001)

 

Po wybuchu wojny pisarz wyjechał do Szwajcarii. Z Ignacym Paderewskim założył Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Zmarł 15 listopada 1916 w Vevey i został tam pochowany. Osiem lat później prochy Henryka Sienkiewicza sprowadzono do kraju i pochowano w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie.

mb

Czytaj także

Bogusław Radziwiłł – czarny charakter Sienkiewicza

Ostatnia aktualizacja: 31.12.2019 05:43
Początkowo blisko związany z dworem królewskim Jana Kazimierza. Później prowadził życie awanturnika, libertyna i rozpustnika. W końcu nie zawahał się podpisać układu o rozbiorze Polski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sienkiewicz wraca do Polski. Drugi pogrzeb pisarza

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2023 06:00
Osiem lat po śmierci Henryka Sienkiewicza jego prochy uroczyście sprowadzono ze Szwajcarii do Polski. 99 lat temu, 27 października 1924 roku, ciało noblisty pochowano w Warszawie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Pan Wołodyjowski" – ważny film w burzliwych czasach

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2024 05:40
55 lat temu, 28 marca 1969 roku, w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie miała miejsce uroczysta premiera filmu "Pan Wołodyjowski" w reżyserii Jerzego Hoffmana. Przy realizacji tak ważnego dla Polaków obrazu, realizatorzy natrafili na liczne trudności właściwe dla burzliwego roku 1968. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Henryk Sienkiewicz - "Nasz Najserdeczniejszy" pisarz

Ostatnia aktualizacja: 18.04.2021 05:45
Każdy wielki twórca ma swój "drukowany" początek... czasem mniej, a innym razem bardziej zauważalny. Dzisiaj mija 152 lata od pierwszych słów Henryka Sienkiewicza, które zostały wydrukowane w prasie literackiej. Stało się to 18 kwietnia 1869 roku na łamach "Przeglądu Tygodniowego" nr 16.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nagroda Nobla. Polacy i jedna z najważniejszych nagród na świecie

Ostatnia aktualizacja: 10.12.2023 05:57
Rokrocznie 10 grudnia odbywa się w Sztokholmie szczególna uroczystość. W rocznicę śmierci Alfreda Nobla wręczane są słynne nagrody jego imienia. Osiem razy przyznano tę nagrodę Polakom.
rozwiń zwiń