Historia

Stutthof. Sześć lat piekła więźniów obozu

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2023 05:50
Powstał w czasie, kiedy broni się jeszcze Poczta Polska w Gdańsku. 9 maja 1945 roku został wyzwolony, jako ostatni działający na ziemiach polskich niemiecki obóz koncentracyjny.
Baraki więzienne obozu koncentracyjnego w Stuthoff, 1945 r.
Baraki więzienne obozu koncentracyjnego w Stuthoff, 1945 r.Foto: Wikipedia/domena publiczna

- Prosto z pracy popędzono nas na plac, gdzie kazano nam przez kilka godzin wykonywać komendy "padnij i powstań". W naszym gronie było wielu starszych, którzy nie nadążali z taką musztrą i ich specjalnie katowano - wspominał aresztowany 2 września Antoni Beling, dyżurny ruchu ze stacji Gdańsk Główny.


Posłuchaj
16:46 stutthof___4657_wspomnienia.mp3 Audycja "Mapa bohaterstwa" - wspomnienia więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof. (PR, 1970)

 

Posłuchaj wspomnień więźniów Stutthofu, którzy przeżyli "marsz śmierci".

Plany związane z założeniem obozu dla "niepożądanych elementów polskich" powstały już w roku 1936. Od tego czasu policja gdańska zbierała informacje o Polakach zamieszkujących obszary Wolnego Miasta Gdańska. W pierwszych dniach wojny dane te posłużyły do masowych aresztowań. Budowa obozu rozpoczęła się wraz z przyjazdem pierwszego transportu więźniów. Początkowo obóz składał się z 10 baraków i spełniał funkcje koncentracyjne. W listopadzie 1941 roku został powiększony do 120 hektarów i 30 baraków.

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

Niemcy zaczęli zwozić tu więźniów z różnych krajów. Obóz koncentracyjny Stutthof stanowił jedno z głównych miejsc, służących do masowej eksterminacji ludności na obszarze okręgu Rzeszy Gdańsk - Prusy Zachodnie. W czerwcu 1944 roku włączono go do realizacji "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej", nabrał więc charakteru obozu masowej zagłady. Łącznie przez KL Stutthof przeszło około 120 tys. więźniów, obywateli 25 krajów, z czego 50 tys. Żydów. Liczbę ofiar ocenia się na ponad 65 tys. ludzi. Niektóre źródła podają liczbę 85 tys. zamordowanych.

9 maja 1945 roku wojska radzieckie wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny Stutthof. Był to najdłużej działający na ziemiach polskich niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny. 

Po wojnie w procesach przeciwko byłym zbrodniarzom KL Stutthof sądzono 85 członków załogi obozu, łącznie z komendantem i obozowymi kapo. Zapadło kilkanaście wyroków śmierci i kary od kilku miesięcy więzienia do dożywocia.

Obecnie na terenie obozu w miejscowości Sztutowo znajduje się powstałe w 1962 roku Państwowe Muzeum Stutthof, obejmujące zachowaną część budynków i wyposażenia. Prowadzi ono między innymi badania dziejów obozu, jego eksterminacyjnych funkcji oraz miejsca Stutthofu w systemie hitlerowskich obozów zagłady. Kilkaset metrów od obozu w miejscu, gdzie Niemcy palili ciała zmarłych, stoi Pomnik Pamięci Ofiar. Wyryto na nim słowa: "Los nasz dla Was przestrogą ma być, nie legendą" oraz "Jeśli ludzie zamilkną, głazy wołać będą".

im

Czytaj także

Józef Garliński - numer 121421

Ostatnia aktualizacja: 19.01.2015 06:00
- W Nowym Jorku, kiedy zobaczono numer obozowy na moim ramieniu, uznano mnie za Żyda. Gdy powiedziałem, że byłem Polakiem więzionym w Auschwitz - nie dawano mi wiary.
rozwiń zwiń
Czytaj także

53 lata temu zmarła Zofia Kossak-Szczucka, Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata

Ostatnia aktualizacja: 09.04.2021 05:55
"Kto milczy w obliczu mordu - staje się wspólnikiem mordercy. Kto nie potępia - ten przyzwala" - pisała Zofia Kossak-Szczucka w reakcji na rozpoczęcie wielkiej akcji likwidacji w warszawskim getcie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Drugi proces oświęcimski – załoga Auschwitz-Birkenau przed sądem

Ostatnia aktualizacja: 10.08.2015 06:01
52 lata temu zakończył się drugi proces oświęcimski. Po latach od strasznych zbrodni w Oświęcimiu przed sądem stanęło 20 esesmanów, członków załogi obozu. Przeciwko swoim oprawcom zeznawali więźniowie, którym udało się przeżyć.
rozwiń zwiń