Historia

Jan Henryk Dąbrowski – bohater nie tylko hymnu

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2023 05:50
6 czerwca 1818 roku w Wielkopolsce zmarł generał Jan Henryk Dąbrowski. Jest jedną z dwóch - obok Stefana Czarnieckiego - postaci uwiecznionych w hymnie państwowym. 
Fragment obrazu Juliusza Kossaka pt. Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów, akwarela z 1882 r.
Fragment obrazu Juliusza Kossaka pt. "Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów", akwarela z 1882 r.Foto: Wikimedia/domena publiczna

Jak na ironię, ten urodzony 2 sierpnia 1755 roku, bohater narodowy językiem polskim posługiwał się słabo.

- Z Polski wyjechał jako jedenastoletni chłopiec. Wrócił jako dojrzały mężczyzna, po dwudziestu paru latach pobytu w środowisku zdecydowanie niemieckim - wyjaśniał problemy z językiem ojczystym generała dr Krzysztof Bauer w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie". Językiem niemieckim posługiwała się też żona i dzieci generała.


Posłuchaj
14:17 jan henryk dąbrowski.mp3 Spór o postać Jana Henryka Dąbrowskiego między historykiem dr Krzysztofem Bauerem, a redaktorem Andrzejem Tokarczykiem w audycji z cyklu "Na historycznej wokandzie" Andrzeja Sowy (Polskie Radio, 23.06.1998)

 

Niepatriotyczne początki patrioty

Dr Bauer przekonuje, że Dąbrowskim początkowo nie kierowały motywy patriotyczne. Służył najpierw w saskiej armii, do wojska polskiego przeszedł w 1792 roku z powodu długów. - Małżonka Dąbrowskiego, z domu von Rackel, postawiła w Dreźnie dom na poziomie bardzo wysokim, przekraczającym dochody rotmistrza pułku gwardyjskiego, w którym służył Dąbrowski - dr Krzysztof Bauer.

Wypracowana legenda

Bez względu na motywy, Dąbrowski wsławił się później w służbie sprawie polskiej. - Nawet zawistny mu generał Zajączek przyznaje, że Dąbrowski dzielnie bronił stanowiska pod Powązkami. Uzyskał powodzenie na całej linii od Powązek do Marymontu. Przyprawił Prusaków o dotkliwe straty. Zmusił króla Wilhelma II do odstąpienia dnia 6 września 1794 roku od Warszawy - opisywał udział Dąbrowskiego w insurekcji kościuszkowskiej redaktor Andrzej Tokarczyk.

Hymn Polski - zobacz serwis historyczny

Dwa lata po upadku powstania Dąbrowski trafił do Paryża. Tam nadzieję na odrodzenie państwa polskiego zobaczył w ambitnym Napoleonie Bonaparte. Rok później, 9 stycznia 1797 roku, podpisał z rządem lombardzkim układ, na mocy którego powstało dzieło życia Dąbrowskiego - Legiony Polskie we Włoszech. To wówczas Józef Wybicki napisał "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech", przyszły hymn Polski.

Na czele armii Księstwa Warszawskiego

Dąbrowski, wraz z podległymi mu oddziałami, walczył u boku Napoleona i dla powołanego do życia w 1807 roku Księstwa Warszawskiego. - Księstwo Warszawskie ocalili generał Sokolnicki i generał Dąbrowski - wyjaśniał kulisy polskiej kampanii przeciw Austrii w 1809 roku Andrzej Tokarczyk.

Po bitwie pod Lipskiem w 1813 roku, w której zginął książę Józef Poniatowski, Dąbrowski został naczelnym wodzem wojsk Księstwa Warszawskiego. Po upadku tegoż w 1815 roku współtworzył armię zależnego od Rosji Królestwa Polskiego. Odmówił przyjęcia tytułu namiestnika Królestwa i wycofał się z życia politycznego. Zmarł 6 czerwca 1818 roku.

Blaski i cienie postaci Jana Henryka Dąbrowskiego - posłuchaj audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie".

bm

Czytaj także

Borodino - wygrana, która doprowadziła do klęski

Ostatnia aktualizacja: 05.09.2023 05:50
- To jedna z ważniejszych bitew w dziejach Europy, świata, a także Polski - mówił na antenie Polskiego Radia prof. Paweł Wieczorkiewicz. - Starcie równie ważne jak Grunwald, a patrząc na skutki, może nawet ważniejsza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jak zginął książę Poniatowski?

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2013 15:04
250 lat temu - 7 maja 1763 roku urodził się Józef Poniatowski. W dzisiejszym "Naukowym zawrocie głowy" przyjrzymy się nie do końca jasnym okolicznościom śmierci bratanka ostatniego króla Polski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Książę Józef Poniatowski. Symbol żołnierskiego męstwa i honoru

Ostatnia aktualizacja: 23.07.2023 05:35
Był gorącym patriotą, który widział szansę na odzyskanie niepodległości u boku Napoleona Bonaparte. Nawet gdy cesarz Francuzów odnosił klęski, książę Józef wiernie został u jego boku, aż do śmierci w nurcie Elstery 19 października 1813 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Ludzie wolni są braćmi" - tak brzmiało motto Legionów Polskich

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2021 05:47
9 stycznia 1797 roku starania generała Jana Henryka Dąbrowskiego doprowadziły do powstania na terenie Włoch Legionów Polskich, formacji wojskowej, która miała walczyć o niepodległość Polski przy boku wojsk włoskich i francuskich, dowodzonych przez Napoleona Bonaparte.
rozwiń zwiń