Historia

Rzeź warszawskiej Pragi, czyli tragiczny koniec powstania kościuszkowskiego

Ostatnia aktualizacja: 04.11.2023 06:01
Załamane po porażce pod Maciejowicami powstanie kościuszkowskie dopełniło się u bram Warszawy. Rosyjskie wojska po szturmie Pragi zabrały się za mordowanie ludności cywilnej.
Rzeź Pragi Aleksandra Orłowskiego (1810), źr. Wikimedia Commonsdp
Rzeź Pragi Aleksandra Orłowskiego (1810), źr. Wikimedia Commons/dp

4 listopada 1794 roku miało miejsce jedno z najtragiczniejszych wydarzeń powstania kościuszkowskiego - rzeź Pragi.

Oblężenie Warszawy trwało zaledwie jeden dzień. Rosjanom, pod dowództwem generała Aleksandra Suworowa, udało się przełamać obronę Polaków i szturmem zająć Pragę. Żołnierze zgotowali mieszkańcom piekło: masakra pochłonęła około 20 tysięcy ofiar.

Prof. Marian Marek Drozdowski, gość Krzysztofa Michalskiego w audycji z cyklu "Naukowy zawrót głowy" nazwał to wydarzenie ludobójstwem. Posłuchaj, jak argumentuje swoją tezę.

Posłuchaj
17:09 insurekcja warszawska.mp3 Przyczyny, przebieg i skutki - w tym: rzeź Pragi - insurekcji warszawskiej przedstawiają prof. Marian Marek Drozdowski w rozmowie z Krzysztofem Michalskim w audycji z cyklu "Naukowy zawrót głowy" (PR, 15.04.2014)

 

Krwawy odwet za insurekcję

Tadeusz Kościuszko wygłosił przysięgę na krakowskim rynku 24 marca 1794. Niecały miesiąc później 3 tysiące polskich żołnierzy warszawskiego garnizonu stanęło naprzeciw ośmiotysięcznemu garnizonowi rosyjskiemu wspomaganemu przez 1,5 tysiąca Prusaków. Na czele ludu Warszawy, który przyłączył się do buntu, stanął szewc Jan Kiliński.

- Geneza tego sukcesu tkwi nie tylko we wspaniałej postawie garnizonu polskiego, ale w poparciu ludu Warszawy i to nie tego bogatego mieszczaństwa, tylko czeladników i rzemieślników - wyjaśniał prof. Drozdowski. Historyk sugerował, że zachowanie mieszkańców stolicy mogło spowodować późniejszy krwawy odwet Rosjan. - Żołnierze rosyjscy przez tych ludzi byli traktowani brutalnie. Mówi się, że rzeź Pragi była odwetem za upokorzenie, za tragedię 18 i 19 kwietnia.

Po dwakroć oblegana

Szturm wojsk Suworowa nie był pierwszą podczas insurekcji kościuszkowskiej próbą zdobycia miasta. Przez trzy miesiące Warszawa broniła się skutecznie przed połączonymi siłami prusko-rosyjskimi od lipca do września 1794 roku. Wówczas obroną dowodził sam Tadeusz Kościuszko. Mistrz fortyfikacji dobrze przygotował stolicę do oblężenia.

W obronie miasta wsławił się między innymi generał Jan Henryk Dąbrowski, który skutecznie dowodził na odcinku między Marymontem a Powązkami. Prusaków do odwrotu zmusił wybuch powstania w Wielkopolsce.

Ci, którzy przeżyli i ci, którzy polegli

Obroną podczas feralnego, drugiego oblężenia, które zakończyło się rzezią, dowodził generał Józef Zajączek. Gen. Zajączek walczył później u boku Napoleona. Car mianował go pierwszym namiestnikiem Królestwa Polskiego. Na szańcach Pragi zginął między innymi Jakub Jasiński, generał i poeta. Suworow dzięki rozprawie z Polakami doczekał się feldmarszałkowskiej buławy.

Więcej o insurekcji warszawskiej i jej następstwach dowiesz się z rozmowy prof. Mariana Marka Drozdowskiego z Krzysztofem Michalskim.

bm

Czytaj także

Jan Kiliński – wojujący szewc patriota

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2024 05:40
– Krewki i odważny, był symbolem patriotycznego mieszczaństwa polskiego – mówiła w "Kronice niezwykłych Polaków” Maria Czeppe, historyk. Dziś mija 205. rocznica śmierci Jana Kilińskiego, mieszczańskiego przywódcy w powstaniu kościuszkowskim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Insurekcja Warszawska - sukces dzięki bohaterstwu zwykłych ludzi

Ostatnia aktualizacja: 16.04.2014 11:31
Choć siły rosyjskie były trzykrotnie liczniejsze od polskich, powstanie w Warszawie było sukcesem Polaków dzięki ludowi. Zdecydowało o tym poparcie i wspaniała postawa rzemieślników i czeladników Warszawy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Maciejowice. Ostatnia bitwa I Rzeczpospolitej

Ostatnia aktualizacja: 10.10.2023 05:40
Zawiązana na krakowskim rynku insurekcja kościuszkowska była ostatnią próbą ratowania niepodległej Rzeczpospolitej. 10 października 1794 roku pod Maciejowicami powstanie się załamało, a ranny naczelnik dostał się do rosyjskiej niewoli.
rozwiń zwiń