Historia

Afganistan. Sowiecka agresja w 1979 roku

Ostatnia aktualizacja: 12.12.2023 05:40
W XIX wieku na Afganistanie połamali sobie zęby Brytyjczycy. Na początku obecnego stulecia wyposażeni w nowoczesną broń Amerykanie. W latach 80. XX wieku największa ówcześnie armia świata poniosła klęskę z mudżahedinami, uzbrojonymi w muszkiety z czasów wojen angielsko-afgańskich.
Rosyjskie wraki pozostałe pod Kandaharem w Afganistanie
Rosyjskie wraki pozostałe pod Kandaharem w AfganistanieFoto: PAP/EPA

12 grudnia 1979 roku Biuro Polityczne ZSRR podjęło decyzję o sowieckiej interwencji w Afganistanie.

Afgański chaos

Wszystko zaczęło się w połowie lat 70. XX wieku. Zamach stanu pozwolił przejąć władzę komunizującym oficerom, co przy braku reakcji świata zachodniego, oznaczało wejście Afganistanu w sowiecką sferę wpływów. Bezwzględna i brutalna walka na szczytach władzy, toczona między dwoma frakcjami partii komunistycznej doprowadziła do sowieckiej interwencji. W 1979 roku radio moskiewskie informowało: "Nowe władze zwróciły się do Związku Sowieckiego o wszechstronną pomoc i rząd sowiecki zgodnie z układem z grudnia ubiegłego roku przychylił się do tej prośby".

W Kabulu osadzono całkowicie wiernego ZSRR Babraka Karmala. Wprowadzane przez niego socjalistyczne reformy spotkały się z oporem tradycyjne i feudalnego społeczeństwa afgańskiego.

Z muszkietem na czołgi

Przeciwko najsilniejszej ówcześnie armii lądowej świata stanęli mudżahedini, uzbrojeni nieraz w XIX wieczne muszkiety, pamiętające brytyjsko-afgańskie wojny kolonialne. Afgańczycy wykorzystując górzyste ukształtowanie terenu oraz nieoficjalną pomoc Stanów Zjednoczonych, mimo katastrofalnych strat trwali w oporze przez blisko 10 lat. Trwali i doczekali się zwycięstwa.

Przyczyną sowieckiej klęski była determinacja całego narodu afgańskiego. – Sowieci wojnę afgańską wygrali militarnie, ale przegrali politycznie – mówił na antenie PR prof. Paweł Wieczorkiewicz.


Posłuchaj
10:51 wojna w afganistanie___4570_97_iv_tr_0-0_99846902d421068[00].mp3 Wojna w Afganistanie - gawęda prof. Pawła Wieczorkiewicza. (PR, 5.12.1997)

 

Spektakularna klęska i wycofanie wojsk sowieckich w 1989 roku było sygnałem dla krajów zachodnich. Do tej pory Związek Sowiecki nie cofał się nigdy i nigdzie, w myśl zasady, że socjalizm tworzy się na ziemi, którą zdepcze gąsienica sowieckiego czołgu.

mjm/im

Czytaj także

55 lat temu wojska Układu Warszawskiego wkroczyły do Czechosłowacji

Ostatnia aktualizacja: 16.08.2023 05:50
W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 roku rozpoczęła się operacja "Dunaj" - interwencja państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Brutalnie przerwano próby reform społecznych ówczesnego komunistycznego kierownictwa Czechosłowacji, określane przez światowe media jako Praska Wiosna.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sowiecka bomba atomowa – zimnowojenna pogoń za Ameryką

Ostatnia aktualizacja: 29.08.2019 05:30
Wybuch amerykańskiej bomby atomowej był szokiem dla Stalina. Na rozwój sowieckiego programu atomowego przyznano nieograniczone środki, a nadzór nad nim zlecono wszechpotężnemu szefowi NKWD Ławrientijowi Berii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie w NRD - pierwszy bunt za żelazną kurtyną

Ostatnia aktualizacja: 16.06.2023 05:30
W czerwcu 1953 roku na ulice NRD wyszło ponad milion osób. Strajki, demonstracje i rozruchy wybuchły w ponad siedmiuset miejscowościach. Pierwsza próba buntu wobec komunistycznej rzeczywistości została krwawo stłumiona przez szesnaście sowieckich dywizji.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Operacja polska" NKWD. 86 lat temu padł rozkaz o eksterminacji 111 tys. Polaków​

Ostatnia aktualizacja: 11.08.2023 05:49
"Rozkazuję od 20 sierpnia 1937 roku rozpocząć szeroką operację prowadzącą do pełnej likwidacji terenowych jednostek Polskiej Organizacji Wojskowej i przede wszystkim jej dywersyjno - szpiegowskich i powstańczych kadr w przemyśle, transporcie, sowchozach i kołchozach" – to pierwsze słowa zbrodniczego rozkazu nr 00485 wydanego 11 sierpnia 1937 na polecenie Stalina przez Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRR Nikołaja Jeżowa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dezinformacja i agentura wpływu w obozie socjalistycznym

Ostatnia aktualizacja: 18.06.2023 08:12
Dezinformacji jest ulubionym narzędziem wszystkich reżimów świata. Najlepszym jej przykładem jest wpływ ZSRR na rządy i społeczeństwa wolnego świata.
rozwiń zwiń