Historia

Franklin Delano Roosevelt. Najdłużej urzędujący prezydent USA

Ostatnia aktualizacja: 07.11.2023 05:35
Dla Amerykanów jest prezydentem, który wyciągnął kraj z najgłębszego kryzysu i poprowadził go do zwycięstwa w wojnie. Dla Polaków to przede wszystkim polityk, którego decyzje doprowadziły do tego, że ich kraj na ponad pół wieku znalazł się pod sowiecką dominacją.
Prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin D. Roosevelt
Prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin D. RooseveltFoto: Fot. Wikipedia/dp

79 lat temu, 7 listopada 1944 roku, w wyborach prezydenckich w USA zwyciężył urzędujący prezydent Franklin D. Roosevelt. Zaprzysiężony został na czwartą kadencję. Był najdłużej urzędującym prezydentem Stanów Zjednoczonych, autorem programu odbudowy kraju znanego jako Nowy Ład, członkiem Wielkiej Trójki.

Kariera polityczna Roosevelta rozpoczęła się w 1913 roku, kiedy przyszły prezydent objął funkcję zastępcy sekretarza stanu do spraw marynarki.

Wybory w USA. 10 historycznych ciekawostek, o których mogłeś/aś nie wiedzieć"

- Był wówczas najmłodszym człowiekiem, który zajmował takie stanowisko - mówił prof. Longin Pastusiak w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".


Posłuchaj
02:32 Postacie XX w Roosevelt_Pastusiak.mp3 Fragment audycji z cyklu "Postacie XX wieku" Sławomira Szofa poświęcona początkom kariery i polityce Nowego Ładu, zawiera wypowiedź prof. Longina Pastusiaka. (PR, 30.10.1993)

 

W 1921 roku Roosevelt zapadł na chorobę Heinego-Medina. - Został sparaliżowany od pasa w dół i do końca życia pozostał kaleką. Nawet jako prezydent poruszał się na wózku i pokazywano go tylko siedzącego na fotelu - mówił prof. Longin Pastusiak. - Dzięki temu inwalidztwu zyskał opinię w społeczeństwie amerykańskim człowieka zdeterminowanego, niezwykle odpornego psychicznie, człowieka, który jeśli się uprze przy czymś, dopnie tego.

Budowniczy Nowego Ładu

Życie poddawało próbie charakter Roosevelta jeszcze kilkakrotnie. Jego prezydentura przypadła na czas wielkiego kryzysu ekonomicznego w Stanach Zjednoczonych. Tuż po objęciu najważniejszego urzędu w państwie, Roosevelt przystąpił do wprowadzania w życie pakietu reform zwanych Nowym Ładem, które miały uzdrowić gospodarkę amerykańską. - Esencją tego programu było zastosowanie tzw. Interwencjonizmu państwowego - mówił amerykanista. - On zainicjował program robót publicznych, budowy autostrad, kontroli finansowej nad bankami.

Prezydent
Prezydent Franklin Roosevelt podpisuje Ustawę o Ubezpieczeniach społecznych, jedną z ustaw Nowego Ładu w otoczeniu senatorów i kongresmenów, 14 sierpnia 1935 źr. Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych/ Wikimedia Commons/dp

Sukces Nowego Ładu zapewnił prezydentowi reelekcję w roku 1936, 1940 i 1944. Tym samym Roosevelt piastował stanowisko najdłużej ze wszystkich dotychczasowych mieszkańców Białego Domu.

Ronald Reagan. Aktor, który został prezydentem"

Prezydent czasów wojny

Ledwo Stanom Zjednoczonym udało się wyjść z kryzysu, a nad krajem zawisło nowe zagrożenie. 7 grudnia 1941 w ataku na bazę morską w Pearl Harbor zniszczona lub poważnie uszkodzona została większość Floty Pacyfiku.

– Jest poważna grupa historyków, którzy twierdzą, że aby przezwyciężyć izolacjonistyczne nastroje w Stanach Zjednoczonych, a były bardzo silne, Roosevelt musiał uciec się do prowokacji, jaką był atak na Pearl Harbor, po to aby społeczeństwo amerykańskie tolerowało wypowiedzenie wojny Japonii i Niemcom. Wiadomo, że przed atakiem Amerykanie rozszyfrowali japońskie szyfry - wyjaśniał amerykanista.


Posłuchaj
02:31 franklin delano roosevelt___621_05_iv_tr_0-0_9897855646ec71b[00].mp3 Audycja z cyklu "Mieć 19 lat" Andrzeja Sowy i Piotra Dmitrowicza poświęcona postaci Franklina Delano Roosevelta. (PR, 18.11.2005)

 

Dzięki zaangażowaniu amerykańskich sił i pieniędzy udało się szybciej zwyciężyć aliantom w II wojnie światowej. Z polskiej perspektywy Roosevelt znacznie gorzej wypada jako członek rozmów Wielkiej Trójki: w Teheranie i Jałcie za cenę udziału ZSRR w wojnie zgodził się na rozszerzenie strefy wpływów Związku Radzieckiego.

bm


Czytaj także

Dwight Eisenhower. Wielki Amerykanin i wielki żołnierz

Ostatnia aktualizacja: 14.10.2024 05:40
Gen. Dwight Eisenhower, wielki zwycięzca II wojny światowej, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, wszedł do historii jako naczelny dowódca wojsk sprzymierzonych. Urodził się 14 października 1890 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kennedy vs. Nixon. Pierwsza debata telewizyjna

Ostatnia aktualizacja: 26.09.2024 05:35
Richard Nixon był doświadczonym politykiem, John F. Kennedy mało znanym senatorem. Nixon zgodził się na zorganizowanie debaty telewizyjnej przed wyborami prezydenckimi w 1960 roku. Nie przypuszczał jednak, że pozornie nic nie znacząca dyskusja przed kamerami przechyli szalę zwycięstwa na stronę jego przeciwnika.
rozwiń zwiń
Czytaj także

New Deal - podnieść Amerykę z kryzysu

Ostatnia aktualizacja: 09.03.2024 05:30
- Była to nader atrakcyjna w dobie dna kryzysu propozycja nakręcenia koniunktury szeregiem rządowych działań interwencyjnych, sprzecznych co prawda z dotychczasowymi świętymi zasadami liberalizmu, ale za to skutecznych - komentował w audycji Polskiego Radia program reform Roosevelta dr Janusz Osica.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Biały Dom. Siedziba amerykańskich prezydentów

Ostatnia aktualizacja: 13.10.2023 05:40
Rezydencja powstała w szczerym polu, nad rzeką Potomak, by pogodzić osiem miast stanowiących do tej pory miejsce obrad władz młodej republiki Stanów Zjednoczonych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

John F. Kennedy. Prezydentura w cieniu zimnej wojny

Ostatnia aktualizacja: 08.11.2023 05:40
8 listopada 1960 roku John F. Kennedy zwyciężył w wyborach i został 35. prezydentem Stanów Zjednoczonych. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Roosevelt ślepo ufał Stalinowi". Niemiecki dziennikarz o powojennym ładzie

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2020 12:00
- Zachodni alianci utrzymywali sojusz z Józefem Stalinem - mówił w Polskim Radiu 24 Thomas Urban, niemiecki dziennikarz i pisarz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prezydent Herbert Hoover – przyjaciel Polski

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2023 05:38
31. prezydent Stanów Zjednoczonych był przykładem amerykańskiej kariery od pucybuta do milionera. Po I wojnie światowej organizował pomoc humanitarną dla Polski, dzięki czemu był jednym z najbardziej popularnych polityków w II Rzeczpospolitej.
rozwiń zwiń