Historia

Wacław Sieroszewski. Niepokorny Polak w krainie Jakutów

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2023 05:35
78 lat temu zmarł Wacław Sieroszewski, pisarz, działacz niepodległościowy, etnograf, poseł i senator II RP.
Wacław Sieroszewski w swoim gabinecie
Wacław Sieroszewski w swoim gabinecieFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe/domena publiczna

Sieroszewski nie miał sielankowej młodości. Ojciec urodzonego 24 sierpnia 1858 przyszłego etnografa został uwięziony za udział w powstaniu styczniowym. Matka zmarła, gdy był jeszcze chłopcem. Za działalność w konspiracyjnej organizacji przyszłego pisarza wyrzucono z gimnazjum.

- Został terminatorem ślusarskim, a w wolnych chwilach pasjonatem, samoukiem i działaczem ruchu socjalistycznego, co zapewniło mu w roku 1878 miejsce w legendarnym X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej - mówił w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" dr Janusz Osica.


Posłuchaj
07:17 wacław sieroszewski - zesłaniec, badacz syberii, pisarz___3145_02_iv_tr_0-0_10802607932264ae[00].mp3 Postać Wacława Sieroszewskiego w audycji z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego przedstawia dr Janusz Osica. W audycji wykorzystano fragment przemówienia radiowego Wacława Sieroszewskiego. (PR, brak daty)

 

Sieroszewski długo nie zabawił w cieszącym się złą sławą więzieniu. Za udział w buncie i redagowanie nielegalnej więziennej gazetki (sic!) został skazany jeszcze w tym samym roku na Sybir.

Pobyt na krańcu świata, w odległej Jakucji spowodował, że Wacław Sieroszewski poczuł żyłkę etnografa. Na ironię zakrawa fakt, że rosyjski więzień, kilkakrotnie omal nie skazany na śmierć (za wspomniane bunty i próby ucieczki), został przez Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne odznaczony medalem za swoją pracę badawczą na Syberii. Do kraju powrócił w 1898 roku.

- Jego nowele, opowiadania, powieści, zapewniły mu uznanie krytyki literackiej i niemałą poczytność także czytelników różnego rodzaju: dorosłych i młodzieży - wyjaśniał historyk.

Za działalność niepodległościową ponownie trafił do X Pawilonu (będzie tam zamknięty także za działalność w trakcie rewolucji 1905 roku) i znów na Syberię. Stąd udał się w podróż do Korei i Japonii, co zaowocowało kolejnymi pracami etnograficznymi.

Po rewolucji 1905 roku udał się do Galicji, gdzie związał się ze środowiskiem skupionym wokół postaci Józefa Piłsudskiego. W I wojnie światowej służy w 1. Pułku Ułanów Legionów Polskich. W Tymczasowym Rządzie Ludowym Ignacego Daszyńskiego objął tekę ministra informacji i propagandy.

Po wojnie trwał nadal wiernie przy Józefie Piłsudskim. W latach 1927-1930 był prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Do najważniejszych dzieł Sieroszewskiego należą "Zamorski diabeł", "Risztau", "Dwanaście lat w kraju Jakutów".

Posłuchaj, jak Sieroszewski podnosił na duchu Polaków w związku z agresją Niemiec na Polskę w 1939 roku.

bm

Czytaj także

Antoni Bogusławski – literat i żołnierz

Ostatnia aktualizacja: 28.11.2017 06:08
- Antek był drugim wcieleniem Or-Ota. Poezja jego była równie prosta, nasycona polskością i dawnością, ale był w niej zawsze młodzieńczy polot, dowcip i radość żołnierskiej służby – mówił na antenie RWE gen. Marian Kukiel.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bronisław Piłsudski. Brat Marszałka na Dalekim Wschodzie

Ostatnia aktualizacja: 02.11.2023 05:45
- Na Sachalinie Bronisław Piłsudski jest znacznie bardziej znany niż w Polsce. Jest uważany za bohatera narodowego - mówił na antenie Polskiego Radia Józef Żytek. Dzięki działaniom Piłsudskiego wiemy, jak brzmiał język Ajnów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojna obronna 1939. "Warszawa pisze swoje karty krwią"

Ostatnia aktualizacja: 12.09.2023 06:00
12 września 1939 roku w Polskim Radiu przemówili Wacław Sieroszewski i Mieczysław Niedziałkowski, którzy dodawali otuchy słuchaczom i zagrzewali ich do dalszego oporu.
rozwiń zwiń