Historia

Jamestown - Smith, Pocahontas i … Polacy

Ostatnia aktualizacja: 20.12.2023 05:35
20 grudnia 1606 roku trzy angielskie statki z osadnikami wypłynęły w stronę Nowego Świata. Pół roku później, w Wirginii, rozpoczęły żeglugę w górę rzeki James. Ta ekspedycja zaowocowała założeniem pierwszej stałej osady w Ameryce Północnej - Jamestown.
Rekonstrukcja założenia osady Jamestown
Rekonstrukcja założenia osady Jamestown Foto: Wikipedia/domena publiczna

Osada, której imię nadano na cześć panującego wówczas w Anglii Jakuba I (ang. James I), nie była pierwszą próbą kolonizacji Nowego Świata, podjętą przez mieszkańców Wysp Brytyjskich. Przedtem podjętych zostało 17 angielskich wypraw w tym celu. Jednak wszystkie skończyły się niepowodzeniem: kolonistów pokonywały ciężkie warunki panujące na dziewiczym kontynencie, choroby, głód i rdzenni mieszkańcy.

John Smith - najemnik i przywódca

Jednak dopiero misja trzech statków Wirginijskiej Kompanii Londyńskiej okazała się sukcesem. 14 maja 1607 założone zostało Jamestown. Początkowo dowódcą wyprawy był Christopher Newport, jednak z historią Jamestown kojarzony jest przede wszystkim John Smith.

- John Smith był zawadiaką szukającym przygód, zjeździł pół świata (…). Smith był kiedyś zaciężnym wojakiem we Francji, Holandii, na Węgrzech. Dowojował się rangi kapitana, zawsze gotów był do każdej eskapady - słyszymy w audycji Władysława Wantuły (pseud. Karol Witt) z Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.


Posłuchaj
29:53 jamestown.mp3 "Pierwsi Polacy w Ameryce", Słuchowisko Karola Witta (Władysława Wantuły) poświęcone Polakom-pionierom przybyłym do Jamestown w Wirginii. Cz. 1. (RWE, 6.04.1969)

 

Pierwsi polscy koloniści

Smith, goniony żądzą przygody, sławy i zarobków nie został w osadzie, zajął się badaniem okolicznych rzek i wybrzeża. Do Jamestown powrócił w 1608 roku i został przywódcą miasteczka. To on posłał po nowych osadników, którzy przybyli do kolonii w październiku. - W zapiskach Towarzystwa Wirginii czytamy, że na statku "Mary & Margareth" płynęło po ośmiu Polaków i Holendrów - słyszymy w audycji RWE.

Romantyczna historia Pocahontas

Od początku osadnicy narażeni byli na ataki ze strony rdzennych mieszkańców Nowego Świata. Podczas jednej z wypraw eksploracyjnych ujęty przez Indian został sam John Smith. Jego oddział został wybity, a on sam został pojmany i miał zginąć z ręki wodza Powhatana. Od śmierci wybawiła go Pocahontas - córka wodza.

Pierwszy amerykański strajk o równość praw

Jamestown rozwijało się ze zmiennym szczęściem. Jego znaczenie jednak rosło do tego stopnia, że angielski król postanowił nadać Wirginii pewną autonomię samorządową.

- Każde osiedle mogło wybierać po dwóch przedstawicieli do Zgromadzenia Wirginii, które miało powoływać urzędników i ustalać prawa. Ale do głosowania dopuszczono tylko Anglików i wtedy Polacy ogłosili strajk. Pierwszy strajk na ziemi amerykańskiej - słyszymy w audycji z 1969 roku.

Czym zajmowali się Polacy w pierwszej stałej osadzie w Ameryce Północnej? Posłuchaj audycji.


Posłuchaj
04:55 jamestown2.mp3 "Pierwsi Polacy w Ameryce", Słuchowisko Karola Witta (Władysława Wantuły) poświęcone Polakom-pionierom przybyłym do Jamestown w Wirginii, cz. 2. (RWE, 6.04.1969)

 

31 lipca 1619 roku udało im się wywalczyć przez Zgromadzeniem równość praw wyborczych.

bm

Czytaj także

Benjamin Franklin - ujarzmił pioruny i Amerykanów

Ostatnia aktualizacja: 17.04.2023 05:35
Mąż stanu, uczony, wynalazca, filozof, drukarz, wydawca, publicysta i kupiec. W pamięci ludzkości zapisał się jako ten, co "niebiosom wydarł pioruny, a berło tyranom".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mark Twain. "Wyśmiewał wszystko wokół"

Ostatnia aktualizacja: 21.04.2023 05:35
"Ojcem amerykańskiej literatury" nazwał go William Faulkner. Z kolei Ernest Hemingway powiedział, że amerykańska literatura rozpoczęła się od opublikowania "Przygód Hucka". Jaki był Mark Twain?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Thomas Paine i jego "Zdrowy rozsądek"

Ostatnia aktualizacja: 08.06.2015 06:00
- Historycy przyjmują za wielce prawdopodobne, że każdy umiejący czytać obywatel kolonii zapoznał się z dziełem Paine’a - słyszymy w audycji Jana Owsińskiego z cyklu "Uczeni w anegdocie".
rozwiń zwiń