Historia

Stanisław Konarski – odważył się być mądrym

Ostatnia aktualizacja: 03.08.2023 05:38
- Za najważniejszą sprawę dla reformy uznał naprawę sejmów i obszernie komentując różne poglądy dowodził, że liberum veto nie ma legalnych podstaw, nie broni wolności, lecz stanowi tyranię jednostki nad większością - mówiła o reformatorze dr Maria Czeppe na antenie Polskiego Radia.
Stanisław Konarski
Stanisław KonarskiFoto: Polskie Radio/grafika na podstawie Polona.pl

Dokładnie 250 lat temu, 3 sierpnia 1773 roku, zmarł Stanisław Konarski, twórca Collegium Nobilium, krytyk ustroju demokracji szlacheckiej.

Swoje przemyślenia ujął w dziele "O skutecznym rad sposobie", które stało się inspiracją dla twórców Konstytucji 3 maja.

Konarski przyszedł na świat w szlacheckiej rodzinie 30 września 1700 jako Hieronim Franciszek. Imię Stanisław przybrał po wstąpieniu do zakonu pijarów w 1715 roku. W zakonie zajął się nauczaniem w tamtejszym kolegium pijarskim. Od 1722 roku nauczał w Warszawie. Trzy lata później wyjechał do Rzymu na studia.

Posłuchaj
06:00 konarski.mp3 Postać Stanisława Konarskiego w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika polska" przedstawia dr Maria Czeppe. (PR, 30.05.2001) 

W 1740 roku założył w Warszawie Collegium Nobilium, szkołę dla młodzieży z magnackich rodzin. Kładziono w niej nacisk na praktyczny wymiar nauki i patriotyczne wychowanie. Konarski zajmował się nie tylko reformowaniem szkolnictwa, postulował także reformę ustroju państwa. W dziele "O skutecznym rad sposobie" postulował zniesienie liberum veto i wprowadzenie zasady większościowej.

- Za całą swoją nieocenioną działalność został Konarski, jako jedyny, odznaczony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego medalem "Sapere auso", czyli "Temu, który odważył się być mądrym" – mówiła dr Maria Czeppe w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika polska".

bm

Czytaj także

Piotr Skarga. Szermierz kontrreformacji

Ostatnia aktualizacja: 02.02.2024 05:38
- Stał się symbolem kapłana patrioty, który jeszcze w czasach świetności Rzeczypospolitej potrafił przewidzieć jej upadek, który miał nastąpić na skutek różnych wad szlacheckich – powiedziała na antenie Polskiego Radia prof. Jolanta Choińska-Mika. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ignacy Krasicki: satyra prawdę mówi

Ostatnia aktualizacja: 14.03.2020 05:40
Jeden z głównych przedstawicieli polskiego Oświecenia. Nazywany "księciem poetów polskich". Czy znamy prawdziwe oblicze Ignacego Krasickiego?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wespazjan Kochowski - poeta, historyk, sarmata

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2023 05:30
- Sienkiewicz zawdzięcza Kochowskiemu bardzo wiele, zarówno jeśli chodzi o materiały historyczne, jak o artystyczny wyraz, pewną atmosferę, która przeniknęła do dzieła autora "Potopu" - słyszymy w audycji "Nad kartami poetów".
rozwiń zwiń